Αναλώσιμοι

Τελικά, οι ακτιβιστές, πιτσιρικάδες και μη, της κλιματικής αλλαγής που τις τελευταίες ημέρες κλείνουν κεντρικά σημεία του Λονδίνου διαμαρτυρόμενοι με τον δικό τους απολιτίκ και αναποτελεσματικό τρόπο, δεν επιτέθηκαν στο Heathrow όπως είχαν απειλήσει την προηγούμενη ημέρα.

Κατά συνέπεια, η πτήση μου δεν πρόκειται να ακυρωθεί.

Σου γράφω μέσα από το αεροσκάφος που περιμένει υπομονετικά στον αεροδιάδρομο να έρθει η σειρά του για να απογειωθεί.

Μικρό το κακό με την καθυστέρηση κι αναμενόμενη, αφού ίσως και το ένα τρίτο των Βρετανών και των υπολοίπων φύλων του Ισραήλ που κατοικούν το Τελειωμένο Βασίλειο επιχειρεί να την πουλέψει για το πρώτο out of office τετραήμερο της άνοιξης. Σε λίγο θα την πουλέψω κι εγώ.

Πρώτα Βασιλίτσα και μετά ένα διήμερο στην λίμνη Λεμάν, στην κωμόπολη που πέρασε τα τελευταία είκοσι χρόνια της ζωής του ο Τσάρλι Τσάπλιν.

Στο μεταξύ, έχουμε απογειωθεί και από το παράθυρο του αεροπλάνου φαίνεται για λίγο -μα αρκετά καθαρά- το φιδάκι που σχηματίζει ο Τάμεσης μαζί με την φωτισμένη γέφυρα του Λονδίνου.

Στην συνέχεια, το αεροσκάφος της ΒΑ θα κάνει την συνηθισμένη στροφή που οδηγεί στην θάλασσα της Μάγχης και την ηπειρωτική Ευρώπη.

Η γέφυρα του Λονδίνου δεν είναι από τα αγαπημένα μου μνημεία αλλά σίγουρα δεν θα με άφηνε αδιάφορο μια ενδεχόμενη καταστροφή του.

Καταλαβαίνω, φυσικά, την άποψη πως τα ντουβάρια ξαναχτίζονται αλλά οι άνθρωποι όχι, αυτό όμως δεν σημαίνει και ότι την ασπάζομαι κιόλας.

Τουλάχιστον δεν την ασπάζομαι πλήρως.

Το περιβάλλον που επηρεάζει -και σε μεγάλο βαθμό καθορίζει- τον ψυχισμό και την ισορροπία του ανθρώπου δεν είναι μονάχα το φυσικό.

Επιμένω πως τα μνημεία, οι όμορφες γειτονιές, οι πέτρες που στέκονται αιώνες η μια πάνω και δίπλα στην άλλη κουβαλούν πάνω τους και μέσα τους συναισθήματα, χρώματα και αναμνήσεις άλλων ανθρώπων και άλλων εποχών.

Είναι προφανές ότι αντιλαμβάνομαι την ψευτοσυγκίνηση πολλών ανθρώπων μπροστά στην καταστροφή του περιβάλλοντος, φυσικού και τεχνητού, ιδίως όταν αυτοί οι ίδιοι άνθρωποι δεν κουνούν βλέφαρο όταν πνίγονται εκατοντάδες άνθρωποι στην Μεσόγειο και σε άλλες περιοχές του πλανήτη.

Αντιλαμβάνομαι, επίσης, ότι πολλοί από μας θα διαλέγαμε την σωτηρία της ζωής του παιδιού μας από την διάσωση της Ακρόπολης η της Καπέλα Σιξτίνα από μια πυρκαγιά, ας μην παραβλέπουμε όμως το γεγονός ότι στην αληθινή μας ζωή τέτοια διλήμματα δεν τίθενται ποτέ.

Κι ούτε υπάρχει ποτέ η περίπτωση να σωθεί το παιδί κανενός ανθρώπου στην γη επειδή κάηκε η Ακρόπολη, η Καπέλα Σιξτίνα είτε η Παναγία των Παρισίων.

Δεν υπάρχει καμία σχέση ανάμεσα σε αυτά τα πράγματα.

Αντίθετα, είναι πολύ πιθανό (αν και αρνούμαι να το δω καθαρά και να το αποδεχτώ γιατί φοβάμαι να αντιμετωπίσω τις συνέπειες αυτής της συνειδητοποίησης) ότι ο τρόπος με τον οποίο ανατρέφω το παιδί μου, τα φαγητά με τα οποία το ταΐζω, τα ρούχα με τα οποία το ντύνω, κλπ., να έχουν ρόλο στην υποβάθμιση των συνθηκών ζωής και συχνά στον θάνατο εκατοντάδων παιδιών (τα παιδιά των άλλων) στις χώρες του τρίτου κόσμου.

Το σημερινό επίπεδο ζωής στον δυτικό κόσμο -της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης- στηρίζεται στην εκμετάλλευση των «άλλων».

Και η σιωπή που συνοδεύει την εκμετάλλευση αυτών των «άλλων» είναι ταυτόχρονα και η σιωπηλή συμφωνία συνενοχής των πολιτών στις δυτικές κοινωνίες με τους πολιτικούς που τους εκπροσωπούν.

Έχω την αίσθηση ότι βασιλεύει η υποκρισία γύρω μας και μέσα μας, αφού αποφεύγουμε συνειδητά να δούμε την σχετική θέση στην οποία βρισκόμαστε.

Μειονεκτική σε σχέση με κάποιους και πλεονεκτική σε σχέση με κάποιους «άλλους».

Προσωπικά, δεν νομίζω ότι υπάρχει μεγάλη δόση αλήθειας σε πολλούς από όσους χύνουν δάκρυα για τον φωτιά της Notre Dame στο Παρίσι, ούτε όμως και σε πολλούς από αυτούς που λένε «στα φρύδια μας, υπάρχουν σοβαρότερα πράγματα να ασχοληθούμε».

Κι ο λόγος είναι απλός.

Από την μια, τα δάκρυα ρέουν μονάχα μπροστά στην καταστροφή του μνημείου και για κανέναν άλλο λόγο, ούτε καν για τα μνημεία των «άλλων».

Από την αντίπερα όχθη, η ενασχόληση με τα «σοβαρότερα πράγματα που αξίζουν» είναι στην καλύτερη των περιπτώσεων αποσπασματική και περιστασιακή, αφού για όλους μας η προσωπική βολή και επιβίωση είναι η βασική μας προτεραιότητα και η κυρία απασχόλησή μας.

Είναι αλήθεια ότι τα κτήρια ξαναχτίζονται, όμως όχι όλα.

Δεν ξαναχτίζεται ο Παρθενώνας, το Σινικό τείχος, η Πυραμίδα, κλπ, κλπ.

Όμως, αλήθεια είναι επίσης ότι και οι άνθρωποι ξαναγίνονται. Όχι όλοι βέβαια. Ούτε φτιάχνονται ξανά οι ίδιοι άνθρωποι, μόνο παρόμοιοι.

Το ξέρουν καλά όλοι όσοι οδηγούν τους πολέμους, μονάχα τα θύματα των πολέμων το αγνοούν.

Σε γενικές γραμμές -το έχεις γράψει κι εσύ- είμαστε αναλώσιμοι.

Και τα μνημεία αναλώσιμα είναι.

Το ίδιο και οι όμορφες γειτονιές και οι όμορφες ακρογιαλιές. Βορά στα νύχια του μαζικού τουρισμού που λειτουργεί ως οδοστρωτήρας της ομορφιάς του πλανήτη. Και οι θάλασσες και ο αέρας που αναπνέουμε αναλώσιμος είναι. Το ίδιο κι οι άνθρωποι.

Το τέρας του καπιταλισμού καταβροχθίζει και μεταβολίζει το σύμπαν ολόκληρο.

Τα αλέθει όλα, κι ένα κομμάτι του παραγόμενου κιμά το πετά στους πολίτες των δυτικών κρατών, επιτρέποντας τους να ζουν μια ζωή πολύ καλύτερη από εκείνη του εν δύναμει πρόσφυγα και οικονομικού μετανάστη από το Μπαγκλαντές, το Σουδάν ή το Πακιστάν.

Έχω την αίσθηση πως δεν χρειάζεται να αναλύουμε την κάθε μας στιγμή και όλα μας τα συναισθήματα.

Ας βολευτούμε προς το παρόν με κάποια σπουδαία διδάγματα από την μέχρι τώρα ιστορία του ανθρώπου στην γη.

Ήμασταν πάντοτε σκατάδες, μα υπήρχαν φορές που φτιάχναμε υπέροχα έργα μεγάλης αισθητικής αξίας και ομορφιάς.

Υπήρχαν επίσης φορές που δίναμε το αίμα μας και το αίμα των παιδιών μας για πράγματα σημαντικότερα από την ύπαρξή μας (έτσι θεωρούσαμε τουλάχιστον), για ιδεολογίες ουτοπικές και για το λεγόμενο «κοινό συμφέρον».

Όλα μέσα στον άνθρωπο είναι, όμως να μην ξεχνάμε ποτέ πως ήμασταν, είμαστε και θα είμαστε κατά βάση σκατάδες. Σκατάδες ικανοί για πολύ σπουδαία επιτεύγματα.

Την αγάπη μου.

Φιλιά από την Εσπερία

Ηλίας

(Φίλε Ηλία, εμένα με ξεπερνά όλος αυτός ο χαμός με την καταστροφή στην Παναγία των Παρισίων. Με ξεπερνά γιατί ξέρουμε πως δεν είναι η πρώτη φορά που η συγκεκριμένη εκκλησία γνωρίζει καταστροφές. Και επειδή θα την φτιάξουν ξανά, μάλλον δεν θα είναι και η τελευταία. Τι να κάνουμε, το ξύλο καίγεται και καταστρέφεται κάποτε. Από την άλλη, όλα έχουν μια αρχή κι ένα τέλος. Πολλά από τα σημερινά μνημεία είναι χτισμένα πάνω σε παλιότερα μνημεία. Τι σημαίνει αυτό; Να γκρεμίσουμε τα νέα μνημεία, για να φανούν τα παλιά; Ή μήπως να χτίσουμε πάλι τα παλιά μνημεία, όπου έχουν καταστραφεί εντελώς; Γιατί, έτσι που το πάμε με τα «αιώνια» μνημεία, αυτό πρέπει να γίνει. Γενικά, έχω την εντύπωση πως όλη αυτή η ιστορία είναι το «δουλειά δεν είχε ο διάολος, γαμoύσε τα παιδιά του». Ηλία, να μην αναλύουμε τα πάντα αλλά έχουμε ξεσκιστεί στην ανάλυση. Ανάλυση-παράλυση. Και αυτή την εποχή που ζούμε δεν είμαστε σκατάδες ικανοί για πολύ σπουδαία επιτεύγματα. Μάλλον είμαστε σκέτο σκατάδες. Τα νέα επιτεύγματα δεν τα βλέπω. Δεν καταλαβαίνω γιατί τσακώνονται τόσοι άνθρωποι για την καταστροφή σε ένα μνημείο. Μάλλον έχουν λαλήσει. Από την άλλη, ίσως να υπάρχει τέτοια λύσσα με την καταστροφή ενός μνημείου γιατί έχουμε κολλήσει στο παρελθόν και δεν έχουμε παρόν. Η Ιστορία, τα επιτεύγματα και οι δημιουργίες των προγόνων μας, λειτουργούν σαν άλλοθι και δικαίωση για την δική μας ανυπαρξία· βέβαια, και το Mall μπορεί να θεωρείται μνημείο σε δυο αιώνες. Αλλά αν το επιχείρημα των σημερινών ανθρώπων είναι του στιλ «όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες -πολλοί Παρθενώνες-, εσείς τρώγατε βαλανίδια», μάλλον δεν θα πάμε και πολύ μακριά. Άσε που άπειρες πολυκατοικίες στην Αθήνα είναι χτισμένες πάνω σε μνημεία. Αλλά όταν τις έχτιζαν, δεν είχαν τις «ευαισθησίες» των σημερινών ανθρώπων. Ούτε είχαν διαδίκτυο και social media. Προσωπικά, δεν μου λέει τίποτα να ζω με ιερά, ιστορικά και συμβολικά «μνημεία». Προτιμώ τη Μνήμη. Που διώκεται. Και η Μνήμη μου λέει πως η Ευρώπη δεν ήταν μόνο ο Μιχαήλ Άγγελος αλλά και ο Φασισμός, ο Ναζισμός και η Μαφία. Κάτι που επιθυμούμε να ξεχνάμε. Να είσαι καλά, Ηλία. Την αγάπη μου.)