Το σύστημα Υγείας την εποχή του Πολάκη, πριν και μετά από αυτόν

Με αφορμή κάποια σχόλια της Μπέμπας για τον Πολάκη και το έργο του στο υπουργείο Υγείας, καθώς και την απορία της σχετικά με το πόσο «καλό» ήταν το ΙΚΑ γράφω αυτό το κείμενο.

Πριν προχωρήσω σε λεπτομέρειες, θα ήθελα να κάνω δυο-τρείς επισημάνσεις που ισχύουν για όλα τα συστήματα υγείας παγκοσμίως.

Από εκείνα στα οποία έχουν πρόσβαση όλοι και το κόστος/όφελος των θεραπειών υπολογίζεται αυστηρά, όπως πχ το βρετανικό NHS, μέχρι τα πολυέξοδα «μικτά» συστήματα υγείας, τριτοκοσμικά όπως το ελληνικό, αναποτελεσματικά όπως το αμερικανικό και αποτελεσματικά όπως εκείνο της Ελβετίας.

Για το ελβετικό σύστημα υγείας έχω γράψει κάποια πράγματα παλαιότερα, ενώ για το NHS είχα αναφερθεί εκτενέστερα σε κείμενο που είχε νομίζω τον τίτλο «Το διαμάντι του στέμματος».

Για την αναποτελεσματικότητα του αμερικανικού συστήματος υγείας έχουν πει πολλά οι Ομπάμα και Σάντερς.

Για το ελληνικό θα γράψω κι εγώ παρακάτω.

Κατ’ αρχάς, να πω ότι δεν υπάρχει τέλειο σύστημα υγείας.

Όλα έχουν προβλήματα και πιέζονται σκληρά από την αύξηση και την γήρανση του πληθυσμού.

Τα κόστη μοιραία αυξάνονται και πιέζουν τους προϋπολογισμούς κρατών που αγοράζουν από ιδιωτικές φαρμακευτικές εταιρίες και συνολικά ενδιαφέρονται, κυρίως, για την ευημερία των πλουσίων ελίτ και ελάχιστα για την ποιότητα ζωής του υπόλοιπου πληθυσμού.

Υποφέρουν λοιπόν από τις παθογένειες του καπιταλιστικού συστήματος, καθώς και από την απουσία ουσιαστικών πολιτικών πρόληψης των ασθενειών.

Τρανό παράδειγμα το αλκοόλ και ο καπνός.

Πλήθος επιστημονικών ερευνών έχουν αποδείξει την σαφή συσχέτιση του καπνίσματος με πολλές και διαφορετικές παθήσεις.

Οι πολιτικές, όμως, «πρόληψης» των κρατών περιορίζονται στις αμφιβόλου αποτελεσματικότητες καμπάνιες, στις αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων καπνού μέσω της υπερφορολόγησης και στις πιο extreme περιπτώσεις στην άρνηση της παροχής υπηρεσιών υγείας στους ανθρώπους που δεν διακόπτουν το κάπνισμα.

Ούτε τους περνά από το μυαλό η απαγόρευση πώλησης των προϊόντων αυτών στους ανθρώπους. Αντίκειται στους νόμους της αγοράς και «ελευθερία» επιλογής του ατόμου.

Ανάλογα παραδείγματα μπορεί κανείς ακόμα στις διατροφικές συνήθειες που επιβάλλονται, στις ποσότητες λίπους και ζάχαρης που περιέχονται -καθώς και στα τοξικά φυτοφάρμακα- στις βιομηχανικά παρασκευασμένες τροφές.

Ανοίγω μια ακόμα μικρή παρένθεση για να πω δυο τρεις κουβέντες σχετικές με τον Πολάκη, τον οποίο παρεμπιπτόντως τον είχα γνωρίσει προσωπικά στο πανεπιστήμιο και στην «σπουδάζουσα» της ΚΝΕ, όπου για ένα φεγγάρι υπήρξαμε «σύντροφοι» και «συναγωνιστές».

Για όποιον τον γνωρίζει, ο Πολάκης δεν έχει αλλάξει καθόλου από εκείνη την μακρινή εποχή.

Το ίδιο τραχύς, άξεστος και αδαής όπως τότε.

Μπορεί να ήταν και να είναι ακόμα «ούγκανος», όμως ούτε υπήρξε, ούτε νομίζω ότι είναι λαμόγιο ή διαπλεκόμενος με μεγάλα και σκοτεινά συμφέροντα.

Αν ήταν ποδοσφαιριστής, ο κάθε προπονητής θα τον ήθελε στην ομάδα του, αφού είναι ο τύπος που κάνει την βρώμικη δουλειά μέσα και έξω από τον αγωνιστικό χώρο χωρίς να καταλαβαίνει τι κάνει.

Όλοι γύρω του γνωρίζουν ότι είναι ατάλαντος «τσέλιγκας», το τσεκούρι στο χώρο του κέντρου που θα στείλει τον αντίπαλο επιθετικό με κάταγμα κνήμης-περόνης στο νοσοκομείο όπου αυτό του ζητηθεί, ο ίδιος όμως πιστεύει για τον εαυτό του ότι είναι κάτι μεταξύ Μαραντόνα και Κρόιφ, νιώθει περήφανος για τον τρόπο που παίζει κι έτσι φαντάζει περισσότερο γελοίος από ότι στην πραγματικότητα είναι.

Ο Πολάκης λοιπόν –και κανένας άλλος για να είμαστε δίκαιοι ως προς αυτό– δεν μπορεί να αλλάξει την κατάσταση στον χώρο της δημόσιας υγειονομικής περίθαλψης στην Ελλάδα, όσους κακοπληρωμένους γιατρούς κι αν προσλάβει.

Τα προβλήματα του ΕΣΥ, άλλωστε, σχετίζονται κυρίως με την δραματική έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού, την απουσία ουσιαστικής συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και αξιολόγησης της επαγγελματικής επάρκειας προσωπικού -των γιατρών συμπεριλαμβανομένων-, ολοκληρωτική απουσία στρατηγικού σχεδιασμού και διαχείρισης των κρίσεων.

Στην Ελλάδα, η κρίση του ΕΣΥ αντιμετωπιζόταν πάντα ως ένας αριθμός γιατρών που έλειπαν ή θεωρούσαμε ότι έλειπαν από τα νοσηλευτικά ιδρύματα.

Στην Ελλάδα, επίσης, κανένας δεν αναγνώριζε ποτέ την αποκρουστική εικόνα της κοινωνίας στον καθρέφτη του Εθνικού Συστήματος Υγείας.

Στην Ελλάδα, οι γιατροί υπήρξαν πάντοτε είτε «ήρωες», είτε «επίορκοι απατεώνες», ποτέ επαγγελματίες σε ένα συγκεκριμένο κλάδο.

Το mentality λοιπόν υπήρξε πάντοτε εξόχως προβληματικό, οπότε ποιος ο λόγος να αλλάξει προς το καλύτερο μετά την χρεοκοπία του 2010;

Επίσης, πολύ σημαντικό για να κατανοηθεί η αδυναμία επίλυσης των χρόνιων προβλημάτων του ΕΣΥ όσοι γιατροί κι αν προσληφθούν σε αυτό, είναι το παρακάτω.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει κανένα δημόσιο και δωρεάν σύστημα πρωτοβάθμιας περίθαλψης.

Αυτό αποτελεί προνόμιο των υποανάπτυκτων και τριτοκοσμικών κρατών, όπου τα νοσοκομεία λειτουργούν ως πασπαρτού και ως άλλοθι των κυβερνώντων ενώ στην πραγματική ζωή ο κανόνας «αν έχει φράγκα και τύχη διάβαινε» καθορίζει την πρόγνωση των πασχόντων.

Ακόμα και πιο παλιά που υπήρχε το ΙΚΑ και τα συναφή με αυτό ταμεία, η πρωτοβάθμια περίθαλψη υπήρξε η «αχίλλειος πτέρνα» του συστήματος και ο βασικός παράγοντας κακοδαιμονίας του ΕΣΥ.

Όταν σχεδιάστηκε το ΙΚΑ στις αρχές της δεκαετίας του ’30 από την κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου μετά από μία ακόμη χρεοκοπία της χώρας, ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του.

Η δικτατορία του Μεταξά που ακολούθησε το 1936, υιοθέτησε το σχέδιο και το εφάρμοσε σαν να ήτανε δικό της.

Φτάνοντας στις τελευταίες δεκαετίες της πλαστής οικονομικής ευμάρειας, η αδυναμία του ΙΚΑ έγινε προφανής.

Το ΙΚΑ ήταν δημόσιος οργανισμός αλλά οι γιατροί που το στελέχωναν δεν ήταν πλήρους κι αποκλειστικής απασχόλησης δημόσιοι υπάλληλοι.

Το ΙΚΑ αποτελούσε τον προθάλαμο του ιδιωτικού ιατρείου, ο συνταγογραφικός κράχτης πελατών.

Η διάκριση μεταξύ των «πληρωτικών» και «μη-πληρωτικών» πελατών ήταν γεγονός.

Το δημόσιο σύστημα πρωτοβάθμιας περίθαλψης κλινικά νεκρό.

Όποιος είχε πρόβλημα υγείας που δεν χρειαζόταν νοσοκομείο αλλά δεν είχε χρήματα για το ιδιωτικό ιατρείο πήγαινε στο νοσοκομείο, μετατρέποντας τις εφημερίες τους σε κανονική κόλαση.

Τώρα το υπουργείο Υγείας δημιουργεί το ΠΕΔΙ ως μονάδα πρωτοβάθμιας περίθαλψης στελεχωμένο με γιατρούς μόνιμους απασχόλησης, όμως για τον μέσο ασφαλισμένο η πιθανότητα να βρει γιατρό -ή και ραντεβού- στο νέο σύστημα είναι αισθητά μικρότερη από την πιθανότητα που έχει να κερδίσει το λόττο.

Λίγοι γιατροί, περιορισμένες υποδομές, ελλιπής χρηματοδότηση.

Επιπλέον, η απουσία μακροπρόθεσμου σχεδιασμού τα τελευταία 30 χρόνια δεν επέτρεψε την παραγωγή επαρκώς καταρτισμένων γενικών ιατρών (GPs) ικανών να επανδρώσουν την πρωτοβάθμια περίθαλψη.

Δεν είναι μονάχα το σάπιο στο βασίλειο της Δανιμαρκίας αλλά και το ολότελα δυσλειτουργικό.

Πολλά φιλιά από την Εσπερία

Ηλίας

(Φίλε Ηλία, κατά την ταπεινή μου γνώμη, για να είναι καλό ένα σύστημα Υγείας, θα πρέπει κατ’ αρχάς να γίνονται γιατροί και νοσοκόμοι αυτοί που αγαπούν αυτά τα λειτουργήματα. Όπως έγινε στην Κούβα δηλαδή, όπου, επειδή όποια δουλειά και αν έκανε κάποιος θα έπαιρνε τα ίδια χρήματα, έγιναν γιατροί αυτοί που αγαπούσαν την Ιατρική. Το τι σημαίνουν σήμερα οι Κουβανοί γιατροί για την Λατινική Αμερική -και όχι μόνο- είναι γνωστό. Δυστυχώς, όπως είναι η ζωή στον δυτικό κόσμο, γιατροί γίνονται, κυρίως, άνθρωποι που θέλουν να βγάλουν χρήματα και έχουν παραλάβει ένα ιατρείο και πελατεία από τον πατέρα τους. Στην Νότια Κορέα, οι 3 στους 4 μαθητές θέλουν να γίνουν γιατροί επειδή είναι το επάγγελμα, το οποίο σου εξασφαλίζει πως δεν θα αλλάξεις επάγγελμα στην διάρκεια της ζωής σου. Και καταλαβαίνω όλους αυτούς τους νέους που αισθάνονται ανασφαλείς και σκέφτονται πως, αν δεν γίνουν γιατροί, θα ψάχνουν για άλλο επάγγελμα στα 40 τους -ενώ μπορεί να έχουν ήδη οικογένεια- επειδή το επάγγελμά τους μπορεί να εξαφανιστεί. Πάντα, κατά την ταπεινή μου γνώμη, γιατροί, δάσκαλοι, νοσοκόμοι και καθηγητές θα έπρεπε να είναι επαγγέλματα που θα χαίρουν γενικής εκτίμησης στην κοινωνία και θα πληρώνονται αξιοπρεπώς. Δηλαδή, θεωρώ πως αυτά τα επαγγέλματα θα έπρεπε να είναι εκτός του καπιταλιστικού συστήματος. Δεν είναι, οπότε η υγεία και η παιδεία είναι ταξικά, όπως είναι όλα. Πώς δεν θα είναι ταξική η υγεία στην Βρετανία, όταν έχει ακόμα βασιλική οικογένεια; Είναι ποτέ δυνατόν; Αν οι χώρες και οι κοινωνίες θέλουν άλλο Σύστημα Υγείας, θα πρέπει να αλλάξει όλο το σύστημα. Δεν γίνεται να αλλάξει μόνο το Σύστημα Υγείας. Όσο για τον Πολάκη τον κάνουν “συμπαθή” οι φιλελέδες και οι ακροδεξιοί της Νέας Δημοκρατίας, που είναι πολύ πιο αντιπαθητικοί από αυτόν. Να είσαι καλά, Ηλία. Την αγάπη μου.)

Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου

Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.