Ζητάμε πολλά

Καθόμουν και αναρωτιόμουν πάλι εχθές σε μια συζήτηση που είχα, πώς είναι δυνατόν να συμβαίνουν όλα αυτά, αγαπημένε μου Πιτσιρίκο. Ποια όλα θα με ρωτήσεις, όλα θα σου απαντήσω.

Αρχίζει πλέον ο εγκέφαλός μου και σκίζεται στα δύο, όπως όταν ήμουν στα πρώτα χρόνια της εφηβείας μου και δεν μπορούσα να δεχτώ το πόσο άδικος και σκληρός είναι ο κόσμος, πόσο διεφθαρμένο είναι το σύστημα.

Ξέρεις, όλα αυτά που μας κάνουν εκείνη την περίοδο της ζωής μας να οδηγούμαστε σε πολιτικές και υπαρξιακές αναζητήσεις, να μακραίνουμε τα μαλλιά μας και να ακούμε σκληρό ροκ, να πίνουμε τον πάτο μας και να καπνίζουμε τρία πακέτα την ημέρα, με αποτέλεσμα να είμαστε σαν διασταύρωση κουρελούς με τασάκι και η μοναδική γυναίκα που να μας πλησιάζει να είναι η μάνα μας, και αυτή γιατί δεν έχει άλλη επιλογή.

Τι εποχές και εκείνες! Αγνές (παπ@ρια), αμόλυντες (π**τσες) και γεμάτες ιδανικά (γ@μησέ τα).

Γενικά, πεθαίνω με την ατάκα που ακούω συχνά πυκνά από άτομα 40+ ετών, ότι δηλαδή εμείς δεν ήμασταν σαν την νεολαία που βλέπουμε τώρα. Σκέφτομαι, και μόνο που λέτε ακριβώς την ίδια μαλ@κία που ακούγατε από τους 40+ όταν ήσασταν έφηβοι, δεν σας προβληματίζει;

Λες και οι προηγούμενοι είχαν/είχαμε μονοπώλιο στην ιδέα και την επανάσταση και ήρθαν οι επόμενοι και τα ξεπούλησαν όλα. Δεν αντιλαμβάνονται καν πως οι νέοι μεγαλώνουν στην κοινωνία που έφτιαξαν για αυτούς οι μεγαλύτεροι, και πως, αν αυτή η κοινωνία και το σύστημα είναι για κλωτσιές, δεν φταίνε οι πιτσιρικάδες, αλλά οι μεγάλοι.

Τόσο απλό κι όμως τόσο δυσνόητο, απ’ ό,τι φαίνεται. Ή μήπως το καταλαβαίνουμε αλλά φοβόμαστε να το πούμε δυνατά; Μπορεί να συμβαίνει και αυτό. Γενικότερα η γενιά μας, ή η κάθε γενιά μάλλον, θα ήθελε να έχει κάνει κάποιος άλλος κάτι για τα πράγματα.

Αν είσαι μικρός, σου φταίνε οι μεγαλύτεροι που συμβιβάστηκαν. Αν είσαι στη μέση, σου φταίνε και οι μεγαλύτεροι, αλλά και οι μικρότεροι που δεν επαναστατούν.

Αν είσαι προς το τέλος της ζωής σου, προσπαθείς να μην κολλήσεις κορωνοϊό και ψάχνεις τα γυαλιά της πρεσβυωπίας για να μην μπερδέψεις πάλι και τα χάπια της πίεσης με αυτά της στυτικής δυσλειτουργίας, και ξαναμείνει η κυρά Μαριώ με το πουλί (ξεφούσκωτο) στο χέρι, εκεί που της έταζες μετροπόντικες και κομπρεσέρ.

Επίσης, τείνεις στην τελευταία περίπτωση – και όχι μόνο, αλλά συχνότερα – να φοβάσαι και τον ίσκιο σου, τους ξένους πρόσφυγες, τους Ρώσους, τους Τούρκους, τους αλλόθρησκους και τους LGBTQ+. Αυτό έχει να κάνει μάλλον με το πως βαρέθηκες να κατηγορείς τους εσωτερικούς εχθρούς και ψάχνεις για εξωτερικούς.

Έχει να κάνει και με κάτι καταθλιπτικά και αγχώδη σύνδρομα που εισέρχονται έρποντας ύπουλα στον εγκέφαλο, αλλά τι ξέρω εγώ από αυτά τα πράγματα;

Πίσω όμως στον δικό μου εγκέφαλο, που σκίζεται στα δύο όπως προανέφερα.

Από την μια πλευρά η πραγματικότητα όπως είναι, σύνθετη αλλά και ταυτόχρονα τόσο απλή.

Οι από πάνω, με την ευκαιρία της πανδημίας, μας λένε καθαρά και ξάστερα το εξής: Ο πλούτος που παράγετε εσείς, πλέμπα του κερατά, δεν σας ανήκει. Ανήκει σε εμάς, και θα σας δούμε καλύτερα να πεθαίνετε μαζικά από κλιματική αλλαγή, πείνα, πόλεμο, πανδημία και ό,τι άλλο σας σκοτώνει σαν ασήμαντα όντα που είστε, παρά να σας δώσουμε πίσω μια δεκάρα από αυτά (τα δικά σας) που έχουμε στα σεντούκια μας.

Πατέντες για τα εμβόλια που δεν σπάνε, εργοστάσια που μπορούν να παράγουν ιατρικό και προστατευτικό εξοπλισμό που δεν χρησιμοποιούνται, ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που μένει στα αζήτητα, κλίνες ιδιωτικών νοσοκομείων που δεν αξιοποιούνται, επιδόματα της πλάκας για τον κόσμο, και ακόμα και αυτά μας τα παρουσιάζουν σαν να τα βγάζουν από την τσέπη τους και μας κάνουν χάρη. Όλα αυτά γιατί οι εταιρείες είναι πάνω από το κράτος. Εκτός από την φάση που τινάζουν κανόνι και πρέπει να τις επιδοτήσουμε, το ξέχασα.

Το σύστημα της δημοκρατίας είναι τόσο στημένο πλέον, που μακροπρόθεσμα η έκβαση δεν φαίνεται να είναι διαφορετική ό,τι και αν ψηφίσει κανείς. Ίσως κάποιες επιλογές να είναι πιο ανοιχτά αντικοινωνικές από κάποιες άλλες, αλλά σε βάθος χρόνου η αίσθησή μου είναι πως η γραμμή τους είναι η ίδια, με την πρόφαση ό,τι «αν δεν σας πεινάσουμε εμείς αύριο, οι απ’ έξω θα μας γυρίσουν στην δραχμή και θα πεινάσετε σήμερα».

Με διάφορα μέσα, πρώτο και καλύτερο την καλλιέργεια φόβου και την ανοχή του κόσμου, έχουν καταφέρει πλέον να δημιουργήσουν ένα καθεστώς υπεροπλίας έναντι του λαού, αφού ένα καλά οπλισμένο κομμάτι του ίδιου του κόσμου λειτουργεί σαν ιδιωτικός στρατός τους. Έχουν εξασφαλίσει έτσι την ησυχία τους απέναντι στην περίπτωση που ο λαός κινηθεί για την βίαιη ανατροπή τους.

Λέμε τώρα…

Από την άλλη πλευρά, αυτά που λένε. Μιλάνε για διαχείριση της οικονομικής κρίσης, του μεταναστευτικού/προσφυγικού, της πανδημίας, της πείνας, της φτώχειας και της κλιματικής αλλαγής, και ό,τι άλλο μπορεί κανείς να σκεφτεί, και κοντεύουμε να πιστέψουμε πως κάνουμε όντως πρόοδο. Πως είναι ικανοί και πως, όντως, προσπαθούν να κάνουν κάτι.

Είναι φοβερό πως αν πρόκειται να κάνουν πόλεμο ή να καταλύσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δημοκρατικές ελευθερίες ολόκληρων λαών, τους παίρνει μόνο μια στιγμή και χρειάζεται ένα διάταγμα, ενώ αν πρόκειται να θίξουν τα συμφέροντα πέντε γ@μημένων εκατο-δισεκατομμυριούχων χρειάζονται διαπραγματεύσεις που δεν οδηγούν πουθενά, με μαθηματική ακρίβεια.

Μιας και μιλάμε για μαθηματική ακρίβεια και δισεκατομμυριούχους, γράφοντας αυτά μου δημιουργήθηκε η περιέργεια και γκούγκλαρα: Το 2020 οι 2095 δισεκατομμυριούχοι του πλανήτη είχαν συνολική περιουσία 8 τρις δολάρια.

Καταλαβαίνουμε όλοι φυσικά πως δεν μιλάμε για πραγματικό πλούτο αλλά ψηφιακό· πέφτει το χρηματιστήριο, πέφτει και ο πλούτος τους.

Όπως και να έχει, εμείς οι υπόλοιποι -χάριν ευκολίας αφήνω τους φτωχούς εκατομμυριούχους απ’ έξω και υποθέτω πως είμαστε όλοι κοινοί θνητοί- είμαστε χοντρικά 8 δισ. κόσμος. Άρα μας αναλογούν 1.000 δολάρια εφάπαξ στον καθένα μας από την περιουσία των πλουσίων;

Για κάποιο λόγο μου φαίνεται πως δεν σωζόμαστε με 1.000 δολάρια παραπάνω, αλλά ούτε και με 10.000, οπότε κάπου ο υπολογισμός μου είναι λάθος και παρακαλώ τους φίλους που νιώθουν από οικονομικά να με διαφωτίσουν. Από την άλλη, αυτά τα ποσά μπορεί να είναι μικρά ή μέτρια στον δυτικό κόσμο αλλά σε κάποια μέρη της Ασίας και της Αφρικής να αρκούν για να ανοίξεις δική σου επιχείρηση, οπότε πάσο.

Ή απλά μας δουλεύουν ψιλό γαζί γενικότερα…

Τι έλεγα, όμως; Ναι, το ‘χω: Γενική κοροϊδία. Δεν θα πω καν για υποτίμηση της νοημοσύνης μας, γιατί έχω διαπιστώσει πως δεν είναι αυτοί που υποτιμούν τη νοημοσύνη μας αλλά εμείς που την έχουμε υπερεκτιμήσει.

Πάνω απ’ όλα φαίνεται πως υπερεκτιμούμε γενικότερα ό,τι μας συμφέρει: Την γενναιότητά μας, την οξυδέρκειά μας, την μαχητικότητά μας, την στρατηγική μας ικανότητα και την ρητορική μας δεινότητα.

Το περίφημο τσιτάτο “αν περιμένεις διαφορετικό αποτέλεσμα κάνοντας ξανά και ξανά την ίδια ενέργεια είσαι ηλίθιος” έχει μια βάση, αλλά πρέπει να προσθέσω κάτι: Όπως μπορεί κανείς να είναι πολύ ικανός και πολύ έξυπνος σε κάποια πράγματα, άλλο τόσο μπορεί να είναι ανίκανος και χαζός σε άλλα.

Το παζλ των δεξιοτήτων είναι πολύ ευρύ και σύνθετο. Στο παράδειγμα του προηγούμενου τσιτάτου, μπορεί να μην είσαι “ηλίθιος” γενικά. Μπορεί να μην μπορείς να δεις το πρόβλημα γιατί λείπουν δεδομένα. Μπορεί να το βλέπεις και να μην μπορείς να δεις τη λύση γιατί δεν έχεις τις ικανότητες ή τις γνώσεις. Μπορεί να βλέπεις τη λύση και να μην την εφαρμόζεις σωστά. Μπορεί κάποιος να σε σαμποτάρει εκ των έσω, όταν εφαρμόζεις τη λύση και δεν μπορείς να καταλάβεις τι πήγε στραβά.

Όποιος και να είναι ο λόγος, φαίνεται πως δεν έχουμε την βασική δεξιότητα να κατανοήσουμε πως τίποτα δεν αλλάζει. Πανηγυρίζουμε για τα κεκτημένα των τελευταίων 50-100 ετών αλλά δείχνουμε να μην αντιλαμβανόμαστε πως, στο μεγάλο πλαίσιο της ανθρώπινης ιστορίας, μισός ή ένας αιώνας προόδου δεν εγγυάται την αδιάκοπη συνέχιση της εξέλιξης. Αρκεί να δει κανείς σαν παράδειγμα την κλασική αρχαιότητα των Ελλήνων και πώς τελείωσε όλο αυτό το πανηγύρι για εκείνο τον λαό.

Θα μου πεις επηρέασε θετικά και τα αποτελέσματα της περιόδου εκείνης γίνονται ακόμα αισθητά στον ανθρώπινο πολιτισμό. Σαφέστατα, κανείς δεν το αμφισβητεί. Αλλά αν σκεφτεί κανείς πως από τότε πέρασαν 2500 χρόνια και ο δυτικός πολιτισμός, που θεωρείται κάτι σαν το τρισέγγονο εκείνου του πολιτισμού, είχε ακόμα σκλάβους και φυλετικό/κοινωνικό/θρησκευτικό διαχωρισμό επίσημα και με τη βούλα μέχρι κάποια λίγα χρόνια πριν (και ανεπίσημα ακόμα και τώρα), κάπου πρέπει να προβληματιζεται κανείς για το νόημα της λέξης “πρόοδος”, και κυρίως για την ταχύτητά της.

Αρκεί να αναλογιστούμε πως όχι μόνο στην Ελλαδίτσα αλλά και στις ΗΠΑ, η κοσμική εξουσία είναι σε μεγάλο βαθμό ακόμα δέσμια ενός οπισθοδρομικού ιερατείου, που επηρεάζει σημαντικά την καθημερινή ζωή και περιορίζει την ελευθερία και τα δικαιώματα ακόμα και αυτών που δεν πιστεύουν στις αρχαίες ιστορίες τους.

Τι πιο τρομακτικό; Θα μου πεις, καλά που δεν μας ξέμειναν οι Φοίνικες ή οι Ίνκας και οι θρησκείες τους, γιατί θα θυσιάζαμε ανθρώπους και σήμερα. Μας έχουν ξεμείνει βέβαια τόσες αρχαίες ιδέες, που θυσιάζουμε εμμέσως ανθρώπους κάθε μέρα σαν αποτέλεσμα αυτών.

Τελικά, αυτό στο οποίο θέλω να καταλήξω είναι πως, πέρα από οτιδήποτε τρομακτικό, άδικο και απάνθρωπο συμβαίνει στην καθημερινότητα ακόμα και προ κορωνοϊού, το συμπέρασμα που μου μένει από την υπόθεση της πανδημίας είναι το εξής: Δεν είναι το πρόβλημα η πανδημία, το πρόβλημα είναι η απάντηση της παγκόσμιας εξουσίας σε μία κατάσταση που απειλεί την ποιότητα ζωής αλλά και την ζωή την ίδια του ανθρωπίνου είδους.

Υπολείπονται της βούλησης αλλά και των ικανοτήτων να λύσουν το πρόβλημα, και χωρίς συνδυασμό αυτών των δύο το πράγμα δεν πρόκειται να τελειώσει καλά. Ακόμα και αν έληγε αύριο με την έλευση αποτελεσματικών φαρμάκων, μιλάμε πάλι για τρία εκατομμύρια νεκρούς σε λιγότερο από ενάμιση χρόνο όταν το HIV/AIDS υπολογίζεται πως έχει προκαλέσει τριανταδύο εκατομμύρια νεκρούς σε κάτι λιγότερο από σαράντα χρόνια.

Πολλαπλάσιοι νεκροί από SARS-CoV-2 (ανήκει σε μια οικογένεια ιών γνωστή εδώ και δεκαετίες, λιγότερο από είκοσι χρόνια πριν η τρομάρα που περάσαμε με τον πρώτο SARS-CoV-1) για κάθε νεκρό από HIV/AIDS (κάτι τελείως πρωτόγνωρο απ’ όλες τις απόψεις για την ιατρική επιστήμη), και εδώ αν μπορούσε να υπολογιστεί το πόσο πρωτόγονη φάνταζε η τεχνολογία και η ιατρική το 1983 σε σχέση με το 2020, το αποτέλεσμα θα ήταν ακόμα πιο τρομακτικό.

Συχνά ακούω σαν αντίλογο στις απόψεις μου πως η εξέλιξη και η πρόοδος γίνονται με βήματα και όχι με άλματα. Δεν διαφωνώ, πιστεύω πως ακριβώς αυτό είναι το πρόβλημα. Το πιστεύω για τον εξής λόγο: Κάποιοι λίγοι από εμάς έχουν την πολυτέλεια να περιμένουμε να γίνουν τα βήματα.

Γιατί; Γιατί αν δεν είμαστε ήδη ευκατάστατοι και γεννημένοι πλούσιοι, μπορεί να είμαστε καλά πληρωμένοι και να δουλεύουμε με τηλεργασία. Μπορεί να βρήκαμε την άκρη μας με λίγα λόγια, και η ζωή μας να επηρεάζεται ελάχιστα από το αν έχει πανδημία ή πολικό χειμώνα. Δεν θα βγούμε από το ζεστό μας σπίτι για να πάμε να στριμωχτούμε σε λεωφορεία και μετρό, για να φτάσουμε σε ανθυγιεινους χώρους εργασίας.

Εμείς μια χαρά μπορούμε να καθόμαστε να περιμένουμε το επόμενο βήμα στην εξέλιξη της ανθρωπότητας, και να επιδιδόμαστε στο richsplaining. Να εξηγούμε δηλαδή στους φτωχότερους και ταλαιπωρημένους γιατί πρέπει και αυτοί να κάνουν υπομονή και ο ουρανός θα γίνει πιο γαλανός.

Όπως έγραψε και κάποιος: Λοκντάουν, ουσιαστικό που σημαίνει πως η μεσαία τάξη κάθεται στο σπίτι και η κατώτερη της φέρνει να φάει.

Μιλώντας από προσωπική εμπειρία, ξέρω στο πετσί μου πώς είναι να ζεις για πολλά χρόνια με 500 ευρώ τον μήνα, από τα οποία όταν βγάλεις το ενοίκιο και τα πάγια έξοδα να μένεις με 180-200 ευρώ για να φας, να πιεις και να διασκεδάσεις για 30 ημέρες. Ξέρω και πώς είναι να ζεις με τα δεκαπλάσια.

Δεν είναι πιο αξιοπρεπής η διαβίωση, είναι πιο άνετη και πιο ανέμελη. Θυμάμαι να πηγαίνουμε πριν σχεδόν τριάντα χρόνια στο σούπερ μάρκετ με τον συγκάτοικό μου και φτάνοντας στο ταμείο να βάζουμε στοίχημα ποιος θα πέσει πιο κοντά στο συνολικό ποσό, και πέφταμε εντυπωσιακά κοντά και οι δύο, αφού ξέραμε τις τιμές στα είκοσι προϊόντα (ο θεός να τα κάνει προϊόντα, σκουπίδια τρώγαμε) που ψωνίζαμε κάθε εβδομάδα απ’ έξω, και η αξία για καθετί που έμπαινε στο καλάθι προστίθετο αυτόματα στο μυαλό μας.

Διασκεδάζαμε ακόμα και την φτώχεια μας…

Θα θέλαμε, όμως, να γινόταν ένα θαυματουργό άλμα που να μας επέτρεπε να γυρίζουμε σπίτι κάθε φορά και να μην πιάνουμε χαρτί και μολύβι για να διαιρέσουμε πόσα μας έχουν μείνει με τις ημέρες που έχουμε ακόμα μέχρι τον άλλο μήνα, για να δούμε αν μας βγάζει για καφέ μέρα παρά μέρα.

Το ίδιο θαυματουργό άλμα που θέλουν όλοι αυτοί που βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση και πιθανότατα θα βρίσκονται για όλη τους τη ζωή.

Μάλλον τότε ζητούσαμε εμείς πολλά, και τώρα κάποιοι ζητάνε πολλά, αυτό καταλαβαίνω από όλη αυτή την ιστορία και συγγνώμη κιόλας για την απαισιοδοξία μου και που σας έκανα την καρδιά περιβόλι.

Στέλνω την αγάπη μου από την ερημιά του κόσμου, for what it’s worth.

Βασίλης

(Φίλε Βασίλη, ποταμός. Όλα τα έγραψες. Βασίλη, εγώ δεν ζητάω τίποτα. Μόνο το μαγιό μου και μια παραλία. Άσε που αισθάνομαι πολύ τυχερός που είμαι ζωντανός ακόμα, και είμαι και μέσα στην ομορφιά του κόσμου και δίπλα στην θάλασσα, μακριά από την Αθήνα. Βασίλη, επίσης δεν χρειάζεται να περιμένουμε να εξελιχτεί η ανθρωπότητα· μπορούμε να εξελιχτούμε και μόνοι μας. Ξέρουμε πάμπολλες περιπτώσεις ανθρώπων που έζησαν σε πολύ χειρότερες και πιο μαύρες εποχές από την δική μας, και μια χαρά το εξέλιξαν το μυαλό τους, με αποτέλεσμα -ακόμα και σήμερα- οι σκέψεις τους να μοιάζουν να έρχονται από το μέλλον. Βασίλη, οι άνθρωποι κάνουν τις επιλογές τους. Ακόμα και αυτό που ζούμε σήμερα, είναι συνέπεια των επιλογών μας. Οπότε, ας προσέχαμε. Να είσαι καλά. Την αγάπη μου.)

Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου

Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.