Τα τουρκικά διλήμματα του Μπάιντεν και οι επιπτώσεις στο Αιγαίο

Μερικά χρόνια νωρίτερα, η κατάσταση στο Αιγαίο και στην ισορροπία δυνάμεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας έμοιαζε αποκαρδιωτική για την Αθήνα.

Η χρεοκοπημένη Ελλάδα έφτασε κοντά στο σημείο να μην διαθετει τις απαραίτητες ποσότητες καυσίμων για να κινήσει τα πλοία και τα αεροπλάνα της.

Την εποχή λοιπόν που η ελληνική οικονομία θυσιαζόταν στον βωμό της σωτηρίας των γαλλικών και γερμανικών τραπεζών και το ένα μνημόνιο ακολουθούσε το άλλο, η τουρκική οικονομία πετούσε με ρυθμούς ανάπτυξης Κίνας και το ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα διαδεχόταν το άλλο.

Η γειτονική χώρα ναυπηγούσε καινούργες φρεγάτες και ελικοπτεροφόρα, κατασκεύαζε και εξήγαγε τουρκικά drones και οχήματα μάχης, συμπαρήγαγε αυτοκινούμενα πυροβόλα με τους Νοτιοκορεάτες και μαχητικά ελικόπτερα με τους Ιταλούς, και ετοιμαζόταν για την υποδοχή των περίφημων μαχητικών stealth F-35 στο πρόγραμμα κατασκευής των οποίων συμμετείχε ενεργά.

Από τότε όμως μέχρι σήμερα, πολλά πράγματα έχουν αλλάξει.

Το τίμημα της πολιτικής αυτονόμησης της Τουρκίας από τους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ -και κυρίως των ΗΠΑ- αποδεικνύεται πολύ βαρύ.

Η οικονομία της Τουρκίας χτυπήθηκε πολύ σκληρά και σχεδόν απροκάλυπτα από τις ΗΠΑ, σε βαθμό τέτοιο που η δαμόκλειος σπάθη μιας επικείμενης χρεοκοπίας κρέμεται πάνω από την γειτονική χώρα.

Με αφορμή την απόκτηση των ρωσικών S400, οι ΗΠΑ πέταξαν την Τουρκία εκτός του προγράμματος των F35, επιφέροντάς της ένα ακόμα σκληρό οικονομικό χτύπημα.

Όλα τα σχέδια εκσυγχρονισμού των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, σχέδια απολύτως συνυφασμένα με τα γεωπολιτικά σχέδια του Ερντογάν και της τουρκικής άρχουσας τάξης, ανατράπηκαν μέσα σε ένα βράδυ.

Στο εσωτερικό της Τουρκίας, όχι μονάχα το κόμμα του Ερντογάν αλλά και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, βλέπουν ως ιδιαίτερα εχθρικές τις αμερικανικές κινήσεις και οι συζητήσεις σχετικά με τον μελλοντικό στρατηγικό προσανατολισμό της χώρας έχουν ανοίξει.

Η Τουρκία είναι πολύ σημαντική για τις ΗΠΑ για να χαθεί, παρ’ όλα αυτά το σχοινί έχει τεντώσει επικίνδυνα και η διακυβέρνηση Μπάιντεν έχει βρεθεί -ίσως χωρίς η ίδια να το θέλει πραγματικά- μπροστά στον δικό της Ρουβίκωνα.

Το προηγούμενο διάστημα, η Ουάσινγκτον αύξησε την πίεση στην Τουρκία μέσω της αυξημένης στρατιωτικής της παρουσίας στην Ελλάδα (βάσεις, πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των ελληνικών F16, συζητήσεις για πιθανή αγορά μερικών F35, κλπ) και της μέσω Γαλλίας (βλέπε Rafale και φρεγάτες) στρατιωτικής ενίσχυσης της χρεοκοπημένης Ελλάδας.

Όλα αυτά η Άγκυρα τα βλέπει με πολύ μεγάλη ανησυχία.

Στην Ελλάδα δεν έχουμε ιδέα σχετικά με το πώς μας βλέπουν οι γείτονες. Για εμάς η Μικρασιατική καταστροφή ήταν μια “ατυχία”, μια “αποτυχία”, μια “προδοσία”, προσφυγιά και “χαμένες πατρίδες”.

Για τους Τούρκους είναι ο πόλεμος της ανεξαρτησίας και της επιβίωσης του έθνους τους.

Ο πόλεμος που οδήγησε στην καταστροφή των εισβολέων και στην ματαίωση των σχεδίων του ευρωπαϊκού-αγγλικού ιμπεριαλισμού, το μακρύ χέρι του οποίου ήταν ο καλά εξοπλισμένος από αυτούς ελληνικός στρατός της εποχής.

Οι Έλληνες, ως συνήθως, αγνοούμε το background των διεθνών αιτιών και γεγονότων που συνέβαλαν αποφασιστικά στο αποτέλεσμα εκείνης της σύγκρουσης.

Η ελληνική ηγεσία της εποχής ήξερε πολύ καλά ποιανού σχέδια εξυπηρετούσε και σαν τυπικό κράτος-προτεκτοράτο κινήθηκε σύμφωνα με τις προσταγές των αφεντάδων, διαπράττοντας το ένα στρατιωτικό λάθος μετά το άλλο.

Προχώρησε στην Σμύρνη και στην Μικρά Ασία, ενώ ήταν φανερό πως η κατοχύρωση της Ανατολικής Θράκης, της Ίμβρου και της Τενέδου θα έπρεπε να είναι η πρώτη προτεραιότητα.

Αν οι σύμμαχοι ήθελαν στρατό κατοχής στην Σμύρνη, ας έφερναν γαλλικά ή ιταλικά στρατεύματα εκεί. Ελληνικός στρατός δεν έπρεπε να πάει.

Η ανοησία που πουλούσε στο εσωτερικό της Ελλάδας ότι ο στρατός στην Σμύρνη θα προστάτευε τον εκεί ελληνικό πληθυσμό είναι για τα πανηγύρια.

Η ισχυρή παρουσία ελληνικών δυνάμεων λίγα χιλιόμετρα από τα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης ήταν η καλύτερη ασπίδα προστασίας για τους Έλληνες που κατοικούσαν στα παράλια της Μικράς Ασίας.

Ο Βενιζέλος, φυσικά, τα αντιλαμβανόταν όλα αυτά. Όμως, όσο σπουδαίος πολιτικός κι αν ήταν δεν έπαυε να είναι πρωθυπουργός ενός προτεκτοράτου και όργανο των Αγγλογάλλων στην περιοχή.

Όπως δεν αρνήθηκε τον Εθνικό Διχασμό και την δημιουργία του κράτους της Θεσσαλονίκης κατά την διάρκεια του Α-ΠΠ, όπως δεν αρνήθηκε την αποστολή ελληνικών στρατευμάτων ενάντια στους Μπολσεβίκους στην Κριμαία, κατα τον ίδιο τρόπο δεν αρνήθηκε και την αποστολή του ελληνικού στρατού στην Σμύρνη.

Απέναντι, όμως, στους Έλληνες βρέθηκε ένας ηγέτης πολύ μεγάλου διαμετρήματος, ο Κεμάλ Ατατούρκ.

Κατά την διάρκεια της εισβολής των Αγγλογάλλων στην χερσόνησο της Καλλίπολης, είχε αποδείξει τις αναμφισβήτητα μεγάλες στρατιωτικές ικανότητές του.

Στην διάρκεια του πολέμου της “τουρκικής ανεξαρτησίας” και μετά από αυτόν, απέδειξε και τις μεγάλες πολιτικές του ικανότητες.

Αναγνώρισε λοιπόν από νωρίς την ιμπεριαλιστική φύση του πολέμου και προσέγγισε πολύ γρήγορα την νεοσύστατη τότε Σοβιετική Ένωση από την οποία έλαβε πολύτιμη βοήθεια.

Πολύ γρήγορα, επίσης, χρησιμοποίησε τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα των ιμπεριαλιστικών δυτικών κρατών επιτυγχάνοντας πρώτα την μεταστροφή της Ιταλίας και της Γαλλίας, και από ένα σημείο και μετά την σχετική ουδετεροποίηση της Αγγλίας.

Απομόνωσε έτσι την Ελλάδα που, ακολουθώντας την λανθασμένη τακτική του Ναπολέοντα κατα την διάρκεια της εισβολής του στην Ρωσία, προχώρησε στα βάθη της Ανατολίας, επιμηκύνοντας τις γραμμές ανεφοδιασμού του στρατού της μεσα σε ένα αφιλόξενο έδαφος κατοικημένο από εχθρικούς πληθυσμούς.

Ο μέχρι τότε ανίκητος ελληνικός στρατός χρειάστηκε μονάχα μία ήττα, προκειμένου να διαλυθεί ολοσχερώς και να τραπεί σε μαζική φυγή.

Οι σφαγές των ελληνικών πληθυσμών της Μικρας Ασίας και του Πόντου απο τους Τούρκους ήταν το αποτέλεσμα των yes-men κυβερνήσεων -ικανών και ανίκανων- της Ελλάδας.

Τα γράφω όλα αυτά απλά για να πω ότι, ακόμα και για τα πράγματα που έχουν ήδη συμβεί, η αντίληψή μας είναι πολύ περιορισμένη και αυτό μπορεί να κρύβει σοβαρούς κινδύνους στον τρόπο με τον οποίο αξιολογούμε τις τωρινές καταστάσεις.

Επανέρχομαι, όμως, στο σήμερα. Για λόγους που είναι πια αντικειμενικοί, η Άγκυρα είναι πολύ πιεσμένη. Δεν έχει αντιδράσει ακόμα γιατί περιμένει τις ΗΠΑ.

Η διοίκηση Μπάιντεν δεν μπορεί φυσικά να ξαναδεχτεί την Τουρκία στο πρόγραμμα των F35, ούτε να άρει αυτόματα τις κυρώσεις.

Μπορεί, όμως, είτε να τραβήξει κι άλλο το σχοινί ή να το χαλαρώσει, βγάζοντας πχ κάποιες από τις κυρώσεις που επέβαλε η διοίκηση Τραμπ, δίνοντας κάποια μηνύματα εμπιστοσύνης στην τουρκική οικονομία, προτείνοντας ένα πρόγραμμα αναβάθμισης των τουρκικών F16 παρόμοιο με το ελληνικό, αφήνοντας Άγγλους και Ιταλούς να διαπραγματευτούν την πώληση ευρωπαϊκών μαχητικών Typhoon, κλπ.

Τα χρονικά περιθώρια για τον Μπάιντεν δεν είναι μεγάλα. Για τις ΗΠΑ, η Τουρκία είναι πολύ μεγάλη για να χαθεί.

Από την άλλη, όμως, όπως πολύ σωστά αναλύουν κάποιοι διεθνολόγοι, ίσως η Τουρκία να έχει πια χαθεί για την Δύση και μόνο μια ειδική σχέση στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ θα μπορούσε να την διατηρήσει στην ίδια πλευρά των συμμαχιών.

Στην περίπτωση, πάντως, που οι ΗΠΑ αποφύγουν να προχωρήσουν σε πράξεις επαναπροσέγγισης με την Άγκυρα, ολόκληρο το πολιτικό φάσμα της γειτονικής χώρας είναι έτοιμο για το μεγάλο βήμα που θα κόψει δεσμούς δεκαετιών και θα δημιουργήσει ένα αποσταθεροποιητικό τόξο που θα ξεκινάει από το Πακιστάν και -μέσω του Ιράν- θα καταλήγει στην Τουρκία.

Τα ζητήματα που προέκυψαν μετά την απόκτηση των S400 θα είναι πταίσματα μπροστά σε όλα όσα θα συμβούν, αν η Άγκυρα προχωρήσει στην απόκτηση ρωσικών μαχητικών αεροσκαφών SU35 ή SU57.

Η αποσταθεροποίηση στην περιοχή θα είναι τρομερή και στις περιπτώσεις αυτές την νύφη την πληρώνει πάντα ο γκιαούρης.

Φιλιά από την Εσπερία

Ηλίας

Υ.Γ. Έτυχε και είδα την συνέντευξη του Χάρη Θεοχάρη στο Hard Talk. Από πειέργεια για να δω τι φοβερό και τρομερό είπε και τον βρίζουν όλοι. Και διαπίστωσα ότι η ατζέντα στις δημόσιες συζητήσεις μπαίνει από τα ΜΜΕ και τα τρολ των κομμάτων στα social media. Ίσως η πιο άβολη ερώτηση που έγινε στην διάρκεια της συνέντευξης όπου ο Χάρης κατάπιε τα αρxίδια του ήταν εκείνη που αφορούσε τον τρόπο αντιμετώπισης των προσφύγων και τα push back του θανάτου από την ελληνική ακτοφυλακή. Ο δημοσιογράφος τον ρώτησε αν πιστεύει οτι όλα όσα ακούγονται στον διεθνή τύπο για την απαράδεκτη συμπεριφορά των ελληνικών αρχών σε βάρος των προσφύγων μπορούν να επιρεάσουν την εικόνα του ελληνικού τουρισμού. Και ο Χαρης Θεοχάρης κατάπιε όπως είπα -στον αέρα- τα αρxίδια του.

(Φίλε Ηλία, η Ελλάδα, έναν αιώνα μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, είναι ακόμα πιο …προτεκτοράτο. Γιατί μπορεί πολλοί Έλληνες εκείνης της εποχής να είχαν ψευδαισθήσεις πως θα φτάσουν στην Άγκυρα αλλά οι σημερινοί Έλληνες έχουν πιο πρακτικά προβλήματα να τους απασχολούν. Οπότε, η Τουρκία αφορά -κυρίως- τους προστάτες της Ελλάδας και τα συμφέροντά τους στο προτεκτοράτο τους. Ηλία, τον Θεοχάρη τον βρίζουν και οι ξενοδόχοι, όχι μόνο οι υπάλληλοι των κομμάτων. Αν σκεφτείς πως πήγε στην Βρετανία για να πείσει την βρετανική κυβέρνηση να βγει η Ελλάδα από τη λίστα με τις πορτοκαλί χώρες για τους Βρετανούς τουρίστες, είναι προφανές πως τα έκανε μαντάρα. Καλύτερα να μην είχε πάει. Δεν γίνεται να λέει ψέματα στον Βρετανό δημοσιογράφο πως η Ελλάδα τα πάει περίφημα στους εμβολιασμούς -ενώ υπάρχει η σχετική λίστα που αποδεικνύει πως η Ελλάδα είναι ανάμεσα στους ουραγούς- και να εκπλήσσεται που ο Βρετανός δημοσιογράφος δεν τον αντιμετωπίζει όπως ο Πορτοσάλτε. Αλλά ο Θεοχάρης παραμένει στην κυβέρνηση -αν και είναι από τους πιο αποτυχημένους υπουργούς- επειδή τον θέλει η …TUI. Να είσαι καλά, Ηλία. Την αγάπη μου.)

Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου

Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.