Tο ολοβίωμα (holobiont) και η Μαρία από τη Βαρκελώνη

Αυτό το κείμενο είναι αφιερωμένο στο ολοβίωμα [holobiont], τους ολοβιωτικούς οργανισμούς και στη Μαρία από τη Βαρκελώνη.
Τη γνώρισα την προηγούμενη εβδομάδα στην πόλη της.

Από την οθόνη στην παρουσία, από το φανταστικό στο υπαρκτό, σαν να μου φάνηκε πως η Μαρία είπε: «Οι φωνές είναι αληθινές».

Μου έκανε εντύπωση.
Ένα κράμα σπανιόλας αρβανίτισσας όπου η γυναικείας ευαισθησία, η διάθεση και η όρεξη για προσφορά και σύνδεση με τον κόσμο ξεχείλιζαν.
Βγαλμένη, μάλλον, από εκείνο το είδος με τις καλλιεργήτριες σχέσεων που από πάντα έφτιαχναν τις οικογένειες, τις γειτονιές, τα χωριά.
Τις φιγούρες εκείνες που είχαν στο νου τους, τους Άλλους, τους δίπλα, -ξέρεις- ένα πιάτο φαγητό, μια καλή κουβέντα, το παιδί, «η γειτόνισσα ζει;», το πλύσιμο της αυλής, μια έγνοια.
Κατασκευάστριες κοινοτήτων, δικτύων, διχτυών, πλεγμάτων, συνδέσμων.

Η Μαρία όλη την ώρα μιλούσε για αγαπημένα της πρόσωπα και πόσο τα φρόντιζε, πόσο μοιραζόταν αγωνίες, ανάγκες, γενικά ένας τρόπος ζωής πέρα από την επιβίωση.

Πρωτοχριστιανικό, ίσως, αυθόρμητο, μάλλον, σίγουρα σε καμία περίπτωση φιλεύσπλαχνο.

Μου θύμισε γυναικείες φιγούρες μιας άλλης εποχής.

Ίσως βέβαια τώρα να είμαστε εμείς αυτές.

Με τα χρόνια αναρωτιέμαι αν αυτές οι γυναίκες φροντίζουν τελικά τον εαυτό τους, αλλά ίσως και αυτό να είναι άλλη μια σκέψη-κόνσεπτ του ατομικιστικού μας κόσμου.

Η Μαρία, η κοινότητα, το χωριό και η επαφή, θα ήταν ένας εναλλακτικός τίτλος για αυτό το κειμενάκι.

Ο κόσμος της Μαρίας, ο κόσμος του Πιτσιρίκου, ο κόσμος μας, μέσα από τις αφηγήσεις.

Η αποδοχή των διαφορετικών ιστοριών, σαν συμβιώσεις, παρηγοριές, ανοίγματα και μοιράσματα μέσα από τα κείμενα, τις ηχογραφήσεις και τις συζητήσεις μοιάζουν με αντιστάσεις σε έναν κόσμο που κάθε φορά φαίνεται να αποκλείει όλο και περισσότερο.

Ίσως βέβαια και να ήταν πάντα έτσι, αν και μάλλον κατά γενική ομολογία στον παγκοσμιοποιημένο μας νεοιμπεριαλιστικό κόσμο κάτι αλλάζει, τίποτα δεν είναι πια το ίδιο, όλα μυρίζουν.

Βόλτες σε πόλεις σε μετάβαση.

Συχνά μπαίνω σε κάποιο μαγαζί, συνήθως χαρτοπωλείο και είμαι σίγουρη πως σε λίγο αυτό το είδος δεν θα υπάρχει.
Είδος υπό εξαφάνιση.

Σε ένα μπαρ δεν σου δίνουν μπίρα αν είσαι όρθιος, και θέλω να του πω: «ρε αν δεν πουλήσεις, θα το κλείσεις».

Συχνά μοιάζει σαν να ζεις κάτι που έχει ήδη λήξει αλλά κανείς δεν το λέει.

Ίσως γιατί δέκα χρόνια προσποιούμαστε.

Τελευταία έχω αυτή την αίσθηση και σε γειτονιές με πανάκριβα καταστήματα.

Σαν αυτά να έχουν από καιρό τελειώσει.

Βέβαια ακόμα υπάρχουν, και πάλι πέφτω έξω.

Η Μαρία στη Βαρκελώνη, εμείς εδώ και εκεί, και στο φόντο των πόντκαστς και των αφηγήσεων φυγές, διαφυγές, δραπετεύσεις και νοσταλγίες.
Πάντα αναρωτιέμαι γιατί φεύγουμε, τι ψάχνουμε.

Η κοινωνιολόγος Saskia Sassen λέει ότι, όταν σε έναν τόπο στα έχουν πάρει όλα, τότε οι λέξεις «μετανάστης» ή «πρόσφυγας» δεν είναι επαρκείς.

«Εκδιώκονται από τη γη και τα σπίτια τους από μεγάλες εταιρείες-συμφέροντα που αρπάζουν τη γη για να αναπτύξουν φυτείες, από τις τεράστιες εξορύξεις λόγω των απαιτήσεων της ηλεκτρονικής επανάστασης, λόγω της κλιματικής αλλαγής, την έκρηξη των νέων κατασκευών – ιδιωτικών «πόλεων» και πάρκα γραφείων».

Βάζω εδώ το σχέδιο του Yun-Fei ενός Κινέζου καλλιτέχνη για το φράγμα Three Gorges.

Ένα έργο που έπληξε περισσότερους από 1.000 ιστορικούς και αρχαιολογικούς χώρους και ανάγκασε εκατομμύρια ανθρώπους να μετεγκατασταθούν.

Τα τραύματα των ντόπιων, των ιθαγενών, των εκ-τοπισμένων.

Κάποτε αυτά μου φαινόντουσαν μακρινά, αλλά το καλοκαίρι που έβλεπα τους κατοίκους της Εύβοιας έβλεπα τη δική τους αναγκαστική-υποχρεωτική φυγή.

Με όσα λέτε-γράφονται στο μπλογκ κάθε φορά μου είναι πιο ξεκάθαρο πως κι εμείς ήμασταν πάντα μια αποικία.

Ως τώρα με καλύτερους όρους ή, μάλλον, κάθε φορά με χειρότερους.

Τα λέει κάπου ο αγαπημένος του Κώστα, ο Κορνήλιος Καστοριάδης, για το πώς μεταβλήθηκε ο ανθρώπινος τύπος στον ελλαδικό χώρο, πετώντας στην άκρη συνήθειες και τρόπο επαφής με τη φύση χιλιετιών.

Μου φάνηκε πως η Μαρία κάτι έχει κρατήσει από όλο αυτό.

Βάζω παρακάτω κάπως σκόρπια, κάτι λίγα που συγκράτησα από μια έκθεση SCIENCE FRICTION: Living Among Companion Species (ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΤΡΙΒΗ: Ζώντας ανάμεσα σε συντροφικά είδη).

-Ευτυχώς μεταβάλλονται και οι εκθέσεις και συχνά δεν αφορούν κάποιο εξαιρετικό ταλέντο, πολυαγαπημένο παιδί της αγοράς της τέχνης-.

«Η ιδέα του ολοβιώτικού (holobiont) μας λέει ότι δεν μπορεί να υπάρξει επιστροφή στην «καθαρότητα», αμφισβητώντας την έννοιας του βιολογικού ατόμου. Ο ατομικισμός εμφανίστηκε μόνο με την εφεύρεση της ιδιοκτησίας κεφαλαίου και έγινε η κύρια μορφή ιδεαλισμού, που «τεντώνει» κοινωνικές, πολιτικές και φυλετικές δομές. Κατά συνέπεια, οι νεοφασίστες φιλοδοξούν την υποτιθέμενη τελειότητα της φυλής ενώ το νεοφιλελεύθερο πνεύμα εστιάζει στην τελειότητα της παραγωγικότητας.»

«Ας χρησιμοποιήσουμε λοιπόν βακτήρια και μικρόβια ως αξιόλογους φακούς προς μελέτη σημαντικών πολιτιστικών και ιστορικών ιδεών. Κρίνοντας αυτούς τους μικρόκοσμους, οι άνθρωποι φαίνονται όλο και περισσότερο ως ένωση μη ανθρώπινων συστατικών. Αυτό σημαίνει ότι θεωρούμε την επέκταση ως δικτύωση αντί για κατάκτηση Συμ-ποιητική συλλογικότητα έναντι πολέμου.»

Αποσπάσματα βασισμένα σε συνεντεύξεις και κομμάτια από το βιβλίο της Donna Haraway «Staying With the Trouble».

Ανθή

(Αγαπητή Ανθή, η φιλοδοξία μου για την χρονιά που έρχεται είναι να πιω καφέ με τη Μαρία και να περπατήσουμε μαζί στους δρόμους της Βαρκελώνης. Θα ήθελα να είσαι κι εσύ εκεί. Την αγάπη μου.)

Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου

Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.