Χτυποκάρδια στα θρανία

Αγαπημένε Πιτσιρίκο,
Ελπίζω να περνάς όμορφα. Ως ανταποκρίτρια από τις σχολικές επάλξεις, πρέπει να ομολογήσω πως εδώ τα πράγματα φαίνονται εξαιρετικά δυσοίωνα. Τελειώνουμε τις προαγωγικές την άλλη εβδομάδα και έχω να διαβάσω ακόμη ένα κεφάλαιο Βιολογίας, αλλά το μυαλό μου αποσπάται με την κάθε ασήμαντη λεπτομέρεια και μου είναι αδύνατο να το χαλιναγωγήσω… Ο καιρός δεν βοηθά, έτσι θλιμμένος και μελαγχολικός υποδαυλίζει την ονειροπόληση. Πρέπει λοιπόν να διοχετεύσω αυτήν την ενέργεια στο χαρτί, γιατί αλλιώς θα εκραγώ…

Φέτος λοιπόν, μετά από δύο χρόνια αποχής από τις ενδοσχολικές εξετάσεις –γεγονός που όπως μας τόνισαν πολλάκις θα αποδειχθεί καταστροφικό για τη μαθητική μας σταδιοδρομία– επιστρέψαμε στα θρανία για αυτές τις περιβόητες γραπτές δοκιμασίες. Η «πανελίστρια της καρδιάς μας», η μία και μοναδική Νίκη Κεραμέως φρόντισε να μας υποδεχθεί με ανοιχτές τις αγκάλες, προσφέροντας μας την εξαιρετική ευκαιρία να γράψουμε 2 από τα 4 θέματα από την Τράπεζα Θεμάτων και προσθέτοντας τη Γεωμετρία στα εξεταστέα μαθήματα.

Εδώ θα κάνω μία παύση για να πω ότι έχω την «υπέρτατη χαρά» να φοιτώ σε ένα πρότυπο λύκειο, σε ένα από τα λεγόμενα «σχολεία των Άριστων». Νομίζω ότι το μόνο που με κρατάει σε αυτόν τον εκπαιδευτικό Καιάδα είναι κάποιοι φίλοι, ορισμένα φωτεινά παραδείγματα καθηγητών (κυρίως φιλολόγων) που είναι, δυστυχώς, είδος προς εξαφάνιση, και το γεγονός ότι το φροντιστήριο βρίσκεται σε πολύ βολική απόσταση.

Σε αυτό λοιπόν το «πρότυπο» σχολείο, μας αντιμετωπίζουν σαν να είμαστε μηχανές παραγωγής καλών βαθμών. Οι «πρότυποι» καθηγητές μας έχουν μία διαστρεβλωμένη αντίληψη σχετικά με την έννοια της «πρότυπης» διδασκαλίας η οποία έγκειται στην ακόλουθη συλλογιστική: “διδάσκω τα βασικά, απαιτώ κατανόηση de profundis από τους μαθητές και στο τέλος, καταλήγω να κάνω μάθημα στους 2–3 άριστους. Οι υπόλοιποι, βυθιστείτε στον βούρκο της αδιαφορίας μου”.

Έχω τόσα πολλά να γράψω για την απαξίωση που βιώνουμε, για τον σαδισμό κάποιων καθηγητών, την κατάχρηση εξουσίας που το κείμενο θα λάβει τις διαστάσεις βιβλίου… Όποτε, ας αναφερθώ σε ένα περιστατικό που αποτυπώνει γλαφυρά τις «πρότυπες συνθήκες» του σχολείου μας:

Τις τελευταίες εβδομάδες που είχαμε τελειώσει (ή πασαλείψει σύμφωνα με άλλους) την ύλη, ο υπεύθυνος καθηγητής της τάξης ξεκίνησε ένα λογύδριο σχετικά με την εξαιρετικά χαμηλή μαθησιακή στάθμη που παρατηρείται σήμερα, ένα φαινόμενο το οποίο θα αμβλυνθεί με την εφαρμογή της Τράπεζας Θεμάτων. Επειδή (δυστυχώς) δεν μπορώ να κρατήσω κλειστό το στόμα μου σε αυτές τις περιστάσεις, τον ρώτησα πώς μπορούσε να υποστηρίζει ότι σε ένα υπό διάλυση εκπαιδευτικό σύστημα, όπου μέχρι και τα Χριστούγεννα υπάρχουν κενά στις θέσεις των εκπαιδευτικών, η εφαρμογή της Τράπεζας θα βελτιώσει τη μαθησιακή μας υπόσταση. Ο διάλογος που ακολουθεί αποτελεί ένα μικρό δείγμα της νοοτροπίας που κυριαρχεί στο σχολείο:

Εγώ: Μα είναι σαν να προσθέτετε το κερασάκι χωρίς να έχετε πρώτα δημιουργήσει την τούρτα. Δεν έχετε σκεφτεί πως το εκπαιδευτικό σύστημα από τη στιγμή που λαμβάνει έναν καθαρά εξετασιοκεντρικό χαρακτήρα χάνει την ηθοπλαστική του υπόσταση;

Καθηγητής: Ναι, αλλά δεν γίνεται να παραμείνουμε έτσι. Η Τράπεζα πρέπει να εφαρμοστεί. Δεν έχετε ακούσει για το «ασιατικό παράδοξο»; Στη Σαγκάη, δεν υπάρχει διάδραση στο μάθημα, το βιβλίο έχει μόνο θεωρία και ασκήσεις. Αυτά τα παιδιά βγαίνουν πρώτα σε όλους τους παγκόσμιους διαγωνισμούς.

Εγώ: Ναι, αλλά το εκπαιδευτικό σύστημα των Σκανδιναβικών χωρών;

Καθηγητής: Οι τελευταίες έρευνες υποδεικνύουν ότι είναι αναποτελεσματικό. Τώρα τα μαζεύουν…

Εγώ: Επομένως, κύριε, οι μαθητές αποτελούν για εσάς μηχανές και όχι αυριανούς πολίτες των οποίων η προσωπικότητα πρέπει να είναι πολυσχιδής και σε καμία περίπτωση άκαμπτη και μονόπλευρη;

Από εκεί και στο εξής, συνεχίσαμε να ανακυκλώνουμε τις θέσεις μας και, τελικά, μόλις χτύπησε το κουδούνι, συμφωνήσαμε ότι διαφωνούμε. Ποτέ, πάντως, δεν απάντησε στη θεμελιώδη ερώτηση για έναν εκπαιδευτικό: τι αντιπροσωπεύουν για εσάς οι μαθητές σας;

Φαντάζομαι ότι σε αυτό, βέβαια, εμμέσως απαντά το γεγονός ότι δεν υφίσταται η έννοια του «ψυχικού κόσμου των παιδιών». Ένα παράδειγμα αποτελεί -ανεξαρτήτως της θέσης που έχει υιοθετήσει ο καθένας μας- ότι οι μαθητές που δεν επέλεξαν να εμβολιαστούν υπέστησαν για έναν ολόκληρο χρόνο τις ειρωνείες και τη χλεύη από την πλευρά των καθηγητών για την απόφαση τους. Και αν είσαι τόσο μάγκας φίλε μου, πήγαινε και αυτά που λες τόσο εύκολα στο παιδί που οφείλει να σου δείχνει σεβασμό, πες τα και στους γονείς του. Αλλά εκεί, βλέπετε, δεν έχουν την ευχέρεια της εξουσίας, πρέπει να σταθούν σαν ίσος προς ίσο και αυτό τους τρομάζει. Ιδού πως κατάντησαν οι πνευματικοί ταγοί της νεανικής σκέψης!

Τώρα λοιπόν με τις εξετάσεις, (μεγάλη ήταν η παρένθεση) ήρθαμε αντιμέτωποι με αυτή τη νοοτροπία η οποία μας εκφράστηκε ως ένα χαρτί με θέματα. Η Τράπεζα, παιχνιδάκι μπροστά στην σκοτεινή άβυσσο των δικών τους θεμάτων. Γκρίνια, στενοχώρια, παραίτηση, όλα συμπυκνώθηκαν μπροστά μας αυτές τις 4 μαρτυρικές εβδομάδες. Η αλήθεια είναι, όμως, ότι και εμείς δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών, ως μαθητική κοινότητα.

Οι περισσότεροι παραπονιούνται, όλοι είναι δυσαρεστημένοι και ουδεμία φορά δεν έχει φτάσει αυτό το θέμα στο δεκαπενταμελές και έπειτα στη διεύθυνση. Συχνά–πυκνά, γίνονται συζητήσεις σχετικά με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε και η πιο συνηθισμένη άποψη είναι το μοιρολατρικό «Και τώρα, τι να κάνουμε;». Και όταν απαντήσεις «Πολλά. Συζήτηση με τους καθηγητές στο πλαίσιο της τάξης, γράμμα στη Διεύθυνση και αν δεν αποδώσουν όλα αυτά τραβάμε και μία ωραιότατη αποχή και βλέπουμε», κουράζονται και μόνο που το ακούνε… «Τώρα, τι μας λες» και γυρίζουν στις φωτογραφίες του Instagram, αυτού του τόσο παρήγορου καταφυγίου.

Και όταν ξεκινά δειλά–δειλά η κουβέντα σχετικά με κάποιο ευαίσθητο θέμα με έναν καθηγητή, αυτοί οι οποίοι τον έβριζαν στο διάλειμμα είναι έτοιμοι να τα αποποιηθούν όλα μη και χάσουν την εύνοιά του. Βέβαια, καθώς η εύνοια του ισχυρού μετράει στη ζωή και όχι η προσπάθεια βελτίωσης της καθημερινότητάς μας. Και ο φοβερός αντίλογος: «εσύ είσαι στο πρότυπο από το γυμνάσιο (ευτυχισμένες εποχές το γυμνάσιο) , δεν ξέρεις τι εστί απλό δημόσιο σχολείο.» Μπορεί πραγματικά να μην ξέρω «τι εστί απλό δημόσιο» αλλά γνωρίζω και αντιλαμβάνομαι ότι το κλίμα στρατοπέδου συγκέντρωσης δεν θα έπρεπε να είναι η εναλλακτική.

Κάθε φορά που γίνονται αυτές οι συζητήσεις, αισθάνομαι σαν να βρίσκομαι σε έναν καφενέ και να συνομιλώ με απολιθωμένους γέρους. Εάν, όντως, το σχολείο μας αποτελεί μικρογραφία της κοινωνίας, τότε «χαιρετίσματα στην εξουσία».

Ευτυχώς που υπάρχουν και οι φίλοι, οι Τέχνες, η οικογένεια και οι στόχοι που μας κρατάνε γιατί η απογοήτευση που βιώνουμε, αυτή η καθημερινότητα του κατάδικου («Άλλη μια μέρα που πέρασε δίχως να μάθω τίποτα») μπορούν πολύ εύκολα να οδηγήσουν κάποιον στην παραίτηση. Προς υπεράσπιση της γενιάς μου, πάντως, δεν είναι ότι είμαστε ανάλγητα, προβληματικά παιδιά. Η πλειονότητα είναι πληγωμένα παιδιά, που έχουν βιώσει την αδιαφορία και τα σύνδρομα των γονιών τους και προσπαθούν να αντιπαλέψουν αυτό το τέρας. Το δυστύχημα, όμως, συνίσταται στις απώλειες που παρατηρώ στην πορεία, απώλειες συναισθημάτων, λόγω της εξουθένωσης. Πολλοί χάνονται στα αχαρτογράφητα νερά του Διαδικτύου και του αιώνιου «φαίνεσθαι». Και έρχεται το σχολείο και σε διαλύει ολοκληρωτικά. Εμείς, που όταν ήμασταν πέντε χρόνων γνωρίσαμε την κρίση, στα δεκαπέντε μας γνωρίσαμε την απομόνωση και προσπαθούμε να συνέλθουμε.

Μάλλον έχω εμπιστοσύνη στη γενιά μου. Γιατί δεν ισχύει το ότι «σιγά δεν ζήσατε και πόλεμο». Βαλλόμαστε καθημερινά και προχωράμε. Κουτσά-στραβά αλλά προχωράμε… Είναι μια κίβδηλη παρηγοριά, το ξέρω, όμως θα συνεχίσω να ελπίζω. Γιατί, χωρίς την ελπίδα για το μέλλον, το παρόν γίνεται καταδίκη.

Πάω να συνεχίσω τη μελέτη των οικοσυστημάτων…

Merci και σας συγχαίρω αν διαβάσατε όλο αυτό τον στρόβιλο σκέψεων

Αγάπη μόνο και Καλές Διακοπές (για τους τυχερούς)

Σ.

(Αγαπητή φίλη, αγχώνομαι μόνο και που διαβάζω για σχολεία και εξετάσεις. Το σχολείο είναι όπως είναι και όλα τα υπόλοιπα στην κοινωνία. Οι καθηγητές, με εξαιρέσεις, είναι όπως και όλοι οι υπόλοιποι· και εξαιρετικά κακοπληρωμένοι, αν σκεφτεί κάποιος πόσο μεγάλη θα έπρεπε να είναι και να θεωρείται η συμβολή τους στην κοινωνία. Το πώς είναι η παιδεία, έχει να κάνει με το πώς είναι η κοινωνία. Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά. Αν σε παρηγορεί, να σου πω πως τα περισσότερα πράγματα στη ζωή μου δεν τα έμαθα στο σχολείο αλλά διαβάζοντας πολλά άλλα βιβλία. Βέβαια, υπήρξαν κάποιοι δάσκαλοι και καθηγητές -που τους είμαι αιώνια ευγνώμων- οι οποίοι με “έσπρωξαν” στο διάβασμα τέτοιων βιβλίων. Η γενιά σου, αν πραγματικά το επιθυμεί, ας τα αλλάξει τα πράγματα. Όλες οι γενιές από αυτή την κατάσταση πέρασαν. Κανείς δεν γεννήθηκε σαράντα χρονών. Και επειδή κανείς δεν είναι υπεύθυνος για τη γενιά του, ας φροντίσει τουλάχιστον για τον εαυτό του. Για τον εαυτό μας είμαστε υπεύθυνοι, όχι για όλο τον κόσμο. Να είσαι καλά. Καλή δύναμη και καλά μπάνια. Την αγάπη μου.)

Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου

Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.