Δε χωράει Περηφάνια σε αυτή τη γη
Δε χωράει Περηφάνια σε αυτή τη γη,
και μάλλον ποτέ δε χώρεσε, Πιτσιρίκο.
Ταινία πάλι, γιατί όχι. Είναι βέβαια ψυχοπλακωτική, αλλά για κάποιους μπορεί να είναι και απελευθερωτική.
Ο τίτλος είναι “As Bestas”, του 2022, και τη σκηνοθέτησε ο Rodrigo Sorogoyen. Η ακριβής μετάφραση είναι “Τα θηρία”, αλλά η απόδοση στα ελληνικά έγινε “Ο εχθρός δίπλα μου”. Μία παρένθεση, θα ήθελα πραγματικά να γνωρίσω κάποιον από τους μπακάληδες στις ελληνικές εταιρίες διανομής που δεκαετίες τώρα αποδίδουν τους τίτλους ξένων ταινιών με όρους χέσε-ψηλά-κι-αγνάντευε. Θέλει σίγουρα πολύ ταλέντο να εργάζεσαι σε μια θέση και να είσαι πιο άσχετος με το αντικείμενό σου κι από τους δαπίτες της Πολιτικής Προστασίας.
Το στόρι, εν πολλοίς, βασίζεται σε αληθινή ιστορία. Ένα ζευγάρι Γάλλων, μεσήλικες, έχει μετακομίσει σε ένα χωριό της Γαλικίας στη βορειοδυτική Ισπανία. Μορφωμένοι και οι δύο, έχουν σκοπό να ασχοληθούν με τη γη στην εύφορη κοιλάδα, σωστό παράδεισο, που αγάπησαν ταξιδεύοντας όταν ήταν νέοι. Και αυτός και αυτή έχουν ριχτεί με τα μούτρα στη δουλειά, καλλιεργώντας λαχανικά που τα πουλάνε στην τοπική λαϊκή αγορά. Παράλληλα, επισκευάζουν αφιλοκερδώς ετοιμόρροπα σπίτια του χωριού, με την ελπίδα να επιστρέψουν οι κάτοικοι που έχουν φύγει προ πολλού για τα αστικά κέντρα. Είναι εξωστρεφείς και φιλικοί με τους εναπομείναντες κατοίκους του χωριού, προσπαθώντας, με επιτυχία, να δημιουργήσουν ισότιμες σχέσεις με αυτούς ώστε να δυναμώσουν οι δεσμοί της τοπικής κοινότητας. Με μπροστάρη τον άντρα, αλλά και με τη γυναίκα να συμμερίζεται το όραμά του, σχεδιάζουν να γεράσουν όμορφα προσφέροντας σε εκείνον τον καταπληκτικό τόπο.
Οι καλές σχέσεις με τους ντόπιους έχουν μια εξαίρεση. Η γειτονική οικογένεια, μια ηλικιωμένη μάνα με δυο γιους, φαίνεται να απέχει από τη συμπάθεια που δείχνουν οι υπόλοιποι. Κτηνοτρόφοι πάππου προς πάππο, τους βλέπουμε να αυξάνουν συνεχώς την ένταση με τους γείτονες. Σταδιακά, η πλοκή αποκαλύπτει την αιτία της έχθρας: μια εταιρία ανεμογεννητριών έχει κάνει προσφορά στην κοινότητα για την κατασκευή αιολικού πάρκου. Οι οικογένεια των κτηνοτρόφων, όπως και αρκετοί από αυτούς που έχουν ιδιοκτησία αλλά δε ζουν στο χωριό, θέλουν να επωφεληθούν από τα αντισταθμιστικά οφέλη και έχουν ψηφίσει υπέρ. Από την άλλη μεριά, οι Γάλλοι, έχοντας πάρει με το μέρος τους και αρκετούς κατοίκους που ζουν από τα αγροτικά, έχουν απορρίψει την πρόταση υποστηρίζοντας -μάλλον δικαιολογημένα- πως τα αντισταθμιστικά δεν είναι τόσα πολλά ώστε να φύγουν και να ζήσουν αξιοπρεπώς κάπου αλλού. Η διελκυστίνδα συνεχώς εντείνεται, καθώς οι ντόπιοι που είναι υπέρ δεν μπορούν να χωνέψουν πως οι ξένοι έχουν ισότιμη ψήφο με αυτούς, ενώ ο Γάλλος, ο οποίος είναι ο κύριος στόχος της μανίας, δε μπορεί να τους πείσει με επιχειρήματα. Ο τσαμπουκάς των δυο αδερφών-κτηνοτρόφων, με σημαία τη σκληράδα των προγόνων τους, σιγά-σιγά φτάνει την κατάσταση στα άκρα.
Σε πολλούς η ταινία θα θυμίσει τις δικές μας “Ο Βασιλιάς” του Νίκου Γραμματικού και “Digger” του Τζώρτζη Γρηγοράκη, με πρωταγωνιστή και στις δυο το Βαγγέλη Μουρίκη. Οι ομοιότητες είναι πολλές και εκφράζουν την αντίσταση κάποιων μειονεκτούντων στις ερπύστριες του “εκσυγχρονισμού” και της “ανάπτυξης”. Όμως, οι ελληνικές, αν και μου αρέσουν πολύ και οι δύο, πέρα από την τεράστια υστέρηση στην ποιότητα της παραγωγής, είναι σχετικά ρηχές στο σημείο που παρουσιάζουν τους δύο πόλους της σύγκρουσης. Είναι σα να παίρνουν θέση αναθεματίζοντας τη μια πλευρά έναντι της άλλης που αγιοποιούν. Ο Ισπανός, κατά τη γνώμη μου, δεν πέφτει σε αυτή τη λούμπα και βάζει τον καθένα στη θέση του. “Τα Θηρία” μπορεί να είναι οι αγροίκοι κτηνοτρόφοι που δε δίνουν δυάρα για τον κοινοτισμό που ευαγγελίζεται ο “πεφωτισμένος” Γάλλος, μπορεί όμως να είναι και οι εταιρίες-θηρία που δε δίνουν δυάρα για τις ανθρώπινες σχέσεις και το περιβάλλον στο οποίο αυτές διαμορφώνονται. Άλλωστε, η ομοιότητα του τίτλου (As Βestas) με το όνομα της γνωστής, πανίσχυρης -και πολύ πραγματικής γύρω μας- εταιρίας ανεμογεννητριών με κάνει να ψυλλιάζομαι πως ο Σορογκογιέν χρησιμοποιεί το λογοπαίγνιο για να δείξει πως ξέρει πολύ καλά τι παίζει…
Οι ηθοποιοί, αντιστάρ όλοι τους, είναι μπουκιά και συχώριο. Πέρα από τη βασική τετράδα, δηλαδή το ζευγάρι των Γάλλων και τα αδέρφια κτηνοτρόφους, και όλοι οι υπόλοιποι φαίνεται πως έχουν σκεφτεί πολύ καλά το χαρακτήρα που παρουσιάζουν. Ένας τέτοιος ενδιαφέρων χαρακτήρας είναι αυτός της κόρης του ζευγαριού, που εμφανίζεται αργότερα στο έργο. Ερχόμενη από γαλλική πόλη, αμφισβητεί έντονα και συνολικά την κοσμοθεωρία και τη σχέση της μάνας και του πατέρα της. Βασισμένη σε ψυχολογικά κλισέ της εποχής μας και μη βλέποντας πέρα από τη μύτη της, αρνείται -τουλάχιστον στην αρχή- να αποδεχτεί το τίμημα της Περηφάνιας το οποίο είναι διατεθειμένος να πληρώσει κάποιος που έχει αποφασίσει να σέβεται τον εαυτό του.
Κώστας από το Υπόγειο
(Αγαπητέ Κώστα, για τους περισσότερους ανθρώπους, η περηφάνια και η αξιοπρέπεια είναι άγνωστες λέξεις. Και λέξη “συνείδηση” τους είναι άγνωστη. Βέβαια, ο καθένας οφείλει να ζήσει τη μια και μοναδική ζωή του με αξιοπρέπεια. Φυσικά, όσο του το επιτρέπουν οι άλλοι. Είδα χτες το βράδυ στο Ηρώδειο τις Τρωάδες του Ευριπίδη -είναι η αρχαία τραγωδία που έχω δει τις περισσότερες φορές στη ζωή μου- και μπόρεσα για μια ακόμα φορά να νιώσω τις ηττημένες γυναίκες της Τροίας που προσπαθούν να διασώσουν ό,τι τους επιτρέπει η αλαζονεία των νικητών Ελλήνων. Θα την δω την ταινία. Να είσαι καλά. Την αγάπη μου.)
Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου
Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.