Μια πυρκαγιά, μια πλημμύρα και γιατί ένα μάτσο τραπεζίτες ανησυχούν για τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών

Αγαπημένε μου, Πιτσιρίκο,
Αυτό το καλοκαίρι γίναμε μάρτυρες σε νέες κλιματικές καταστροφές. Ρεκόρ από καύσωνες στη Μεσόγειο, ρεκόρ δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα, ακραίες πλημμύρες σε βόρεια Ιταλία και κεντρική Ευρώπη, ο Καναδάς βίωσε τη χειρότερη πυρκαγιά στην ιστορία του, οι πυρκαγιές στη Χαβάη σκότωσαν πάνω από 100 ανθρώπους και έκαψαν ανυπολόγιστης αξίας φυσικό πλούτο, ενώ οι πλημμύρες στην Κίνα υπολογίζεται ότι εκδίωξαν πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους.

Οι καταστροφικές πλημμύρες στο Πακιστάν επηρέασαν την ζωή 33 εκατομμυρίων ανθρώπων, με το κόστος της καταστροφής να εκτιμάται σε 30 δισεκατομμύρια δολάρια. Η συνολική ανθρωπιστική βοήθεια από τα Ηνωμένα Έθνη ανήλθε στο πενιχρό ποσό των 472 εκατομμυρίων, δηλαδή λίγο περισσότερο από το 1% των αναγκαίων κεφαλαίων για την βοήθεια εκατομμυρίων ανθρώπων που έχασαν το βιός τους, τα σπίτια τους, και πλέον αντιμετωπίζουν την πείνα και τις αρρώστιες.

Ως αποτέλεσμα της καταστροφής αυτής, το Πακιστάν αναγκάστηκε σε ένα ακόμα μεγάλο δάνειο από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που θα δέσει την χώρα ακόμα πιο πολύ στην φυλακή του χρέους της.

Οι συνολικές ζημιές στις αναπτυσσόμενες χώρες από τέτοιου είδους ακραία καιρικά φαινόμενα, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, εκτιμώνται μεταξύ 290 και 580 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μέχρι το 2030.

Οι εκτιμήσεις αυτές, φυσικά, δεν συμπεριλαμβάνουν μη-οικονομικές απώλειες και ζημιές, όπως η απώλεια της βιοποικιλότητας, η καταστροφή του φυσικού πλούτου, το ψυχολογικό κόστος των θυμάτων, καθώς και άλλες ζημιές που είναι αδύνατο να μεταφραστούν σε χρηματικούς όρους.

Χωρίς την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή, αυτά τα γεγονότα θα ήταν σχεδόν αδύνατα.

Κι αυτό, γιατί, ναι μεν είχαμε ακραία καιρικά φαινόμενα και παλαιότερα, πριν γεμίσουμε την ατμόσφαιρα με δισεκατομμύρια νέους τόνους αερίων του θερμοκηπίου, αλλά η κλιματική κρίση ως αποτέλεσμα αυτών των εκπομπών εντείνει τόσο τις επιπτώσεις των ακραίων αυτών καιρικών φαινομένων, όσο και την συχνότητά τους.

Κοινώς, και πριν είχαμε καταιγίδες, καύσωνες, πλημμύρες, πυρκαγιές κλπ, αλλά η άνοδος των συγκεντρώσεων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα σημαίνει ότι θα έχουμε ΚΑΙ περισσότερα τέτοια φαινόμενα ΚΑΙ πιο ακραία σε ένταση.

Μούρλια!

Μάλιστα, καλό είναι να θυμόμαστε ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα που βιώνουμε σήμερα, έρχονται ως επιπτώσεις των συγκεντρώσεων των αερίων θερμοκηπίου παλαιότερων χρόνων.

Αυτό σημαίνει ότι οι επιπτώσεις από τις συγκεντρώσεις των εκπομπών αερίων –που σπάνε ρεκόρ κάθε χρόνο– του σήμερα, θα γίνουν εμφανείς στα ακραία καιρικά φαινόμενα που θα έρθουν στο μέλλον.

Πράγμα που σημαίνει, για όποιον δεν πρόσεχε, ότι τα ακραία φαινόμενα που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια και τα οποία έχουν γονατίσει ακόμα και τα πιο πλούσια κράτη, με τις πιο σύγχρονες υποδομές Πολιτικής Προστασίας που υπάρχουν, δεν θα είναι τίποτα μπροστά σε αυτά που θα έρθουν τα επόμενα χρόνια.

Καληνύχτα, δηλαδή, και καλή τύχη.

Την ίδια ώρα, λοιπόν, που ο εθνικός μας κάμπος έγινε λιμνοθάλασσα και ο Έβρος συνεχίζει να καίγεται, στην μακρινή Φρανκφούρτη, ο Φρανκ Έλντερσον, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, έβγαζε μια ομιλία στο Νομικό Συνέδριο της ΕΚΤ.

Ο Φρανκ εμφανίστηκε κάπως ανήσυχος μπροστά στο συνεδριακό του κοινό, που αποτελούνταν σχεδόν αποκλειστικά από υψηλόμισθους δικηγόρους. Στην ομιλία του αυτή, ο Φρανκ υποστήριξε ότι παρατηρείται μια αύξηση στις δίκες που αφορούν τις ελλιπείς δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, τόσο ενάντια σε κυβερνήσεις, όσο και ενάντια σε εταιρείες.

Βλέπεις, αυτού του είδους οι δίκες αποτελούν μεγάλο ρίσκο, τόσο για τα μεγάλα επενδυτικά fund, όσο και για τις τράπεζες και τις εταιρείες γενικότερα. Από το 2021 έως σήμερα, έχουν ανοίξει 560 τέτοιες υποθέσεις.

Οι περισσότερες δίκες που αφορούν εταιρείες έχουν να κάνουν με τους συνήθεις υπόπτους, τις εταιρείες γαιανθράκων, πλαστικού, τσιμέντου, αλλά και αυτές που δραστηριοποιούνται στην αυτοκινητοβιομηχανία, την αγορά τροφίμων και τις αερομεταφορές.

Μια από τις πιο σημαντικές τέτοιες δίκες ήταν η δίκη της Urgenda, στην Ολλανδία. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ολλανδίας διέταξε την ολλανδική κυβέρνηση να λάβει πιο φιλόδοξους κλιματικούς στόχους για την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Μια στρατηγική που αποδείχθηκε εξαιρετικά επιτυχημένη τα τελευταία χρόνια, είναι, αφού κερδηθεί η νομική μάχη απέναντι στις κυβερνήσεις για παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών τους, να ξεκινάει αγωγή ενάντια στις επιχειρήσεις με την επιχειρηματολογία ότι και οι εταιρείες έχουν υποχρεώσεις απέναντι στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών, με βάση το Αστικό Δίκαιο.

Πρακτικά, το καθήκον των εταιρειών είναι να έχουν και αυτές ένα ρεαλιστικό και αξιόπιστο σχέδιο για την μείωση των εκπομπών τους.

Η επιτυχία της υπόθεσης Urgenda δεν αφορούσε μόνο την Ολλανδία, βλέπεις, αφού η επιχειρηματολογία που οδήγησε στην νομική νίκη της Urgenda στα ολλανδικά δικαστήρια, ενέπνευσε και άλλες υποθέσεις που άνοιξαν στην Γαλλία, την Ιρλανδία και την Γερμανία. Οι υποθέσεις αυτές ονομάζονται “συστημικές κλιματικές υποθέσεις” και αυτή τη στιγμή απασχολούν τα δικαστήρια 34 χωρών παγκοσμίως.

Στην Ολλανδία, η επιχειρηματολογία αυτή οδήγησε σε ακόμα μια νίκη, όταν το δικαστήριο διέταξε την Shell να μειώσει τις εκπομπές της κατά 45% μέχρι το 2030, σε όλες τις δραστηριότητές της και σε όλες τις χώρες που δραστηριοποιείται. Η ίδια νομική επιχειρηματολογία χρησιμοποιήθηκε και στα Ιταλικά δικαστήρια με μια υπόθεση που άνοιξε εναντίον της Eni.

Οι υποθέσεις αυτές, σύμφωνα με τον ανήσυχο Φρανκ Έλντερσον, έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, γιατί δεν στοχεύουν σε αποζημιώσεις, αλλά στην συνεισφορά των εταιρειών και των κυβερνήσεων στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων, και το καθήκον που έχουν, να κάνουν αυτό που τους αναλογεί για να τις μειώσουν.

Στην υπόθεση της Shell, το δικαστήριο αποφάσισε ότι, παρότι η Συμφωνία του Παρισιού δεν είναι δεσμευτική για τις εταιρείες, οι εταιρείες έχουν νομική υποχρέωση να συμμορφωθούν με τις προτάσεις μείωσης εκπομπών του IPCC, του Διακυβερνητικού Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή.

Η υπόθεση αυτή βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Ολλανδικό Εφετείο, μετά από έφεση της Shell. Αν τελεσιδικήσει εναντίον της εταιρείας, αυτό θα σημάνει μια νομική οδό που θα αναγκάσει όλες τις εταιρείες στην Ολλανδία να αναγκαστούν να μειώσουν τις εκπομπές τους με τρόπο που να συνάδει με τις υποχρεώσεις της χώρας, όπως αυτές αναγνωρίζονται στην Συμφωνία του Παρισιού, ή να διακινδυνεύσουν να βρεθούν στα δικαστήρια.

Οι εταιρείες τρέμουν αυτό το ενδεχόμενο, γιατί μια τέτοια νομική απόφαση θα ήταν επαναστατική.

Δεν είναι μόνο τα πρόστιμα που θα αναγκαστούν να πληρώσουν, ούτε τα νομικά έξοδα, ούτε το κόστος από την χασούρα στην τιμή της μετοχής τους. Μια τέτοια απόφαση θα έθετε σε κίνδυνο ακόμα και την δυνατότητα των εταιρειών να επιβιώσουν οικονομικά.

Γι’ αυτό, και, πολύ πιθανόν, η υπόθεση να τελεσιδικήσει υπέρ της Shell, ή με τρόπο που να μην την ζημιώνει υπέρογκα.

Ασχέτως, όμως, με την κατάληξη της συγκεκριμένης δίκης, το ρίσκο για τις εταιρείες είναι τεράστιο.

“Και τί μας νοιάζει εμάς το ρίσκο για τις εταιρείες και η δίκη της Shell, ρε Κώστα; Εδώ εμείς καιγόμαστε και παράλληλα πνιγόμαστε και από πάνω!”, θα πει κάποιος.

Άκου, φίλε. Την ίδια στιγμή που ο Φρανκ μιλούσε στους δικηγόρους που παρευρίσκονταν στο Νομικό Συνέδριο της ΕΚΤ, για το οικονομικό κόστος των δικαστικών υποθέσεων ενάντια σε κυβερνήσεις και εταιρείες, κατά τα επίσημα στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, οι καμένες εκτάσεις στην Ελλάδα αριθμούσαν περισσότερα από 1,6 εκατομμύρια στρέμματα, έκταση αυξημένη κατά 270% σε σχέση με τον μέσο όρο των καμένων εκτάσεων της τελευταίας εικοσαετίας.

Η πυρκαγιά που κατέστρεψε τις δασικές εκτάσεις του Έβρου -και στην οποία βρήκαν τον θάνατο 20 ψυχές, εκατοντάδες, ίσως χιλιάδες ζώα, και αναρίθμητα δέντρα και φυτά- χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη πυρκαγιά που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Δυστυχώς, η προστασία της ζωής και του φυσικού πλούτου δεν αποτελεί προτεραιότητα των ελληνικών κυβερνήσεων, πόσο μάλλον της ακροδεξιάς και φιλοφασίζουσας κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη, η οποία πρόσφατα βρέθηκε υπεύθυνη για τον πνιγμό 700 ανθρώπων στα ανοιχτά της Πύλου.

Είτε από ανικανότητα, είτε από ρατσισμό, είτε και από τα δύο, λίγη διαφορά έχει στους 700 πνιγμένους.

Είναι, μάλλον, τραγική ειρωνεία ότι, σύμφωνα με το Άρθρο 117 του ελληνικού Συντάγματος, ορίζεται ότι “Δημόσια ή ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαγιά…κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες και αποκλείεται να διατεθούν για άλλο προορισμό.”

Ωστόσο, με την απόφαση 2499/2012, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, το μακρινό 2012, με εισηγητή την σημερινή Πρόεδρο της Δημοκρατίας και γνωστή γλάστρα του Προεδρικού μεγάρου, Αικατερίνη Σακελλαροπούλου, έκρινε ότι το Σύνταγμα δύναται να καταστρατηγηθεί εάν πρόκειται να δημιουργούν έργα ΑΠΕ -τα οποία, φυσικά, θα δοθούν σε γνωστές κατασκευαστικές εταιρείες Ελλήνων εφοπλιστών-, ή άλλα έργα υπέρ του εθνικού συμφέροντος και υπέρ της εθνικής οικονομίας.

Σε αυτά ήρθε να προστεθεί και η νέα κλιματική νομοθεσία της κυβέρνησης Μητσοτάκη, που ψηφίστηκε τον περασμένο Μάιο, λίγες μέρες μετά τις πρώτες εκλογές, και η οποία, όχι μόνο είναι εξαιρετικά ελλιπής για την περιβαλλοντική προστασία που προσφέρει και επιστημονικά ανακριβής, αλλά παρέχει και έμμεση προστασία στις εταιρείες ενέργειας και τις εταιρείες μεταφοράς καυσίμων –δηλαδή, ξανά αρωγή στο Ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο–, από τις κλιματικές υποχρεώσεις για την μείωση των εκπομπών τους κατά 30%.

Μια νομοθεσία που, ουσιαστικά, άρει την περιβαλλοντική προστασία ακόμα και για τις προστατευόμενες περιοχές Natura, οι οποίες είναι πλέον και αυτές διαθέσιμες για οικονομική εκμετάλλευση, με τις ευχαριστίες της γλάστρας του Προεδρικού μεγάρου.

Να, γιατί η “νομιμότητα” και η “δικαιοσύνη” είναι τελείως διαφορετικές έννοιες και δεν πρέπει να συγχέονται. Γιατί, αναλόγως με το ποιός φτιάχνει τους νόμους, η έλλειψη δικαιοσύνης μπορεί να είναι καθ’ όλα νόμιμη.

Και διερωτώμαι, γιατί δεν υπάρχει καμία τέτοια δικαστική υπόθεση εναντίον της ελληνικής κυβέρνησης, όπως αυτές στην Ολλανδία, την Γαλλία, την Ιταλία, την Γερμανία, και αλλού, την στιγμή που είναι ξεκάθαρη, τόσο η αποτυχία, όσο και η εσκεμμένη ολιγωρία του κράτους να προστατεύσει την ζωή και την ασφάλεια των πολιτών;

Ρωτάω και όποιον εκεί στην αντιπολιτευόμενη “Αριστερά” στηθοχτυπιέται τελευταία για όλα αυτά που γίνονται. Άντε, οι πολίτες δεν έχουν κεφάλαια για τέτοιες μαζικές αγωγές. Η δικαιολογία η δική σας ποιά είναι;

Υπάρχει και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, για όσους δεν εμπιστεύονται ότι θα βρουν δικαιοσύνη στα ελληνικά δικαστήρια.

Εκτός και αν περιμένει κανείς τους Εισαγγελείς να δράσουν αυτεπάγγελτα.

Καλά κρασιά.

Την ώρα που γράφω, η καταστροφή από τις πλημμύρες της καταιγίδας Daniel –το “Δανιήλ” δεν τους καθόταν καλά μάλλον– που έπληξε την Θεσσαλία, μοιάζει ανυπολόγιστη. Σίγουρα, μια τέτοια καταιγίδα ήταν κάτι το ακραίο.

Η βροχόπτωση που σε κανονικές συνθήκες θα έπεφτε μέσα σε δύο χρόνια, έπεσε σε μία μέρα. Ας μην κοροϊδευόμαστε και ας μην κοροϊδεύουμε τον κόσμο, ένα τέτοιο ακραίο καιρικό φαινόμενο θα οδηγούσε σε καταστροφές, ανεξαρτήτως ετοιμότητας.

Το ότι θα υπήρχαν, όμως, καταστροφές, μέχρι το ότι οι άνθρωποι αφέθηκαν στην τύχη τους να τις αντιμετωπίσουν μόνοι τους, έχει μεγάλη διαφορά. Όπως και μεγάλη διαφορά θα είχε αν τα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ που θα έπρεπε να είχαν πάει για την κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων, δεν τα είχε πάρει το “ρέμα” των μεγάλων ελληνικών κατασκευαστικών εταιρειών που ανήκουν σε γνωστούς Έλληνες εφοπλιστές, των τοπικών αρχόντων και των κομματικών τους μπατζανάκηδων.

Γι’αυτό και ο όρος “φυσικές καταστροφές” είναι παραπλανητικός, και χρησιμοποιείται από μέσα ενημέρωσης και πολιτικούς για να στρέψει τις ευθύνες μακριά από τις κυβερνήσεις. Γιατί, δεν υπάρχει τίποτα το “φυσικό” στην χρόνια υποχρηματοδότηση και τις περικοπές στην Πολιτική Προστασία.

Η Πολιτική Προστασία είναι ένα ανέκδοτο στην Ελλάδα μετά την χρεοκοπία. Το τσεκούρεμα της Πυροσβεστικής και η υποστελέχωσή της κατά χιλιάδες θέσεις αποτελούσε μνημονιακή δέσμευση, για όσους βρήκαν τον χρόνο τα τελευταία 13 χρόνια για να μάθουν τι σκατά υπογράψανε τα μνημονιακά κόμματα στις δανειακές συμβάσεις που φόρτωσαν 400 δισεκατομμύρια ευρώ χρέους στις πλάτες των Ελλήνων πολιτών.

Κάτι τέτοιο δεν ισχύει, φυσικά, για τις αστυνομικές δυνάμεις της χώρας, οι οποίες είδαν χιλιάδες νέες προσλήψεις και αγορά εξοπλισμού πολλών δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, ειδικά τα τελευταία χρόνια, επί κυβερνήσεως Κυριάκου Μητσοτάκη.

Αυτό και μόνο δείχνει περίτρανα τις προτεραιότητες της κυβέρνησης του Κυριάκου. Η προτεραιότητα είναι η προστασία που παρέχουν οι μπάτσοι στους κυβερνώντες και τους εφοπλιστές που ξεσκίζονται στα φράγκα από αυτή την ιστορία, παρά η προστασία των πολιτών από τις καταστροφές.

Μην περιμένετε να αλλάξει κάτι ως προς αυτό.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη γνωρίζει ότι είναι πιο φθηνό να δίνει αποζημιώσεις στους πληγέντες μετά τις καταστροφές και να δίνει εντολή στους υπεράριθμους μπάτσους να σπάνε στο ξύλο όποιον τολμήσει να διαμαρτυρηθεί, παρά να φτιάξει τις υποδομές Πολιτικής Προστασίας που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των ακραίων καιρικών φαινομένων, που εξαιτίας της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής, όταν εμφανίζονται, εμφανίζονται πλέον με στεροειδή.

Τώρα, νομικός δεν είμαι, αλλά αν δεν είναι αυτό αθέτηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών, δεν ξέρω τι είναι.

Από το μακρινό, καυτό Αμστελόδαμο, μετά από μια εβδομάδα με θερμοκρασίες άνω των 30, και χωρίς ίχνος έκπληξης, αφού όλα αυτά έχουν προβλεφθεί εδώ και χρόνια και μου μοιάζουν τώρα σα να βλέπεις μια μετωπική τρένων σε slow motion, με αγάπη,

Κώστας

Υ.Γ. Για όσους ενδιαφέρονται για επιπλέον “ανάγνωση” των πραγμάτων, αλλά και για όσους ψάχνουν για κυβερνητικούς “σωτήρες”, μπορούν να ρίξουν μια ματιά στον ίδιο τον μύθο του Δανιήλ, στη Βίβλο. Οι συμβολισμοί, δικοί σας.

(Φίλε Κώστα, εγώ συνεχίζω να είμαι αισιόδοξος και δεν φοβάμαι την κλιματική κρίση γιατί σύντομα θα γίνει πυρηνικός πόλεμος. Βέβαια, και αυτοί που φοβούνται την κλιματική κρίση είναι πολύ αισιόδοξοι γιατί δεν σκέφτονται ότι θα γίνει πυρηνικός πόλεμος και δεν θα έχει καμία σημασία πια η κλιματική κρίση, αφού με έναν πυρηνικό πόλεμο, αφενός το κλίμα θα αλλάξει …κάπως, και αφετέρου αυτοί δεν θα είναι ζωντανοί για να το δουν. Κώστα, η ζωή θέλει και τύχη, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι δεν το πιστεύουν αυτό γιατί τρομάζουν στην ιδέα πως η ζωή τους δεν είναι στα χέρια τους· νομίζουν πως τα ελέγχουν όλα. Νομίζω πως ήμουν αρκετά τυχερός στη ζωή μου. Μερικά μπάνια θέλω να κάνω ακόμα, και να φάω πολλά παγωτά. Να είσαι καλά. Την αγάπη μου.)

(Κώστα, για την κυβέρνηση, τους Έλληνες, την ελληνική Δικαιοσύνη και την κατάσταση στην Ελλάδα, δεν γράφω τίποτα. Καταλαβαίνουμε πια πως δεν έχει κανένα απολύτως νόημα. Το έχουν καταλάβει και τα δέντρα.)

Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου

Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.