Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης (Τι θέλει να πει ο ποιητής;)
Υποθέτω πως υπάρχει Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, για να μας θυμίζει πως υπάρχει -ή υπήρχε τουλάχιστον κάποτε- και η Ποίηση στη ζωή αυτή, ενώ η επιλογή της 21ης Μαρτίου, της ημέρας της εαρινής ισημερίας, έχει να κάνει με το γεγονός πως, στο μυαλό των περισσότερων ανθρώπων, η ποίηση έχει συνδυαστεί με την άνοιξη, τα λουλούδια, τα πουλιά και άλλα ανοιξιάτικα.
Ζούμε σε μια εποχή που οι άνθρωποι δεν μοιάζουν να έχουν πια ανάγκη τους ποιητές, αλλά αυτό δεν πρέπει να το παίρνουν προσωπικά οι ποιητές, αφού ό,τι έχει να κάνει με την Τέχνη μοιάζει να είναι πια περιττό, ενώ θραύση κάνουν τώρα οι entrepreneur, οι influencer και οι ψυχολόγοι.
Σκέφτομαι πως η εποχή μας δεν ευνοεί την Ποίηση και τους ποιητές, αφού δεν υπάρχει πια ελπίδα και αγάπη -δυο συστατικά που κυριαρχούν στην Ποίηση και στην Τέχνη-, ενώ είναι δύσκολο να γράφεις σημαντικά ποιήματα για τα χρήματα και την αποθέωση του Εγώ σου, αν και πολλοί σπουδαίοι ποιητές ήταν και πολύ μεγάλα …παγώνια.
Έγραψε, βέβαια, ο νεαρός ποιητής “Θέλω κότερα, ελικόπτερα, θέλω οικόπεδα
Γούστα ακριβά, έχω γούστα ακριβά, Θέλω κότερα, ελικόπτερα, θέλω οικόπεδα” -και, ειλικρινά, οι στίχοι του είναι σπουδαίοι γιατί, μέσα σε λίγες λέξεις, αποδίδουν μια ολόκληρη εποχή – αλλά είναι δύσκολο να μην προσέξεις πως, πριν σχεδόν τελειώσει το ποίημά του, το μόνο οικόπεδο που πήρε ήταν ένα μέτρο επί δυο.
Η Ποίηση ένωνε τους ανθρώπους, ή έστω απάλυνε τη μοναξιά τους αφού διάβαζαν αυτό που αισθάνονταν οι ίδιοι γραμμένο από κάποιον άλλον, αλλά δεν βλέπεις και πολλούς ανθρώπους πρόθυμους να ενωθούν σήμερα, αφού ο καθένας νομίζει πως όλος ο κόσμος γυρνάει γύρω του, όλοι ανακαλύπτουν τη μοναδικότητά τους επειδή είναι ψηλοί, κοντοί, αδύνατοι, εύχοντροι, βίγκαν, άνδρες, γυναίκες, γκέι, στρέιτ, τρανς, αριστερόχειρες, δεξιόχειρες, μονόχειρες, καταθλιπτικοί, υπερχαρούμενοι, λευκοί, μαύροι, κίτρινοι, κόκκινοι κλπ, και υπάρχει, παράλληλα με τη μοναδικότητα, αυτή η επιδημία της αυτοβελτίωσης, αυτός ο φοβερός ιός της αυτοβελτίωσης, όπου, ενώ όλοι αυτοβελτιώνονται, γίνονται όλο και πιο θλιβεροί και έχουν τον ανθρωποδιώκτη αλλά νομίζουν πως είναι υπεργαμάτοι.
Όλα αυτά δεν βοηθάνε καθόλου την ποίηση που έχει να κάνει πολύ με το τραύμα και το ελάττωμα.
Όποιος έχει μπει στον κόπο να διαβάσει λίγο για τις προσωπικές ζωές των σπουδαίων ποιητών και συγγραφέων, θα έχει διαπιστώσει πως οι περισσότεροι, με σημερινούς κοινωνικούς όρους, ήταν ναυάγια της ζωής, ψυχικά ασθενείς, μοναχικοί και εντελώς αποτυχημένοι. Losers.
Λογικό αυτό, αφού οι όμορφοι, πλούσιοι και πετυχημένοι δεν έγραψαν τίποτα που να αξίζει να το θυμόμαστε σε αυτή τη ζωή, αν και μάλλον έζησαν πολύ ωραίες και άνετες ζωές.
Δεν είναι κάνα μυστικό πως αυτοί που γράφουν με μανία, ή ζωγραφίζουν με μανία, ή γράφουν μουσική με μανία, είναι -με σημερινούς όρους- βαθύτατα προβληματικοί και μοναχικοί άνθρωποι, που, συνήθως, ψάχνουν να γεννήσουν και να βρουν αγάπη μέσα από αυτά που γράφουν και δημιουργούν -κραυγές αγωνίας και έκκλησης για αγάπη είναι τα γραπτά- αλλά τουλάχιστον έχουν την εξυπνάδα ή το ένστικτο να μην περιφέρουν το τραύμα τους στους ψυχολόγους επί πληρωμή -πόσο χυδαίο, όπως λέει και ο Στάινερ, να πληρώνεις κάποιον άλλον άνθρωπο, για να του πεις τα σώψυχά σου-, ενώ δεν ανήκουν σε αυτή την πολύ σημερινή κατηγορία ανθρώπων που κατηγορούν τους γονείς τους για όσα συνέβησαν στη ζωή τους και φτάνουν στα 70 να είναι πάνω από τους τάφους των γονιών τους και να λένε ακόμα “Γιατί μου το έκανες αυτό;”.
Οι δημιουργοί, αντί να προσπαθούν να θεραπεύσουν το τραύμα επί πληρωμή, αναγνωρίζουν και αγκαλιάζουν το τραύμα -άλλωστε, αυτό τους κάνει μοναδικούς και δημιουργούς- αλλά ποιος χρειάζεται σήμερα τους δημιουργούς, όταν μπορεί να αυτοβελτιωθεί και να γίνει Θεός σε έναν κόσμο που όλοι θέλουν να είναι θεοί και κανείς δεν θέλει να είναι πιστός, όλοι θέλουν ακροατήριο αλλά κανείς δεν θέλει να είναι ακροατής, όλοι γράφουν αλλά κανείς δεν διαβάζει;
Ποιητής γεννιέσαι, δεν γίνεσαι -αν και το να δηλώνεις ποιητής, είχε πάντα κάτι το κάπως γελοίο- αλλά μάλλον σήμερα δεν είναι μια καλή εποχή να γεννηθείς ποιητής.
Τόσο περιφρονημένοι σήμερα οι ποιητές, τόσο αποθεωμένοι οι ψυχολόγοι, αλλά ο Φρόιντ, αυτός ο θεμελιωτής και το τοτέμ της ψυχανάλυσης, έγραψε:
“Όπου και αν με πήγαν οι θεωρίες μου, βρήκα ότι ένας ποιητής ήδη είχε πάει εκεί.”
Ναι, οι ποιητές τα έχουν γράψει όλα και έχουν πάει παντού πριν από εμάς -αιώνες τώρα- αλλά ποτέ δεν πήραμε στα σοβαρά τους ποιητές. Λάθος μας.
Πριν πάρετε σβάρνα τους ψυχολόγους, διαβάστε τους μεγάλους ποιητές και συγγραφείς. Έχουν όλες τις απαντήσεις. Όλες.
(Θα έγραφα κι άλλα για τους ποιητές, αλλά έχω ραντεβού με τον life coach, για να μου πει πώς θα ζήσω.)
(Το “Όσο Μπορείς” του Καβάφη με έχει βοηθήσει πολύ στη ζωή μου -είναι ουσιαστικά μια φιλοσοφία ζωής και εξαιρετικά επικούρειο- και είναι μάλλον το μόνο ποίημα που ένιωσα την ανάγκη να ανεβάσω σε ποστ σε αυτά τα 19 χρόνια του μπλογκ. Επίσης, είναι το ποίημα που έχω διαβάσει περισσότερο από κάθε άλλο-μεταφρασμένο στα αγγλικά- σε ανθρώπους από άλλες χώρες, που γνωρίζω στα νησιά. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, που μπορεί να είναι λάθος, όσο πιο κοντά στο τραύμα του είναι ο ποιητής, τόσο πιο διαχρονικά είναι τα ποιήματά του. Οι “ποιητές του λαού και του έθνους” μπαγιατεύουν κάποια στιγμή, οι απελπισμένοι ποτέ. Το “Τι θέλει να πει ο ποιητής;” που έβαλα στον τίτλο, μου θυμίζει πάντα μια φιλόλογο στο Γυμνάσιο που είχε πει στην τάξη “Τι θέλει να πει ο ποιητής;” κι εγώ της είπα πως, αν ο ποιητής ήθελε να πει κάτι, δεν θα έγραφε ποίημα αλλά θα έγραφε “εδώ θέλω να πω αυτό”, με αποτέλεσμα να με βγάλει έξω από την τάξη. Μετά γίναμε φίλοι και αγαπηθήκαμε τρελά.)
Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου
Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.