Κοίτα (μέσα σου) να δεις
Φίλε μου Πιτσιρίκο,
Ένας από τους λόγους που οι περισσότεροι άνθρωποι πέφτουν θύματα της κυρίαρχης προπαγάνδας στην τηλεόραση και τα σόσιαλ μίντια είναι ότι, σε μεγάλο βαθμό, είναι ντουγάνια -αμαθείς και παντογνώστες ταυτόχρονα- που ο εγωισμός τους τους έχει κάνει να νομίζουν πως ο υπόλοιπος κόσμος είναι κομπάρσοι στην δική τους παράσταση.
Αλλά, υπάρχει και ένας άλλος λόγος, για τον οποίο δεν έχουν καμία ευθύνη. Ο άλλος λόγος είναι επειδή είναι τεμπέληδες.
Και δεν εννοώ τεμπέληδες με την έννοια ότι δεν εργάζονται πολύ ή δεν εργάζονται σκληρά. Οι άνθρωποι είναι το μοναδικό πρωτεύον θηλαστικό που κοιμάται τόσο λίγο, και νομίζω ότι ο κόσμος μας θα γινόταν αυτομάτως καλύτερος αν το είδος μας αποφάσιζε να αράξει λιγάκι και να απολαύσει μερικούς ζυθοχυμούς παραπάνω, μαζί με καλή παρέα και καλή μουσική, κατά προτίμηση κάπου στη φύση και απολαμβάνοντας το τοπίο, παρά να δουλεύει για να αυξήσει τα κέρδη των αφεντικών και τους φόρους των κυβερνήσεων.
Αυτό που εννοώ είναι ότι είναι νοητικοί τεμπέληδες. Δεν τους αρέσει να σκέφτονται.
Σε πρώτο βαθμό, η νοητική τεμπελιά δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας προσωπικής μας αδυναμίας. Είναι εξαιτίας της εξέλιξης του ανθρωπίνου είδους.
Δεν κάνω πλάκα, αλήθεια. Η σκέψη είναι από τις πιο ενεργειακά έντονες –και επομένως θερμιδικά απαιτητικές– δραστηριότητες του ανθρώπινου σώματος. Πράγμα που σημαίνει ότι για το μεγαλύτερο κομμάτι της ανθρώπινης Ιστορίας, η εξέλιξη μας, ως είδος, έδινε προτεραιότητα σε νοητικές δραστηριότητες που ήταν λιγότερο ενεργειακά απαιτητικές, όπως αυτή που απαιτούταν για την αναζήτηση τροφής, νερού και την αποφυγή των άγριων θηρίων.
Το ότι στις μέρες μας δεν ζούμε μαζί με τα άγρια θηρία και δεν χρειάζεται να αναζητούμε την τροφή μας στη φύση, δεν σημαίνει ότι εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης έχουν πάει στον βρόντο. Πολλά από τα συστήματα σκέψης που βοήθησαν ώστε να κρατηθούμε στην ζωή για τόσα χρόνια, δεν έχουν αλλάξει καθόλου μέσα μας. Το μόνο που σίγουρα έχει αλλάξει, είναι οι συνθήκες πάνω στις οποίες τα συστήματα αυτά καλούνται να προσαρμοστούν.
Πάλι την τροφή μας κυνηγάμε στα αστικά τοπία, και το να αποφύγουμε τα άγρια “θηρία” γύρω μας.
Στις μέρες μας, το να καταφέρει κανείς να έρθει αντιμέτωπος με την νοητική δυσαρμονία που δημιουργεί η σύγκρουση με την κυρίαρχη ιδεολογία και το κυρίαρχο αφήγημα της κοινωνίας, το να σκεφτεί αναλυτικά και κριτικά αναφορικά με τις συνθήκες ζωής που επικρατούν στην υπάρχουσα κοινωνία και για το πώς μπορεί να οργανωθεί μια πιο δίκαιη, ισότιμη, ειρηνική και βιώσιμη κοινωνία, είναι από τις πιο έντονες νοητικές λειτουργίες μπορεί να κάνει κανείς στην ζωή του.
Πράγμα που σημαίνει ότι καίει πολλές θερμίδες.
Το μυαλουδάκι μας είναι φτιαγμένο να αποφεύγει την δυσφορία που προκαλεί μια τόσο έντονη νοητική εργασία, με τον ίδιο τρόπο που, πολύς κόσμος –μεταξύ των οποίων και ο γράφων– αποφεύγει την συστηματική γυμναστική αν και γνωρίζει ότι κάνει καλό στην υγεία. Είμαστε φτιαγμένοι για να συντηρούμε την ενέργειά μας, γιατί ο πρωταρχικός μας σκοπός είναι πάντα η επιβίωση, γι’ αυτό και στις φυλές της Αφρικής, ακόμα και σήμερα, κανείς δεν δουλεύει για πάνω από τέσσερις ώρες την ημέρα. Επομένως, έχουμε εξελιχθεί να προτιμούμε την ξεκούραση, παρά την κόπωση.
Αυτό, βέβαια, αν μας άφηναν ήσυχους.
Σε κάθε περίπτωση, αν έχεις υπάρξει ένας από αυτούς που, ενώ πίστεψες για ένα διάστημα την κυρίαρχη προπαγάνδα, πλέον έχεις αντιληφθεί ότι όσα σου είπαν και όσα διδάχτηκες για τον κόσμο είναι ένα μάτσο ψέματα, τότε γνωρίζεις προσωπικά πόσο ριζοσπαστική, κουραστική και άβολη είναι μια τέτοια νοητική αλλαγή.
Το πρόβλημα, φυσικά, με αυτό, είναι ότι η επιβίωση του ανθρωπίνου είδους απειλείται από τα συστήματα αυτά που κάποτε έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην επιβίωση και την ανάπτυξη του είδους μας. Το γεγονός ότι στις μέρες μας οι τσομπάνηδες αυτού του συστήματος μας έχουν βάλει να βοσκάμε στα λιβάδια της προπαγάνδας τους, ταΐζοντάς μας μια οικονομική και κοινωνική κοσμοθεωρία που λέγεται νεοφιλελευθερισμός, ώστε να συναινούμε σε μια κατάσταση πραγμάτων που καταστρέφει το οικοσύστημα που μας τρέφει, την ίδια ώρα που πάει με τσίτα τα γκάζια προς τον πυρηνικό Αρμαγεδώνα, σημαίνει ότι η επιβίωση της ανθρωπότητας εξαρτάται από την υπέρβαση της νοητικής τεμπελιάς που μας εμποδίζει να μάθουμε την αλήθεια για τον κόσμο και τα πράγματα, και να χρησιμοποιήσουμε τους αριθμούς μας για να πιέσουμε προς μια συστηματική αλλαγή.
Στην παρούσα ιστορική συγκυρία ζούμε σε ένα φλεγόμενο σπίτι, όπου οι συγκάτοικοί μας δεν πιστεύουν ότι έχει πάρει φωτιά, και μάλιστα σε θεωρούν τρελό όταν τους το λες, δείχνοντάς τους τις φλόγες.
Υπάρχουν ένα σωρό θεματάκια που είναι απαραίτητο να λυθούν για να αποφύγουμε τον άμεσο κίνδυνο, μέρος των οποίων είναι αρχικά να βγούμε έξω από το φλεγόμενο σπίτι (νεοφιλελευθερισμός), να σβήσουμε τη φωτιά (πόλεμοι, φτώχεια, ανισότητα, κλιματική κρίση κλπ, τα οποία θρέφει), και να βρούμε ένα νέο μέρος να μείνουμε ώστε να ξαναχτίσουμε ό,τι καταστράφηκε με διαφορετικό τρόπο (ένα νέο σύστημα/νέα ηθική/νέο τρόπο ζωής), ώστε να αποφύγουμε την βέβαιη μελλοντική καταστροφή.
Πριν, όμως, κάνουμε οτιδήποτε από όλα αυτά, πρέπει πρωτίστως να καταφέρουμε να δούμε τις φλόγες. Διαφορετικά, τα υπόλοιπα βήματα δεν μπορούν να προκύψουν. Αυτό είναι το πιο δύσκολο βήμα.
Προϋπόθεση γι’αυτό είναι να αναγνωρίσουμε το σύστημα μέσα μας, και να το απαρνηθούμε.
Το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ελευθερία μας από το σύστημα που μας φθείρει, μας καταδυναστεύει και μας σκοτώνει, είναι η πεποίθηση ότι είμαστε ήδη ελεύθεροι. Όπως και το μεγαλύτερο εμπόδιο σε μια υγιή και βιώσιμη κοινωνία, είναι η πεποίθηση ότι είτε ζούμε ήδη σε μία, είτε ότι είναι αδύνατο να υπάρξει. Ότι δεν υπάρχει εναλλακτική.
Τα χρόνια που θα ακολουθήσουν εντός της δεκαετίας που βιώνουμε, καθώς και των επόμενων, θα είναι αποφασιστικά για το αν θα παραμείνουμε παγιδευμένοι στην πρωτόγονη μας κατάσταση, ή θα υπερβούμε την δυσλειτουργική νεοφιλελεύθερη μας κατήχηση, αποφεύγοντας την καταστροφή.
Προσωπικά, θεωρώ ότι είμαστε ικανοί και για τα δύο, αν και όχι ισομερώς. Άλλωστε, δεν ήταν ποτέ θέμα ικανότητας.
Από τα μακρινά βάθη του απέραντου Αιγαίου, με αγάπη,
Κώστας
ΥΓ: Ανακηρύσσω επίσημα την ίδρυση της “Πιτσιρίκειας λέσχης ανάγνωσης Μπιούνγκ-Τσουλ Χαν”. Ακούγοντας το σημερινό σου πόντκαστ, εκεί που μιλούσες για τον Χαν, μου ήρθε στον νου η παλιά τηλεσειρά “V”, όπου εξωγήινοι έχουν καταλάβει όλες τις θέσεις εξουσίας και επιρροής στη Γη, κάτω από την μύτη μας, χωρίς να το καταλάβει κανείς. Βλέπεις, οι εξωγήινοι εξωτερικά μοιάζουν ακριβώς όπως εμείς, μόνο που κάτω από το δέρμα, στην πραγματικότητα, είναι ρεπτίλια. Όταν κάποιοι καταφέρουν να το πάρουν χαμπάρι, δημιουργούν μια Αντίσταση, και για να ξεχωρίσουν ποιοι είναι άνθρωποι και ποιοι ρεπτίλια, φτιάχνουν μερικά ζευγάρια γυαλιά τα οποία χρησιμοποιώντας ακτίνες-Χ, δίνουν την δυνατότητα σε όποιον τα φοράει να ξεχωρίζει τους ρεπτιλιανούς. Ακριβώς αυτό κάνει κανείς όταν διαβάζει τα βιβλία του Μπιουν Τσουλ-Χαν. Φοράει γυαλιά με ακτίνες-Χ(αν), και έτσι μπορεί να βλέπει την πραγματικότητα πίσω από την επιδερμική κυρίαρχη συστημική προπαγάνδα, τόσο μέσα του, όσο και γύρω του. Προτεινόμενα βιβλία για αρχή: Ψυχοπολιτική και Η Κοινωνία της Κόπωσης. Καλή ανάγνωση σε όλους!
(Φίλε Κώστα, για να σκεφτεί κάποιος, χρειάζεται χρόνο και συγκέντρωση. Αυτοί που δουλεύουν συνέχεια και, παράλληλα, τσεκάρουν τα social media και τριάντα εφαρμογές είναι αδύνατον να συγκεντρωθούν και να σκεφτούν -είναι σε μόνιμη διάσπαση η προσοχή τους- αλλά δεν το …σκέφτονται αυτό. Ο Μπιούνγκ-Τσουλ Χαν αναφέρει το πόσο δημιουργική είναι η πλήξη. Η πλήξη είναι απαραίτητη για τους δημιουργούς. Όπως και η τεμπελιά. Αυτοί που είναι συνέχεια σε δράση, δεν κάνουν ποτέ κάτι σημαντικό, ενώ είναι στον δρόμο για το burnout και την κατάθλιψη. Αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι φοβούνται μην τους πάρουν την …δουλειά τα ρομπότ. Και αν δεν έχουν δουλειά, θα πρέπει να ζήσουν και να συναντήσουν τον εαυτό τους. Οπότε, δουλειά και γκρίνια πως δεν μπορούν να ζήσουν ελεύθεροι και πως θα έκαναν σπουδαία πράγματα αν δεν ήταν δούλοι, αλλά δεν θέλουν να ζήσουν ελεύθεροι. Κώστα, οι περισσότεροι άνθρωποι ψάχνουν να βρουν δικαιολογίες για να μη ζήσουν και να μη συναντήσουν τον εαυτό τους. Ξέρω από φίλους μου, που στην θεωρία είναι …Χάιντεγκερ και Σαρτρ μαζί, αλλά στην πράξη είναι εθελόδουλοι. Αλλά αυτό δεν πρέπει να μας αφορά. Δεν ήρθαμε όλοι μαζί και δεν θα φύγουμε όλοι μαζί. Ο καθένας ζει την δική του ζωή, με τις δικές του αρχές, και θα παραδώσει την δική του ψυχή. Να είσαι καλά. Την αγάπη μου.)
Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου
Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.