Το ελληνικό καλοκαίρι δεν είναι πια για τους Έλληνες
Μετά από ένα μήνα παραμονής στο Αιγαίο -για τις ανάγκες του ρεπορτάζ, εγώ δεν ήθελα-, ας γράψω μερικές σκέψεις:
Κατ’ αρχάς, τα ελληνικά νησιά, στην διάρκεια του καλοκαιριού, συνεχίζουν να είναι μια μοναδική εμπειρία.
Τα νησιά μας είναι πανέμορφα, αν και κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να τα ασχημύνουμε.
Βέβαια, οι περισσότεροι Έλληνες δεν μπορούν να επισκεφτούν τα ελληνικά νησιά, αλλά αυτό είναι λογικό, αν σκεφτείς πόσοι Έλληνες δεν μπορούν να βγάλουν τον μήνα μένοντας στο σπίτι τους. Ξεχνάμε πως η Ελλάδα είναι μια χρεοκοπημένη και υποθηκευμένη χώρα με πάνω από 400 δισεκατομμύρια δημόσιο χρέος, γύρω στα 300 δισεκατομμύρια ιδιωτικό χρέος και τεράστιο έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο.
Επίσης, οι Έλληνες στα νησιά είναι οι εργαζόμενοι. Είναι αυτοί που παρέχουν τις υπηρεσίες στους τουρίστες. Και επειδή οι Έλληνες δεν επαρκούν για να εξυπηρετήσουν δεκάδες εκατομμύρια τουρίστες, υπάρχουν εργαζόμενοι από όλες τις χώρες του κόσμο. Από την Αλβανία και την Ουκρανία μέχρι τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αυστραλία. Πολλοί νέοι άνθρωποι συνδυάζουν 3-4 μήνες δουλειάς στα νησιά με μπάνια και την εμπειρία του ελληνικού καλοκαιριού. Το έχω κάνει κι εγώ και το συνιστώ σε όλους τους νέους ανθρώπους. Να ζήσουν έστω μια φορά στα νιάτα τους την μοναδική εμπειρία του ελληνικού καλοκαιριού σε ένα νησί. Αυτό θα είναι το καλοκαίρι που δεν θα ξεχάσουν ποτέ στη ζωή τους.
Πολλοί παραπονιούνται πως στα χρόνια του υπερτουρισμού, οι τουρίστες δεν σέβονται τους Έλληνες στα νησιά και σε άλλους τουριστικούς προορισμούς. Αυτό είναι λογικό γιατί, αν είσαι τουρίστας και οι μόνοι Έλληνες που συναντάς στα νησιά είναι αυτοί που σε υπηρετούν, σχηματίζεις την εντύπωση πως οι Έλληνες είναι οι υπηρέτες σου. Δεν υπάρχουν Έλληνες δίπλα σου στα δωμάτια, στις ομπρέλες, στα εστιατόρια, οπότε το μήνυμα είναι ξεκάθαρο. Πρέπει να δείτε την έκφραση των τουριστών, όταν τους λες πως οι περισσότεροι Έλληνες δεν μπορούν να κάνουν διακοπές στα ελληνικά νησιά. Τους φαίνεται αδιανόητο. Αλλά αυτό δεν είναι ένα δικό τους πρόβλημα.
Βέβαια, ο τουρισμός είναι μονοκαλλιέργεια για την Ελλάδα και αυτό δεν είναι καλό για τη χώρα και τους πολίτες της. Η μονοκαλλιέργεια, όπως ξέρουμε από το ολλανδικό μοντέλο, είναι η χειρότερη επιλογή για μια χώρα. Πόσο μάλλον όταν μονοκαλλιέργεια είναι ο τουρισμός, ένα εξαιρετικά ευαίσθητο προϊόν, όπως διαπιστώσαμε τις δυο χρονιές της πανδημίας.
Τα νησιά μας είναι ακριβά και αυτό το παρατηρούν και οι τουρίστες, ειδικά αυτοί που επισκέπτονται χρόνια την Ελλάδα. Πια είναι ακριβό ακόμα και το να φτάσεις στα νησιά με το πλοίο, αφού οι τιμές των εισιτηρίων έχουν εκτοξευτεί.
Το καλοκαίρι δεν είναι πια η “χρυσή εποχή των φτωχών”, όπως έγραψε κάποτε ο Βάρναλης. Το ελληνικό καλοκαίρι είναι πια πολύ ακριβό, όσο λιτός κι αν είσαι. Το ξέρω από εμπειρία χρόνων. Ένας τρόπος να περάσεις μερικές ημέρες παραπάνω στα νησιά, είναι να μαγειρεύεις και να μην τρως έξω. Αυτό κάνω. Και βέβαια, υπάρχουν και τα κάμπινγκ, που είναι -κατά την ταπεινή μου γνώμη- ότι κοντινότερο υπάρχει στην απλότητα που είχαν κάποτε τα νησιά μας. Αρκεί να αντέχει το σώμα σου.
Υπάρχει η εντύπωση πως φέτος -μετά τις περσινές αντιδράσεις των πολιτών που ζητούσαν ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες, όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα- υπάρχουν λιγότερες ομπρέλες στις παραλίες. Όχι, οι ομπρέλες είναι περισσότερες από ποτέ άλλοτε -και αυξάνονται μέρα με τη μέρα-, αν και υπάρχουν ήδη χιλιάδες καταγγελίες στην εφαρμογή “MyCoast”, που δίνει στους πολίτες την δυνατότητα να καταγγείλουν τις αυθαιρεσίες στις παραλίες.
Υπάρχουν νόμοι για το τι πρέπει να γίνεται στις παραλίες με ομπρέλες, κτίρια κλπ αλλά δεν εφαρμόστηκαν ποτέ και ο καθένας κάνει ό,τι θέλει -λαδώνοντας κρατικούς υπαλλήλους- αλλά είναι εξαιρετικά επίκαιρο ακόμα αυτό που έγραψε ο Εμμανουήλ Ροΐδης τον 19ο αιώνα, ότι στην Ελλάδα πρέπει να βγει ένας νόμος να εφαρμόζονται οι νόμοι «Εις νόμος απαιτείται εις αυτήν την χώραν, ο οποίος να επιτάσσει την εφαρμογήν όλων των υπολοίπων νόμων».
Τούτων δοθέντων, το ελληνικό καλοκαίρι είναι πια ένα υπερτουριστικό προϊόν, οι περισσότεροι νησιώτες μας είναι άπληστα αρπακτικά -όπως είναι, άλλωστε, οι περισσότεροι άνθρωποι-, τα νησιά μας έχουν μετατραπεί σε ένα απέραντο Airbnb, όπου δεν υπάρχουν πια γειτονιές και τοπικές κοινωνίες, αλλά παραμένει μια μοναδική εμπειρία, αν εξαιρέσεις τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.
(Στις τραγικές υποδομές των νησιών -δρόμοι, νοσοκομεία, βιολογικοί καθαρισμοί κλπ- που δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες των μόνιμων κατοίκων αλλά καλούνται να καλύψουν και τις ανάγκες εκατομμυρίων τουριστών δεν αναφέρθηκα στο κείμενο, γιατί δεν έχει νόημα. Όταν θα γίνει κάποιο τρομερό δυστύχημα με τουρίστες, θα αρχίσουν να ουρλιάζουν όλοι και να ρίχνουν κατάρες. Τώρα, που ρέει το χρήμα, κάνουν πως δεν βλέπουν ότι οι υποδομές των νησιών είναι διαλυμένες.)
(Ας κάνει κάποιος στην κυβέρνηση κάτι για τους δυστυχισμένους επαγγελματίες της εστίασης που τραβάνε τα μαλλιά τους, μετά τη σύνδεση ταμειακών μηχανών και POS με την ΑΑΔΕ. Είναι προβληματικό αυτό στην πράξη και το διαπιστώνεις διαρκώς. Έχω δει άνθρωπο που ήταν έτοιμος να βάλει τα κλάματα. Για να μην πούμε για το Διαδίκτυο που πέφτει επειδή άλλαξε η κατεύθυνση του αέρα. Μου αρέσει που η Ελλάδα έκανε κάλεσμα και στους ψηφιακούς νομάδες-digital nomads.)
(Όσοι ταξιδέψετε στα νησιά, πάρτε μαζί σας πολλά βιβλία. Δεν συναντάς πια και πολλούς ενδιαφέροντες ανθρώπους στα νησιά. Βασικά, στα νησιά συναντάς όλους αυτούς τους καμένους που προσπαθείς να αποφύγεις στην πόλη. Και οι ξένοι δεν αποτελούν εξαίρεση. Καμένοι είναι κι αυτοί. Έχει γεμίσει ο τόπος μετανθρώπους. Οπότε, βιβλία. Και όσο πιο μακριά γίνεται από τις τουριστικές μάζες.)
(Παρατηρήστε στα νησιά τους ντόπιους επιχειρηματίες. Οι περισσότεροι βγάζουν τρελά λεφτά αλλά είναι μπουχτισμένοι. Δεν ξέρουν πια γιατί δουλεύουν, δεν ξέρουν γιατί ζουν. Δεν αναγνωρίζουν τον τόπο τους. Και οι περισσότεροι δεν κάνουν ούτε ένα μπάνιο, αν και είναι λίγα μέτρα από την θάλασσα.)
(Βρήκα εξαιρετική την είδηση πως οι Κινέζοι έφτιαξαν απομίμηση της Σαντορίνης στην Κίνα. Είμαι βέβαιος πως η κινέζικη Σαντορίνη θα είναι πιο όμορφη από την κάποτε μαγευτική Σαντορίνη, όπως την κατάντησαν σήμερα. Αφού τα ελληνικά νησιά έγιναν προϊόν, ας κατοχυρώσει κάποιος στην κυβέρνηση τα ονόματα των νησιών, γιατί δεν θα αργήσει η μέρα που η κινέζικη ή η αμερικάνικη Μύκονος ή Σαντορίνη θα έχουν περισσότερους τουρίστες από τη Μύκονο και τη Σαντορίνη, και η Ελλάδα θα τρέχει και δεν θα φτάνει. Γιατί στην κινέζικη Σαντορίνη θα φτιάξουν και ηφαίστειο που θα σκάει με το πάτημα ενός κουμπιού και η λάβα θα είναι παγωτό σοκολάτα, ενώ το ηλιοβασίλεμα θα διαρκεί πέντε ώρες, για να μπορούν οι τουρίστες να τραβάνε χιλιάδες φωτογραφίες.)
Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου
Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.