Η αλήθεια δεν έχει χρώμα Νο 9 (Μια απόπειρα προσέγγισης του ζητήματος Ισραήλ – Παλαιστίνη, πέρα από το Καλό και το Κακό)

Πάπας Φραγκίσκος: «Για να σωθεί η ανθρωπότητα, πρέπει να πάψουμε να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα με όρους Καλή Κοκκινοσκουφίτσα – Κακός Λύκος»
Vilayanur Ramachandran: «Είμαστε ένα καζάνι ενορμήσεων και συναισθημάτων, και αυτό που αποκαλούμε συνείδηση είναι η εκ των υστέρων εκλογίκευση των πράξεών μας»
Αγαπημένε πιτσιρίκο
Ποτέ δεν περίμενα ότι θα έφτανα να νιώσω πως, ίσως, έχω κάτι να προσθέσω στο ζήτημα Ισραήλ – Παλαιστίνης. Μοιάζει να έχουν ειπωθεί όλα.
Παρ’ όλα αυτά, εδώ και κάποιο καιρό, σκαρώνοντας ένα μυθιστόρημα, χωρίς να το καταλάβω, βρέθηκα να αποπειρώμαι μια αναπαράσταση της γέννησης ενός πνεύματος Απόλυτου Κακού (πείτε το σατανά, μπαμπούλα, ή ότι άλλο…). Για να προσεγγίσω το θέμα, προσπάθησα να ξεκινήσω από το πιο γνωστό μου πεδίο: το κακό μέσα μου (ναι, υπάρχει).

Αναλογίστηκα πόσο πρόθυμος είμαι να συνειδητοποιήσω τις όποιες καλοσυνάτες σκέψεις κάνω, και πόσο δυσκολότερα το κάνω αυτό με τις κακές σκέψεις μου. Αυτές, κάποια σκοτεινή δύναμη θέλει να τις κρατήσει δέσμιες στο υποσυνείδητό μου. Θέλει η δύναμη αυτή να με προστατέψει, λες κι είμαι παιδί, από τα απεχθή αρνητικά συναισθήματα που θα γεννήσει η συνειδητοποίηση.

Η αρνητική εικόνα του εαυτού μου αρνείται να αναδυθεί στην επιφάνεια. Από την άλλη, η ανάγκη μου για αλήθεια (προσπαθώ, όσο γίνεται, να ξέρω «τι μου γίνεται») ζητά το ακριβώς αντίθετο.

Το τελικό αποτέλεσμα προκύπτει από σκληρό παζάρι ανάμεσα σε αυτές τις δυο δυνάμεις, και είμαι βέβαιος ότι η αλήθεια, ακόμη κι όταν νικάει, δεν βγαίνει αλώβητη. Έχει απώλειες, και αυτές αυξάνονται όταν έχω να αποδεχτώ όχι σκέψεις, αλλά πράξεις. Και γίνονται ακόμα μεγαλύτερες, όταν την ασχήμια των πράξεων δεν την πρωτοβλέπω εγώ, αλλά μου την υποδεικνύει κάποιος άλλος.

Παρότι λοιπόν η Επιστημονική Μέθοδος γεννήθηκε από κάποιους που κατάλαβαν ότι η γνώση της αλήθειας είναι σημαντικότερη από τις συνέπειές της, εγώ στην καθημερινή ζωή δεν λειτουργώ με αυτό τον τρόπο. Κι ας είμαι επιστήμονας.

Τί συμβαίνει με τα κομμάτια της αλήθειας που θάβω; Τα κομμάτια αυτά μένουν ορφανά. Όμως, κι ας είναι ορφανά, παράγουν νέα πραγματικότητα. Και ακριβώς επειδή είναι ορφανά, η νέα πραγματικότητα είναι ακόμα πιο άσχημη, διότι παράγεται ανεξέλεγκτα. Αυτή αναζητά και πάλι την εξήγησή της. Και είναι εύκολο, μιας και, ακολουθώντας αυτό το δρόμο, εξήγηση δεν θα βρεθεί, κάποια στιγμή να πω απλά «έτσι είναι τα πράγματα…». Μόλις το πω, αντί για μένα, ευθύνεται η τύχη, η μοίρα και ότι άλλο αόριστο.

Νομίζω πως, δυστυχώς, δεν είμαι ο μόνος ανεπαρκής σε τούτο το Ζήτημα των ανθρώπινων ζητημάτων. Τέτοια ασχήμια, φαινομενικά ορφανή, παράγουν κι άλλοι, και η ασχήμια αυτή συναθροίζεται. Μένει να αιωρείται και δηλητηριάζει τον αέρα που όλοι, ένοχοι και αθώοι, αναπνέουμε. Νομίζω πως το σύνολο αυτό παίρνει στις διάφορες μυθολογίες μορφή: είναι το Κακό Πνεύμα.

Οι σκέψεις αυτές με βοήθησαν να καταλάβω κάποια πράγματα.

Όταν σε μια σύγκρουση βλέπω απλώς καλή και κακή πλευρά, αυτό σημαίνει πως είτε δεν έχω όλα τα κομμάτια του παζλ, είτε τα έχω αλλά δεν τα έχω βάλει σωστά στη θέση τους.

Επίσης, κατάλαβα πως, όταν κάποια πλευρά μιας σύγκρουσης δεν προσπαθεί να επιχειρηματολογήσει, έστω και άστοχα, αλλά αντίθετα εκτοξεύει μόνο χαρακτηρισμούς όπως «ρατσιστής», «μισάνθρωπος», και σε τελική ανάλυση «evil», η πλευρά αυτή είναι σίγουρα ένοχη.

Τέλος, κατάλαβα ότι, αν εγκαταλείψω τα επιχειρήματα όταν δεν εισακούγονται, και αρχίσω τους χαρακτηρισμούς, αρχίζω να γίνομαι κι εγώ μέρος του προβλήματος, δηλαδή ένοχος.

Με αυτές τις σκέψεις λοιπόν, ένιωσα ότι έπρεπε να (ξανα)προσεγγίσω τη γενοκτονία που διενεργείται αυτή τη στιγμή στους Αγίους Τόπους. Έπρεπε, αν πράγματι θέλω να καταλάβω, να δω κατάματα και, κυρίως, με ενσυναίσθηση, από που προέρχεται ο «σατανάς» που τη δημιουργεί.

Ενσυναίσθηση για αυτόν που αδικεί, διότι η δικαιοσύνη δεν αφορά τη Φύση.

Παρότι λοιπόν ο κολασμός των εγκλημάτων είναι η απαραίτητη αρχή της λύσης του όποιου προβλήματός μας, δεν μπορεί να αποτελέσει και την τελική λύση του ανθρώπινου ζητήματος: πρόβλημα που γεννιέται από έλλειψη ενσυναίσθησης, δεν μπορεί να λυθεί ούτε από τους πιο δίκαιους νόμους. Με ενσυναίσθηση θα λυθεί.

Συνεπώς, αν κάποιος περιμένει από μένα να τερματίσω τη σκέψη μου με την αυτονόητη καταδίκη του γενοκτόνου, ας μη διαβάσει παρακάτω.

Αν όμως ενδιαφέρεστε, να σας πω ότι το κείμενο θα είναι κάπως μακρύ, διότι αναζήτησα την εξήγηση στην Ιστορία, ως δεδομένη διαμορφώτρια του συλλογικού ασυνείδητου. Και την αναζήτησα στην Ιστορία των Εβραίων, διότι τα γεγονότα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής από το 1948 και μετά (προς θεού, όχι από την 7η Οκτωβρίου 2023 και μετά), στους εβραίους προσανατολίζουν.

(Αναγνωρίζω φυσικά ότι την εικόνα θα συμπληρώσει η Ιστορία των Παλαιστινίων. Θα αναφερθώ όμως σε αυτή μόλις αποσπασματικά, όπως και στη γέννηση και το ρόλο των άλλων δύο μονοθεϊστικών θρησκειών. Δεν την αναζήτησα σε βάθος, διότι αν θέλεις να καταλάβεις για ποιο λόγο άνδρας βίασε περαστική γυναίκα –και σε ενδιαφέρει να μη ξανασυμβεί το κακό- πρέπει να καταλάβεις κυρίως τον άνδρα και όχι την περαστική γυναίκα).

Δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία παρουσίας Εβραίων σκλάβων στην Αίγυπτο των Φαραώ. Ουσιαστικά, όπως θα φανεί παρακάτω, την εποχή που χτίζονταν οι πυραμίδες δεν υπήρχαν ακριβώς Εβραίοι, ούτε στην Αίγυπτο, ούτε πουθενά αλλού.

Συνεπώς, η ιστορία της Εξόδου στη Βίβλο πρέπει μάλλον να θεωρηθεί μύθος. Πολύ ουσιώδης μεν, αλλά μύθος.

Φαίνεται ότι ο Μωυσής είναι υπαρκτό πρόσωπο, αν και οι ιστορικοί διαφωνούν για το πότε έζησε, και τοποθετούν το βίο του από το 16ο έως και το 12ο π.Χ. αιώνα.

Αντίθετα, με τη λήξη των προϊστορικών χρόνων (δηλαδή με την εμφάνιση των πρώτων γραπτών μνημείων που διαθέτουμε για την περιοχή), αιγυπτιακές περγαμηνές που χρονολογούνται από το 1150 π.Χ. μέχρι και το 850 π.Χ., αναφέρουν παρουσία κάποιων ανθρώπων που ζουν κοντά στα ανατολικά σύνορα του βασιλείου των Φαραώ, τους οποίους αποκαλούν Peleset.

Δεν είναι γνωστό αν αυτοί οι άνθρωποι είχαν κάποια κοινή καταγωγή. Το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν ζούσαν οργανωμένοι, παρά ως διάσπαρτες φυλές, σε περιοχή χωρίς συγκεκριμένα σύνορα.

Μια από τις πολλές θεότητες που λατρεύονταν στην περιοχή είναι ο Γιαχβέ, θεότητα συγκρουσιακή, γεμάτη οργή, και εκδικητική για όσους δεν την πιστεύουν. Τέτοιες θεότητες απαντούν σε όλες τις πολυθεϊστικές θρησκείες, και -κατ’ αυτήν την έννοια- ο Γιαχβέ δεν είναι κάτι ιδιαίτερο.

Ιδιαίτερο είναι ότι, για λόγους άγνωστους, στο χρονικό διάστημα μέχρι τον 10ο αιώνα π.Χ., κάποιες από τις φυλές εκείνες διαφοροποιήθηκαν από τις υπόλοιπες, καθώς επέλεξαν τον Γιαχβέ ως μοναδικό θεό τους.

Τον 10ο αιώνα π.Χ., οι φυλές αυτές ενώθηκαν σε ένα ενιαίο βασίλειο, την Judea, με βασιλιά τον περίφημο Σολομώντα. Από εκείνη τη στιγμή, μπορούμε να μιλάμε με ιστορική τεκμηρίωση για Jews, δηλαδή Εβραίους. Κοντά στο παλάτι του, στον ίδιο λόφο της Ιερουσαλήμ όπου σήμερα συνωστίζονται σημαντικότατα θρησκευτικά μνημεία των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών, ο Σολομώντας έχτισε τον Πρώτο Ναό.

Είναι αυτή η μοναδική στιγμή στην ιστορία που οι εβραίοι ζουν σε μία ενιαία, ανεξάρτητη δομή, ως κυρίαρχος λαός. Στιγμή μόνο, διότι ο διάδοχος του Σολομώντα δεν κατάφερε να κρατήσει την ενότητα, και το βασίλειο διασπάστηκε σε δύο: Ιουδαία και Ιερουσαλήμ.

Οι Εβραίοι κατακτήθηκαν τον 8ο αιώνα από τους Ασσύριους, και πληθυσμοί τους μεταφέρθηκαν σε άλλες περιοχές της ασσυριακής αυτοκρατορίας. Οι Ασσύριοι αναφέρουν τους κατακτημένους ως Palastu ή Pilistu. Από τους Ασσύριους, οι Εβραίοι πέρασαν στα χέρια των Βαβυλώνιων. Αυτοί, το 587 π.Χ., ισοπέδωσαν τον Πρώτο Ναό και μετέφεραν το σύνολο του πληθυσμού στην πρωτεύουσά τους, πάλι ως σκλάβους.

Σε αυτές τις συνθήκες αιώνιας σκλαβιάς, με μόνο στοιχείο διάκρισης σε βάρος τους την πίστη τους, φαίνεται πως οι Εβραίοι, αναζητώντας μάταια δικαίωση σε τούτη τη ζωή, ενίσχυσαν την πίστη τους στον ένα θεό τους, του οποίου είναι περιούσιοι. Αποτέλεσμα ήταν η οργάνωση της πίστης τους στο πρώτο δόγμα (Τorah), όπου για πρώτη φορά στην ιστορία του ανθρώπου η θρησκεία υπαγορεύει ρητά τον καθημερινό τρόπο ύπαρξης στην επίγεια ζωή.
(Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι δόγμα, δηλαδή ρητή υπαγόρευση της «ορθής πίστης» και, ενδεχομένως, διασύνδεσή της με κάποιο «ορθό» τρόπο ζωής μέσω ενός «θεόσταλτου» ή έστω «θεόπνευστου» κειμένου, δεν υπήρξε σε καμία μορφή πολυθεϊσμού, ούτε σε κάποια από τις ανατολικές θρησκείες. Οι θρησκείες εκείνες, μέσες άκρες, ξεκαθαρίζουν ότι τα όποια κείμενα χρησιμοποιούν είναι γραμμένα από ανθρώπους, γι’ αυτό και διαμορφώθηκαν διαδοχικά από αμέτρητες γενιές μέχρι να πάρουν κάποια τελική μορφή.)

Τον 5ο αιώνα π.Χ. ο Κύρος ο Μέγας, ιδρυτής της περσικής αυτοκρατορίας και, σε κάποιο βαθμό, πρωτεργάτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, απελευθέρωσε τους Εβραίους (όπως και όλους τους σκλάβους). Παρότι επιτράπηκε στους Εβραίους να επιστρέψουν στον τόπο τους, λίγοι το έκαναν. Όσοι παρέμειναν, επέστρεψαν πρόσφατα, με τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ. Όμως, αυτοί που επέστρεψαν τότε, οργανώθηκαν και πάλι γύρω από την πίστη τους, και έχτισαν το Δεύτερο Ναό.
(Τον ίδιο αιώνα, τον 5ο π.Χ., ο Ηρόδοτος αναφέρεται σε «κάποια περιοχή της Συρίας, μεταξύ Φοινίκης και Αιγύπτου, που ονομάζεται Παλαιστίνη». Στην περιγραφή του, η περιοχή αυτή περιλαμβάνει τα όρη της Ιουδαίας και την κοιλάδα του Ιορδάνη ποταμού.)

Τους επόμενους αιώνες αυτοί οι Εβραίοι παρέμειναν στην περιοχή του σημερινού Ισραήλ σε ποικίλα καθεστώτα που άλλαζαν χέρια, πότε πιο ελεύθεροι και πότε λιγότερο, αλλά χωρίς ποτέ να έχουν άμεση πρόσβαση στην ανώτατη διοίκηση του τόπου όπου ζούσαν: Πέρσες, Μακεδόνες, Πτολεμαίοι, Σελευκίδες, Ελληνιστικοί χρόνοι, μέχρι την κατάκτηση της περιοχής από τους Ρωμαίους το 67 π.Χ., οπότε ο τόπος αυτός έγινε το ανατολικό όριο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Αντιλαμβάνομαι πως, σε όλο αυτό το διάστημα, ο κάθε κατακτητής επιθυμούσε τον έλεγχο του ντόπιου πληθυσμού. Σε ότι αφορά τον εβραϊκό πληθυσμό, ιδανικό όργανο ήταν οι ιερείς, οι οποίοι έτσι απέκτησαν εξουσία και, φυσικά, διαφθάρηκαν από αυτή.

Αυτή την εικόνα εξουσίας και εμπορευματοποίησης της πίστης κατακεραύνωσαν οι Ζηλωτές, που έδρασαν τόσο πριν όσο και μετά τον Ιησού τον Ναζωραίο. Σε αυτή την κατάσταση αντέδρασε και ο ίδιος ο Ιησούς, όταν ανέτρεψε τα τραπέζια των εμπόρων έξω από το Δεύτερο Ναό ανακράζοντας «Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριτές».

Το κάλεσμα των ζηλωτών είχε απήχηση, ιδιαίτερα στο φτωχότερο τμήμα του πληθυσμού. Προκλήθηκαν συνεχείς αναταραχές στα σύνορα αυτά της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, που ήταν ευαίσθητα διότι, μεταξύ άλλων, δεν είχαν φυσικά όρια. Οι αναταραχές αυτές ήταν πρόβλημα, τόσο για τους Ρωμαίους όσο και για την άρχουσα εβραϊκή τάξη, και σύντομα εξελίχθηκαν σε διαδοχικές επαναστάσεις, τους Ιουδαιορωμαϊκούς πολέμους (66-135 μ.Χ.).

Σημαντικότερος ζηλωτής του καιρού του φαίνεται ότι ήταν κάποιος Σίμωνας, ο οποίος διακήρυξε την ανεξαρτησία της Ιουδαίας. Ο Σίμωνας και οι οπαδοί του ηττήθηκαν στον πρώτο και σημαντικότερο ίσως Ιουδαιορωμαϊκό πόλεμο, που έληξε το 70 μ.Χ. μετά από πολιορκία της Ιερουσαλήμ.

Οι περισσότεροι από τους πολιορκημένους που δεν σφαγιάστηκαν, πουλήθηκαν ως σκλάβοι που διασπάρθηκαν σε όλες τις περιοχές της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, Η Ιερουσαλήμ καταστράφηκε, ο Δεύτερος Ναός ισοπεδώθηκε, και τρίτος ναός δεν χτίστηκε ποτέ. Νέα πόλη χτίστηκε πάνω στα ερείπια, που ονομάστηκε Aelia Capitolina. Οι ρωμαϊκοί χάρτες αναθεωρήθηκαν, στους οποίους η ευρύτερη περιοχή αναφερόταν πλέον ως Syria Palestina.

Από τους Εβραίους που δεν πολέμησαν, πολλοί διέφυγαν εκτός συνόρων, προς τη Βαβυλώνα. Οι υπόλοιποι σκόρπισαν στις γύρω περιοχές της Syria Palestina όπου αναμίχθηκαν με τον μη εβραϊκό πληθυσμό (αλλά δεν αφομοιώθηκαν). Σε αυτούς, μιας και η πίστη τους ήταν η γενεσιουργός αιτία των αναταραχών που προκάλεσαν, τους επιβλήθηκε να θυσιάζουν στους ρωμαϊκούς θεούς. Αν ήθελαν να απαλλαγούν από αυτή την υποχρέωση, έπρεπε να πληρώνουν φόρο (fiscus judaicus).

Σε κάθε περίπτωση, απαγορεύτηκε σε όλους τους Εβραίους η επιστροφή στην Aelia Capitolina με την ποινή του θανάτου. Από οίκτο όμως, θεωρώ, και σε αναγνώριση του δικαιώματος στην πίστη, τους επιτράπηκε να επιστρέφουν για μια ημέρα το χρόνο εντός της Aelia Capitolina και να προσεύχονται σε ένα απομεινάρι του τείχους της κατεστραμμένης πόλης τους. Αυτή η «παράξενη» σκηνή του εβραίου που προσεύχεται λικνιζόμενος εκστατικά μπροστά στο τείχος, συνεχίστηκε αδιάκοπα μέχρι και σήμερα.

Τα γεγονότα αυτά, και οι μικρότεροι ιουδαιορωμαϊκοί πόλεμοι που εξακολούθησαν για εκατό ακόμη χρόνια (όλοι με την ίδια έκβαση, ήττα και σκλαβιά), οδήγησαν στη διασπορά των Εβραίων, μαζί και του Ιουδαϊσμού, σε πολύ μικρούς μεν πληθυσμούς, αλλά σε όλες τις περιοχές γύρω από τη ρωμαϊκή Μεσόγειο.

Πάντως, το κίνημα των ζηλωτών άφησε ως κληρονομιά το αίτημα μερίδας των εβραίων για εξαγνισμό της πίστης. Σε αυτή την κληρονομιά πάτησε ο Σαούλ, ο μετέπειτα Απόστολος Παύλος, όμως, αντί για εξαγνισμό, οραματίστηκε αναβάπτιση.

Κι έτσι γεννήθηκε, εντός της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, η δεύτερη μεγάλη μονοθεϊστική θρησκεία, που πιστεύει όμως στον ίδιο θεό: ο Χριστιανισμός.

Τα επόμενα 200 χρόνια η κατάσταση των Εβραίων δεν άλλαξε. Διακόσια χρόνια αργότερα, τον 4ο αιώνα μ.Χ., την άλλαξε ο Μέγας Κωνσταντίνος. Προς το χειρότερο. Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία κατέρρεε μέσα σε έριδες, που είχαν κορυφωθεί καθώς η θεσπισμένη Τετραρχία πήγαινε να καταλήξει σε διάσπαση. Ο Κωνσταντίνος, με το σπαθί στο χέρι και το σταυρό στις ασπίδες των λεγεωνάριων, κατόρθωσε την επανένωση και προχώρησε σε ουσιαστική επανίδρυση. Έχτισε νέα πρωτεύουσα, την Κωνσταντινούπολη, όπου χρειάστηκε πλήρη ανανέωση του ανθρώπινου δυναμικού της διοίκησης. Επισημοποίησε το χριστιανισμό, και οι χριστιανοί από διωκόμενοι βρέθηκαν στην εξουσία.

Στην πρώτη οικουμενική σύνοδο (Νίκαια), ο Κωνσταντίνος είδε ότι οι επίσκοποι αδυνατούσαν να συμφωνήσουν, τους παραγκώνισε, συνέταξε μόνος του το νέο -πάντα θεόπνευστο- ενωτικό δόγμα, και τους το επέβαλε. Για πρώτη φορά, 1300 χρόνια μετά το Σολομώντα, μία θρησκεία είναι και πάλι η βασική συγκολλητική ουσία μιας κυρίαρχης διοικητικής δομής.

Σε ότι αφορά τους Εβραίους, ο Κωνσταντίνος ανανέωσε το φόρο πίστης (fiscus judaicus), επέβαλε ποινή θανάτου σε χριστιανούς που θα ασπάζονταν τον ιουδαϊσμό, και απαγόρευσε τους γάμους χριστιανών με εβραίους. (Πάντα πίστευα, αφελώς, ότι οι Εβραίοι, ίσως λόγω «θρησκευτικού σνομπισμού», ήταν οι μόνοι υπεύθυνοι για τη μη αφομοίωσή τους από τις κοινωνίες όπου ζούσαν. Έκανα λάθος). Η μητέρα του, η Αγία Ελένη, επισκέφτηκε τους Αγίους Τόπους και όρισε τα νέα σημεία όπου χτίστηκαν εκκλησίες, μεταξύ των οποίων ο ναός της Αναστάσεως στο ιερό λόφο, από όπου έρχεται το άγιο φως.

Η σύνδεση του χριστιανισμού με το κράτος έφερε ξανά το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Διαφθορά. Σε μόλις εκατό χρόνια, κίνημα διαμαρτυρίας για την εκκοσμίκευση της θρησκείας οδηγεί στην εμφάνιση πιστών που εγκαταλείπουν τις πόλεις και καταφεύγουν σε ερημικές περιοχές. Είναι η άνθιση του μοναχισμού. Μόλις δύο αιώνες αργότερα, στις ανατολικές παρυφές του Βυζαντίου, γίνεται η νέα αναβάπτιση της πίστης στον ένα θεό, από το Μωάμεθ. Και πάλι το -αγεφύρωτο- παράδοξο: νέα θρησκεία, που όμως πιστεύει στον ίδιο θεό… 

Μέχρι να πεθάνει ο Μωάμεθ, το Ισλάμ είχε εξαπλωθεί σε όλο το σύγχρονο αραβικό κόσμο, και με την -άμεση- κατάκτηση της Ιερουσαλήμ, οι Άραβες χτίζουν στον ιερό λόφο το απαραίτητο τζαμί (Aqsa mosque), που είναι ο τρίτος ιερότερος τόπος τους μετά τη Μέκκα και τη Μεδίνα.

Κι έτσι, ήδη από τον 8ο αιώνα, o θρησκευτικός χάρτης έχει διαμορφωθεί όπως ισχύει μέχρι και σήμερα, με μικρές μόνο διαφοροποιήσεις: χριστιανική Ευρώπη, με διάσπαρτους Εβραίους στα εδάφη της, μουσουλμανική βόρεια Αφρική και μέση ανατολή, και με την Ιερουσαλήμ ιερό τόπο σύγκλισης και, ταυτόχρονα, ιδεολογικής σύγκρουσης τριών μονοθεϊστικών θρησκειών που, ακριβώς επειδή όλες τους έχουν ουσιαστικά τον ίδιο θεό, αυτονόητα, με αριστοτελική λογική, η καθεμιά τους θα θεωρεί ότι οι άλλες δύο είναι λάθος.

Τα επόμενα χίλια χρόνια, η κατάσταση των Εβραίων απανταχού της ευρωπαϊκής ηπείρου είναι παρόμοια, και σχεδόν ανεξάρτητη από τις συγκλονιστικές αλλαγές εξουσίας, συνόρων και ιδεολογιών: ζουν σε γκέτο, συχνά έξω από τα τείχη της πόλης, και στις πλέον ακατάλληλες για διαβίωση περιοχές. Τους απαγορεύεται η ιδιοκτησία καλλιεργήσιμης γης, καθώς και η άσκηση πολλών αξιοσέβαστων επαγγελμάτων, τους επιτρέπεται όμως το μισητό επάγγελμα του φοροσυλλέκτη. Όσοι δεν καταφεύγουν στο εμπόριο, είναι πάμφτωχοι.

Και, παρότι τότε, σε όλα τα μονοθεϊστικά δόγματα, ο δανεισμός με τόκο ήταν -πολύ σωστά- αμαρτία, εύλογο ήταν οι Εβραίοι να αναθεωρήσουν πρώτοι. Κάποιοι από αυτούς, στη Βενετία αρχικά, προσέφυγαν στην επαγγελματική τοκογλυφία.
Φοροσυλλέκτες, έμποροι και πρωτεργάτες τοκογλύφοι έχουν οικονομική επιτυχία. Όμως, κατηγορούνται φθονερά που ακολούθησαν επιτυχώς τις μοναδικές διεξόδους που τους δόθηκαν. Και φυσικά, σε παράλληλη αντίφαση, αντιγράφονται άμεσα από τους χριστιανούς, και -με σημαντική καθυστέρηση- από τους μουσουλμάνους. (Η πρώτη οθωμανική τράπεζα στη Θεσσαλονίκη εμφανίστηκε, με καθυστέρηση αιώνων, το 19ο αιώνα. Αυτή του είδους την υστέρηση στην «πρόοδο» πλήρωσε η οθωμανική αυτοκρατορία με τη διάλυσή της. Χαρακτηρίστηκε μάλιστα, ακριβώς γι’ αυτό, ως «ο μεγάλος ασθενής».)

Ο αντισημιτισμός ήταν διαρκής σε όλη τη χριστιανική ευρωπαϊκή ήπειρο, παρά τις όποιες εξαιρέσεις. Οι Εβραίοι είχαν σκοτώσει το Χριστό… Για 1900 χρόνια τους βάρυνε συλλογικά η κατηγορία της «θεοκτονίας», από την οποία τους απάλλαξε ο Πάπας Παύλος ο 6ος μόλις το 1964.

Ενδεικτικά μόνο, στην πρώτη σταυροφορία, μπουλούκια σταυροφόρων εκκαθάρισαν εβραίους στο διάβα τους από Αγγλία, Γαλλία και Γερμανία. Κατά την επιδημία της μαύρης πανώλης το 14ο αιώνα, Εβραίοι δολοφονήθηκαν μαζικά σε αμέτρητες περιοχές της Ευρώπης, με την κοινή κατηγορία ότι δηλητηρίασαν πηγάδια, έγκλημα που συχνά ομολόγησαν μετά από βασανιστήρια. Δεν προβλημάτισε το γεγονός ότι πέθαιναν εξίσου από την αρρώστια. Η ιβηρική εκκαθαρίστηκε μερικώς από τους Εβραίους και περιοχές της Γερμανίας σχεδόν πλήρως. Στο Στρασβούργο, χωρίς να έχει φτάσει ακόμη εκεί η επιδημία, 900 Εβραίοι κάηκαν προληπτικά στην κεντρική πλατεία.

Οι Εβραίοι κατηγορούνταν ότι είχαν συμφωνία με το διάβολο, και ότι σκότωναν μωρά χριστιανών για να τους πιούν το αίμα. (Με αυτή την κατηγορία έγινε ακόμα και το πογκρόμ στο νησί μου, την Κέρκυρα, το 1891). Στην Αγγλία, υποχρεώθηκαν να φορούν διακριτικά όπως κίτρινο αστέρι. Για να απαλλαγούν από αυτό, έπρεπε να πληρώνουν φόρο στο βασιλιά, φόρος που ανανεωνόταν όποτε ο βασιλιάς χρειαζόταν πόρους.

Το 1492 έγινε οριστική εκκαθάριση στην Ισπανία και το 1496 στην Πορτογαλία.
Ο κατάλογος των διώξεων είναι ατελείωτος και, σε κάποιο βαθμό, συνοψίζεται στον παρακάτω χάρτη, που αναφέρεται στην περίοδο 1100-1600. (https://en.wikipedia.org/wiki/File:Expulsion_judios-en.svg)

Ο χάρτης ομολογεί και κάτι ακόμα, κατά τη γνώμη μου σημαντικότατο ώστε να καταλάβουμε το μέγεθος της σημερινής αδικίας προς τους Παλαιστίνιους: στις μουσουλμανικές χώρες οι Εβραίοι είναι ευπρόσδεκτοι, και δεν διώκονται ποτέ. (Προφανώς, η θεοκτονία δεν θα μπορούσε να υφίσταται για τους μουσουλμάνους, αφού θεωρούν τον Ιησού άνθρωπο και όχι ενσαρκωμένο θεό.)

Έτσι, ο Οθωμανός σουλτάνος προσκάλεσε τους διωκόμενους, και επέβαλε σε όσους δημιουργούσαν πρόβλημα στους νεοαφιχθέντες την ποινή του θανάτου. Με τον αραβικό όρο Dhimmī περιγράφεται η νομοθεσία που τους δίνει ισότιμη προστασία από το νόμο της σαρία σε όλα τα μουσουλμανικά εδάφη, δικαίωμα στην ιδιοκτησία και θρησκευτική ελευθερία, εφόσον βέβαια πληρώνουν τον κεφαλικό φόρο που τους αναλογεί.

Κάπως έτσι, δυτική και κεντρική Ευρώπη περιόρισαν δραστικά τους εβραϊκούς πληθυσμούς τους. Όσοι δεν κατέφυγαν στον αραβικό κόσμο ή στην αμερικανική ήπειρο, εξωθήθηκαν σε Πολωνία, Λιθουανία και Κριμαία. Μετά, όμως, από την προσάρτηση των εδαφών αυτών στη ρωσική αυτοκρατορία το 18o αιώνα, τους Εβραίους περίμενε, άμεσα, η ίδια μοίρα.

Το 19ο αιώνα το φαινόμενο συνεχίστηκε. Από τη μια πλευρά, επικρατεί πλέον ο διαφωτισμός, που θα περιόριζε τον αντισημιτισμό, από την άλλη όμως τα νεοδημιουργούμενα κράτη αναγκαστικά διέπονται από τον απαραίτητο εθνικισμό.

Χαρακτηριστική αυτής της διελκυστίνδας είναι η υπόθεση Ντρέϋφους στη Γαλλία. Το 1821, στην Οδησσό, έγινε αυξημένης έντασης διωγμός που πιθανότατα οργανώθηκε από την ανταγωνιστική στο εμπόριο ελληνική κοινότητα. Τα πράγματα χειροτέρεψαν γρήγορα, και εκατοντάδες χιλιάδες Εβραίοι δολοφονήθηκαν ή εκτοπίστηκαν, κυρίως από την Ουκρανία. Η λέξη pogrom είναι ουκρανορωσική.

Μέσα στον ίδιο αιώνα, όμως, εμφανίστηκε ο -σχεδόν πάντα- δηλητηριώδης γεωστρατηγικός ρόλος της αγγλικής αυτοκρατορίας. Η παρουσία των Άγγλων στη μέση ανατολή, σε συνδυασμό με το πλούσιο εβραϊκό λόμπι στο Λονδίνο και αλλού στον κόσμο, κατευθύνουν με σχέδιο τους εβραίους, από όπου κι αν διώκονται, προς την ξεχασμένη πατρώα γη, την Παλαιστίνη.
(Για να αναφερθώ και -λίγο- στη χώρα μας, η μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα ήταν αυτή της Θεσσαλονίκης, περίπου το 40% του πληθυσμού της πόλης στην αρχή του 20ου αιώνα. Προσωπική διαπίστωση είναι ότι, στο ληξιαρχείο της πόλης, κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, πολλοί Εβραίοι όταν παντρευόντουσαν άνοιγαν μεν οικογενειακή μερίδα, δεν δήλωναν όμως τα παιδιά τους. Ο ληξίαρχος μου ομολόγησε ότι δεν ήθελαν να υπάρχουν αρχεία που θα διευκόλυναν συστηματικό διωγμό. Είναι αφέλεια να πιστεύουμε ότι είχαν δει στην κρυστάλλινη σφαίρα την έλευση του Χίτλερ. Σημαντικό είναι το πογκρόμ «του Κάμπελ», στη Θεσσαλονίκη, το 1931.)

Εννοείται πως, στη διάρκεια των 2000 χρόνων αυτής της ιστορίας, οι Εβραίοι δεν υπήρξαν αγγελούδια. Εξωθημένοι ή όχι, έδωσαν άπειρες αφορμές που υποδαύλισαν το μίσος των τοπικών πληθυσμών εναντίον τους. Όμως, είναι γελοίο να αναζητήσει κανείς συστηματικές βιαιοπραγίες των μειονοτικών Εβραίων σε βάρος άλλων. Όλα τα άλλα είναι, μέσες άκρες, ενοχοποίηση του θύματος.

Όμως, όλα αυτά, παρότι διαθέσιμα στον μελετητή, υποβαθμίστηκαν ή και διαγράφηκαν από τη συλλογική μνήμη των χριστιανών ευρωπαίων, όπως εύκολα κάνουμε οι περισσότεροι με τα απεχθή κομμάτια του εαυτού μας. Το μόνο που φωτίσαμε, με όλους τους προβολείς, ήταν τους ηττημένους δαίμονες ναζί.

Πράγματι, η ναζιστική Γερμανία, προχώρησε στην μακάβρια «Τελική Λύση» του Ολοκαυτώματος. Γιατί όμως την ονόμασαν «Τελική;» Διότι οι Γερμανοί έκαναν ότι και όλη η Ευρώπη τόσες χιλιάδες χρόνια, απλά το έκαναν με ψυχρό ναζιστικό ρατσιστικό παροξυσμό, και α λα γερμανικά, δηλαδή με σύστημα και οργάνωση βιομηχανικού επιπέδου, όπως τα κάνουν όλα.

Και κάπως έτσι, με τη λήξη του 2ου παγκοσμίου πολέμου, διαφορετικοί παράγοντες ωρίμασαν τη συνθήκη για τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ:

Η Αγγλία βλέπει ότι χάνει τις αποικίες της, μεταξύ των οποίων κι τη Μέση Ανατολή, αλλά το αγγλοσαξονικό λόμπι θέλει να διατηρήσει όσο είναι δυνατόν την επιρροή του σε αυτές. Το εβραϊκό λόμπι εντός και εκτός της Αγγλίας επιθυμεί τη χειραφέτηση των Εβραίων και ταυτόχρονα να αυξήσει την επιρροή του, οπότε ο σιωνισμός (που αναδύθηκε παράλληλα με τους κρατικούς εθνικισμούς) συνεργάστηκε με την Αγγλία. Και τέλος, η Γερμανία έχει ομολογημένη συλλογική ενοχή, ενώ η υπόλοιπη Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της σταλινικής Ρωσίας, έχουν επίσης ενοχή, αν και ανομολόγητη.

Όλα αυτά, κατέληξαν στον «πόλεμο ανεξαρτησίας» των Εβραίων της Παλαιστίνης, οπότε ο «κακόμοιρος» πληθυσμός των Εβραίων, με την έμπρακτη υποστήριξη των Άγγλων και άλλων χωρών, με τανκς, αεροπλάνα και με απόφαση των Ηνωμένων Εθνών, νίκησε ένα στρατό 3500 κυρίως έφιππων εθελοντών από τις γύρω αραβικές χώρες, που αυτο-οργανώθηκαν χωρίς συμμετοχή των φιλοδυτικών κυβερνήσεών τους. Για πρώτη φορά από το βασίλειο του Σολομώντα, οι Εβραίοι είχαν επιτέλους το κυρίαρχο κράτος τους.

Δύο χιλιάδες χρόνια αδιάκοπου χριστιανικού ευρωπαϊκού αντισημιτισμού, φορέθηκαν ξαφνικά καπέλο στους ανυποψίαστους Παλαιστίνιους.

Παρ’ όλα αυτά, δεν δημιουργήθηκαν τα δύο κράτη που πρότειναν τα Ηνωμένα Έθνη, παρά μόνο ένα, το κράτος του Ισραήλ. Παρά τις αντίθετες φωνές των κακοποιημένων εβραίων του Άουσβιτς, το Ισραήλ συνταιριάζει (πώς;;;) την εξολόθρευση των Παλαιστινίων με το «ου φονεύσεις» των δέκα Εντολών (που δεν έχουν εξαιρέσεις ή αστερίσκους). Σύμφωνα με τα ίδια του τα λεγόμενα, μέχρι την 7η Οκτωβρίου 2023 το Ισραήλ «κούρευε το γκαζόν», ενώ από τότε προχωρά στη δικιά του Τελική Λύση.

Λειτουργεί ακριβώς όπως ο bully του σχολείου: φέροντας βαθιά ψυχικά τραύματα, φοβικός, και με αυτοπροσδιορισμένη ανωτερότητα, μισεί τον αδύναμο και αναζητά αφορμές, ενίοτε μάλιστα τις δημιουργεί, για να του επιτεθεί και να τον ταπεινώσει.

Βρισκόμενο, ως κράτος βρέφος, στο πρώτο και χαμηλότερο επίπεδο ηθικής ανάπτυξης (κατά Kohlberg https://pitsirikos.net/2016/06/%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7%CE%B8%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%80%CF%84%CF%85%CE%BE%CE%B7/) –«θέλω να γίνεται πάντα το δικό μου εκτός και αν τιμωρηθώ»- αγνοεί την Τέχνη του Πολέμου, του Sun Tzu, που διδάσκει ότι πρέπει πάντοτε να αφήνεις μια διέξοδο στον ηττημένο εχθρό σου, και κάνει ακριβώς ότι διδάχθηκαν οι Εβραίοι στο μοναδικό μάθημα που τους δίδαξε η Ιστορία.
(Για όσους νομίζουν ότι όλα γίνονται για το χρήμα και τα πετρέλαια, το Ισραήλ προαλείφεται για το χτίσιμο του Τρίτου Ναού, με πιθανότερη έναρξη των εργασιών το Νοέμβριο, μαζί με τις αμερικανικές εκλογές. Να υποθέσουμε ότι αυτό θα γίνει με σεβασμό στο Aqsa mosque, το οποίο οι Εβραίοι θεωρούν ότι βρίσκεται πάνω στα ερείπια του Πρώτου Ναού;)

Μπροστά σε όλα αυτά, όποιος έχει κάποια συμπάθεια για την ανθρωπότητα δεν μπορεί παρά να καταληφθεί από δέος. Πρόκειται για τη Σύγκρουση των συγκρούσεων, διότι για να επέλθει ειρηνική λύση, πρέπει πρώτα ο δυτικός πολιτισμός να επιλύσει το υπαρξιακό του πρόβλημα.

Δυστυχώς, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι και οι τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες προσβλέπουν σε κάποιας μορφής κάθοδο του θεού τους στη γη, και εσχατολογικό τερματισμό των συγκρούσεων με δικαίωση των ηθικών -κατά το δόγμα τους- ανθρώπων, και ταυτόχρονη αιώνια τιμωρία των υπολοίπων. Δηλαδή αρνούνται να δουν την ανθρωπότητα, το καλό και το κακό που αυτή περιλαμβάνει, ως αρμονικό σύνολο, ακόμη και μετά θάνατον!

Δεν γίνεται έτσι.

Το τσουνάμι έρχεται, και θα μας βρει όλους στην παραλία. Ως προς το αποτέλεσμα, μικρή σημασία έχει αν το αντικρύζουμε παγωμένοι, ή το αγνοούμε και παίζουμε με τα κουβαδάκια που μας προσφέρουν για να απασχοληθούμε (diversity, equity and inclusion, πατριαρχία-φεμινισμός, γάμος ομοφυλόφιλων, μετανάστες, δικαίωμα στην έκτρωση και ότι άλλο, όσο σωστό, λάθος, σημαντικό ή ασήμαντο κι αν είναι). Το μόνο ερώτημα, που δεν αφορά την όποια «σωστή πλευρά της Ιστορίας», αλλά την ανθρωπότητα στο σύνολό της, είναι αν η υπεραναπτυγμένη τεχνολογία του πολέμου θα επιτρέψει στη Δύση να συμπαρασύρει στο τέλος της και τον υπόλοιπο πλανήτη.

Στο μεταξύ, οι λαοί της Ανατολής, δικαιωματικά -όπως κι εμείς- πιστοί στον πολιτισμό τους, κάνουν το μόνο που ξέρουν και μπορούν: παρακολουθούν με ενάργεια το έργο, ελπίζω χωρίς χαιρεκακία. Ετοιμάζονται για τη σύγκρουση, αλλά δεν θα την προκαλέσουν. Αν καταφέρουν να μην εμπλακούν, ξέρουν ότι θα επικρατήσουν απλά περιμένοντας την αποτυχία μας, να ωριμάσει σαν φρούτο.

Ι.Ζ.

(Αγαπητέ φίλε, το ότι η αλήθεια διώκεται το ξέρουμε από την εμβληματική υπόθεση του Τζούλιαν Ασάνζ, που πέρασε 14 χρόνια περιορισμένος και φυλακισμένος -και οι πολίτες του δυτικού κόσμου το αποδέχτηκαν αυτό-, επειδή αποκάλυψε την αλήθεια, οπότε δεν χρειάζονται περαιτέρω αναλύσεις. Δεν σκότωσαν οι Εβραίοι τον Χριστό και αυτό το έχει δηλώσει επίσημα ο Πάπας, αυτή είναι η επίσημη θέση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Αυτό που δεν συγχωρούσαν ή δεν συγχωρούν οι χριστιανοί στους Εβραίους δεν είναι ότι σκότωσαν τάχα μου τον Χριστό αλλά ότι ο Χριστός ήταν Εβραίος. Ο Χριστός είχε πει πως είναι ο βασιλιάς των Εβραίων. Φυσικά, οι χριστιανοί δεν είχαν ποτέ καμία σχέση με τον Χριστό. Είναι η γνωστή ρήση που αποδίδεται στον Γκάντι, αν και κάποιοι υποστηρίζουν πως δεν το είπε ο Γκάντι αλλά κάποιος Ινδός φιλόσοφος: “Μ’ αρέσει ο Χριστός σας. Δεν μ’ αρέσουν οι χριστιανοί σας. Οι χριστιανοί σας είναι τόσο διαφορετικοί από τον Χριστό”. Με έχουν κουράσει και οι χριστιανοί και οι Εβραίοι, και οι μουσουλμάνοι και όλοι, αφού η μόνη θρησκεία πια είναι το χρήμα, οπότε μιλάμε σαν να ζούμε τουλάχιστον έναν αιώνα πριν, ενώ έχουν όλα αλλάξει. Από το κράτος του Ισραήλ έχουν κουραστεί και πολλοί Εβραίοι, ενώ επιφανείς Εβραίοι -όπως ο Τζορτζ Στάινερ- θεωρούσαν το κράτος του Ισραήλ την απόλυτη καταστροφή του Ιουδαϊσμού. Και βέβαια, σχεδόν όλοι οι σπουδαίοι Εβραίοι επιστήμονες και φιλόσοφοι -στους οποίους τόσα οφείλει η ανθρωπότητα- ήταν και είναι αντισιωνιστές. Επειδή ζούμε στην Ελλάδα -και όχι στη Γερμανία-, να θυμόμαστε πως ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός έσωσε χιλιάδες Εβραίους στην διάρκεια της Κατοχής και τιμήθηκε από το Ισραήλ με τον τίτλο του “Δίκαιου των Εθνών”, ενώ στη Ζάκυνθο, τον τόπο της καταγωγής μου, δεν πειράχτηκε ούτε ένας Εβραίος γιατί όταν το 1943, ο Γερμανός διοικητής της Ζακύνθου ζήτησε από τον δήμαρχο Λουκά Καρρέρ και τον μητροπολίτη Χρυσόστομο μια λίστα με τα ονόματα όλων των Εβραίων του νησιού, ο Καρρέρ και ο Χρυσόστομος του έδωσαν μια λίστα που είχε δυο ονόματα: τα δικά τους. Με αυτό τον τρόπο, όλοι οι Εβραίοι της Ζακύνθου σώθηκαν. Και πολλοί ακόμα άνθρωποι, σε διάφορες χώρες του κόσμου, έσωσαν χιλιάδες Εβραίους, βάζοντας σε κίνδυνο την δική τους ζωή. Δεν έχω πειράξει Εβραίο, χριστιανό, μουσουλμάνο ή άλλον στη ζωή μου, και θα το εκτιμούσα πολύ αν το Ισραήλ έκανε το ίδιο με τους Παλαιστίνιους. Αν πρέπει να ανατρέχουμε στην Ιστορία της ανθρωπότητας και σε δεκάδες αιώνες πριν, για να κατανοήσουμε τα εγκλήματα που συμβαίνουν σήμερα, μάλλον δεν είμαστε σε καλό δρόμο. Ειδικά, εμείς οι Έλληνες θα ήμασταν καθηλωμένοι στην αρχαιότητα και στις περιοχές που ζούσαν οι Έλληνες για χιλιάδες χρόνια, πριν σφαγιαστούν ή εκδιωχθούν. Επίσης, να θυμόμαστε πως τα κράτη-έθνη και τα σύνορα είναι κάτι πολύ νέο στην Ιστορία της ανθρωπότητας. Το Ισραήλ ανήκει στα νεοφώτιστα κράτη-έθνη και η εμμονή του πως ο Ισραηλινός είναι οπωσδήποτε και Εβραίος είναι φασιστική και ρατσιστική, ενώ είναι και αντίθετη σε όλον τον δυτικό πολιτισμό. Να είσαι καλά. Την αγάπη μου.)

Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου

Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.