Μνήμη
‘’Τη μνήμη όπου και να την αγγίξεις πονεί.’’
Γ. Σεφέρης
‘’…Η μνήμη,
κύριο όνομα των θλίψεων,
ενικού αριθμού,
μόνον ενικού αριθμού
και άκλιτη.
Η μνήμη, η μνήμη, η μνήμη.’’
Κική Δημουλά
‘’Δὲ χρειάζεται νὰ θυμηθεῖς. Το ξέρουμε.’’
Γ. Ρίτσος
‘’…Θλιβερό γερασμένο μηρυκαστικό τ’ αναμασάει η ξεδοντιασμένη μνήμη…’’
Τάσος Λειβαδίτης
‘’Φοβήθηκα τη μνήμη και την σκότωσα’’
Μάνος Χατζιδάκις
‘’…Κακά τα ψέματα, δεν επαρκεί η μνήμη.’’
Γιώργος Ιωάννου
‘’Μνήμη [τίτλος]
Δεν αποθνήσκουν οι θεοί. Η πίστις αποθνήσκει
του αχαρίστου όχλου των θνητών…’’
Κ. Καβάφης
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η Μνημοσύνη, κόρη της Γης και τ’ Ουρανού, δε γέννησε τερατάκια, αλλά εννιά χαριτωμένα κοριτσάκια. Τις Μουσίτσες, που όταν μεγάλωσαν έγιναν Μούσες, και αγκάλιασαν και δώρισαν ό, τι πιο όμορφο μπορούσε να χαρεί ο άνθρωπος. Τη μουσική, την ποίηση και τον χορό, την ιστορία και την αστρονομία- τέχνες και επιστήμες. Στοχαστική ενατένιση στην ομορφιά σε αρμονία με τον ρυθμό του κόσμου. Μ’ αυτά τα δώρα έπαιξε εξυπνα κι ευγενικά ο άνθρωπος. Ξήλωσε τη δορά του ζώου και την ανέμισε στο φως ενός καινούργιου κόσμου.
Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε. Η κυρά Μνημοσύνη και οι κόρες της μεγάλωσαν πολύ. Κι ο άνθρωπος μεγάλωσε περίσσια. Δε θέλει πια προστάτες για τις τέχνες του. Εξόρισε τις κόρες σε δυστοπικά πεδία και στρίμωξε τη μάνα Μνήμη σε έργο μηχανικό.
Τί είναι η μνήμη; Μια πολύτιμη λειτουργία του εγκεφάλου… η ικανότητα του εγκεφάλου να διατηρεί γνώσεις ή εντυπώσεις… ένας μηχανισμός που συνδέει την αίσθηση με τη νόηση…
Δεν είναι η μνήμη εκείνο το υπαρκτικό στοιχείο του ανθρώπου που διαμορφώνει ταυτότητα και συνείδηση; Που τον καθιστά παρόντα στον χρόνο; Που καταφάσκει και αληθεύει την παρουσία του στον κόσμο;
Ας μη συγχέουμε τη μνήμη με την ανάμνηση.
Η μνήμη έχει βάθος και αγαπάει τη σιωπή. Η ανάμνηση, πιο επιδερμική και φλύαρη, έρχεται να χαϊδέψει, να γλυκάνει, να συντηρήσει σαν φυσική χρωστική, σαν γλυκαντική ύλη, σαν αντιοξειδωτικό ή σταθεροποιητής.
Η ανάκληση ενός βιώματος του παρελθόντος ποτέ δεν είναι το ίδιο βίωμα. Είναι μια ψευδαίσθηση που θέλει να γλυκάνει μια πικρή στιγμή, να χρωματίσει μια ανιαρή συνάντηση, να ζωντανέψει πεθαμένες σχέσεις ή να εξάψει ένα αρνητικό συναίσθημα, να δικαιώσει μία έχθρα. Όλα τα μίση και τα πάθη των ανθρώπων πυροδοτούνται από έναν μηχανισμό μνήμης, μια έκρηξη αναμνήσεων, που συσκοτίζει την αλήθεια, την παραποιεί.
Μνημεία, γιορτές μνήμης, εκδηλώσεις μνήμης και άλλα… μνημειώδη. ‘’Η ανθρωπότητα πρέπει να θυμάται για να μην επαναλάβει τα λάθη του παρελθόντος.’’ Ωραίο ανέκδοτο! Η συλλογική μνήμη αυτό που πέτυχε ως τώρα είναι να συντηρεί και να ενισχύει το μίσος και την αποστροφή. Να επαναλαμβάνει κάθε έγκλημα με νέο ένδυμα haute-couture.
Η προσωπική μνήμη είναι άλλοτε συμφεροντολόγα, άλλοτε μαστιγωτική, άλλοτε καθηλωτικό βαρίδιο. Τα επιλεκτικά γεννήματα των αναμνήσεων είναι πονηρούτσικα και συχνά διαστέλλουν το γκρινιάρικο ή ναρκισσικό ‘’εγώ’’ αποβλέποντας στην απόσπαση από το τώρα, στη διάρρηξη της σχέσης με την αλήθεια και την ευθύνη.
Οι ψηφίδες του μωσαϊκού εαυτού διαγκωνίζονται για τη στερέωση στη θέση που τους πρέπει πλανεμένες από τους επιχρωματισμούς της ανάμνησης.
Η Μνήμη είναι βαθιά, ήσυχη, στοχαστική. Όλο το άλλο είναι αναμνήσεις – επιβίωση, φλύαρος σχολιασμός περί και επί των αναμνήσεων.
Γιατί ο άνθρωπος κακομεταχειρίζεται τα δώρα της Μνήμης;
Η αιχμάλωτη, βασανισμένη Μνήμη γεννάει τέρατα.
Αν τη ελευθερώσουμε, μπορεί να ελευθερωθούμε…
φιλιά
Μερόπη
Ο πίνακας ”οι ανήσυχες μούσες” του Τζόρτζιο ντε Κίρικο
(Αγαπημένη Μερόπη, η μόνη μας περιουσία είναι η Μνήμη. Οπότε, βαριά φτώχεια. Να είσαι καλά. Την αγάπη μου.)
Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου
Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.