Και όποιος αντέξει

(Σε ελεύθερη μετάφραση: – Ποιο είναι το πιο περίεργο που έχεις κάνει για λίγα χρήματα; – Να δουλεύω 40+ ώρες τη βδομάδα)
Κομπανιέρο Πιτσιρίκο,
Ασχέτως τι πιστεύει ο καθένας και τι αντίληψη έχει για τον κόσμο, δεν νομίζω ότι διαφωνούμε στο εξής: ζούμε τις τελευταίες μέρες της …Ατλαντίδας.

Τα σημάδια της παρακμής είναι παντού γύρω μας. Δεκάδες προβλήματα διογκώνονται και συσσωρεύονται καπάκι σε άλλα.

Είμαστε σ’ αυτήν την περίεργη εποχή -ακόμα- που η ανθρωπότητα έχει ξεμείνει από ιδέες σε αρκετούς τομείς.

Φωνάζουν όλα γύρω μας ότι το πάρτι τελείωσε, αλλά επιμένουμε στα ίδια και τα ίδια.

Δεν ξέρω πόσοι το γνωρίζουν ότι το περιθώριο κέρδους των πλουσιότερων ανθρώπων της Ιστορίας είναι πολύ μικρότερο -συγκριτικά με τα μεγέθη της εκάστοτε εποχής- των εκατομμυριούχων στις αρχές του 19ου αιώνα. Η μείωση της κερδοφορίας σημαίνει ότι το σύστημα τα έχει παίξει. Από χρόνια.

Και για να αντισταθμιστεί αυτή η μείωση, παράλληλα με την αυξημένη λαχτάρα για περισσότερα κέρδη, παράγονται τεράστιες ποσότητες εμπορευμάτων και φυσικά δημιουργούνται όλο και μεγαλύτερες οικονομικές φούσκες, άλλωστε “more is better”.

Είναι, όμως, έτσι; Το να έχεις 30 αυτοκίνητα και μια θέση πάρκινγκ είναι καλύτερο από 1 αυτοκίνητο και 30 θέσεις; Άσε, ρητορική η ερώτηση για να μετράμε εγκεφαλικά.

Επειδή, ομολογουμένως, είναι δυσκοίλια τα οικονομικά, ας πούμε το πιο απλό.

Η υπόσχεση προ μισού αιώνα και βάλε, ότι οι άνθρωποι θα δουλεύουμε λιγότερο με τα χρόνια και θα απολαμβάνουμε περισσότερα πήγε περίπατο, πιθανόν εξαρχής.

Δεν χρειάζεται να ψάξεις παραπέρα από τις ΗΠΑ.

Το κόστος ζωής έχει απογειωθεί, αφού το ΑΕΠ αυξήθηκε 40 φορές από το 1960, αλλά το εισόδημα της μέσης αμερικανικής οικογένειας αυξήθηκε σχεδόν 11 φορές.

Το μόνο που αυξάνουμε σταθερά είναι τα χρέη μας -τώρα να δείτε, που θα μας φορτώσουν τις εταιρικές ζημιές, που θα πάνε. Μόνο το φοιτητικό υπερβαίνει τα 1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, όταν 10 χρόνια πριν δεν ήταν ούτε 800 δισεκατομμύρια.

Οι Αμερικανοί δουλεύουμε περισσότερο από οποιονδήποτε, περισσότερο από ποτέ και έχουμε κάνει μια τρύπα στο νερό, αλλά συνεχίζουμε να ζητάμε jobs, παρότι δυσκολευόμαστε περισσότερο από ποτέ να συντηρήσουμε κάποια απλά πράγματα και μπορεί να ζούμε καλύτερα από τους σκλάβους στις φυτείες -αν αυτός είναι ο πήχης, τότε εντάξει παιδιά μην το βάλουμε παραπάνω και πέσει το σύστημα-, αλλά να δω πόσα χρόνια θα μπορούμε να το λέμε αυτό, ακόμα.

Γιατί με τις υποσχέσεις του συστήματος πλέον ανύπαρκτες, η πολιτική στον καπιταλισμό αρκείται στο μοτίβο «θα μπορούσαμε να ήμασταν χειρότερα», λες και δεν υπάρχει πια το «καλύτερα».

Ζυγώνει η ώρα. Σε πολλά πράγματα. Δεν εννοώ μόνο την κλιματική αλλαγή.

Ούτε την τεράστια οικονομική κρίση που προκάλεσε ο …κορονοϊός· η εικόνα νομίζω τα λέει όλα, αν και αρκούσαν τα στοιχεία από το τρίτο τρίμηνο του 2019 και έπειτα, για να καταλάβαινε κανείς τι ερχόταν και πολύ νωρίτερα, αν ξέρεις πως δουλεύουν τα “σύγχρονα” οικονομικά.

Το είχα γράψει νομίζω στα πρώτα κείμενα μέσα στην πανδημία, ότι αυτό που τελειώνει οριστικά -αν όχι σύντομα, τα επόμενα λίγα χρόνια- είναι ο δυτικός τρόπος ζωής. Επειδή Δύση και καπιταλισμός είναι το ίδιο πράγμα.

Αυτή την εντύπωση έχω, από καιρό. Τώρα είμαι σχεδόν σίγουρος.

O καπιταλισμός κατέρρευσε. Όπως συνήθιζες να λες: πάνω μας. Τουλάχιστον, στη σημερινή του μορφή.

Γιατί, για να υπάρξει δυτικός τρόπος ζωής, πρέπει να στερέψει το σύμπαν. Οι άνθρωποι να μην αρρωσταίνουν. Οι οικονομίες να μην σταματάνε ούτε με μετεωρίτη. Και ο πλανήτης να αντέχει όλη αυτή τη ζήτηση και παραγωγή. Και να την αντέχει με αυξητική τάση κάθε χρόνο.

Έχουν αρχίσει να το καταλαβαίνουν, αυτό, πολλοί άνθρωποι. Πολλά χρόνια πριν το καταλάβουμε εμείς.

Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι έχω ακούσει αυτές τις μέρες, χωρίς φυσικά να βιάζομαι να ενθουσιαστώ· μια φορά την πατάω και ας είμαι στην αντίπερα όχθη.

Αρκετοί άνθρωποι «είδαν» πως θα είναι η ζωή λίγα χρόνια μπροστά -ο κορονοϊός άνοιξε ένα περίεργο παράθυρο στο άμεσο μέλλον- και τρόμαξαν με αυτό που είδαν.

Είδαν τα λίγα γραμμάρια ευτυχίας τους, να μην επαρκούν αυτή τη φορά (ορίστε και Ελύτης).

Δεν ξέρω τι σόι εκδίκηση θα λάβουνε τα όνειρα, πάντως η εκδίκηση του πλανήτη θα είναι μπουκιά και συχώριο.

Μπορείτε τώρα να αρχίσετε να αναρωτιέστε γιατί τους χαρίσαμε μερικά εκατοντάδες χρόνια, αφού ουσιαστικά ο καπιταλισμός παρήκμασε από την Γαλλική Επανάσταση και έπειτα -σε λίγους απευθύνεται αυτό το τελευταίο-, μιας και το ωραίο σε όλη την υπόθεση είναι ότι πιθανόν ούτε τον σοσιαλισμό αντέχει ο πλανήτης.

Μάλλον πρέπει να περάσουμε απευθείας στην αταξική κοινωνία. Αν θέλουμε να υπάρχουμε για όσο μας επιτρέψει η Γη τέλος πάντων.

Αν ούτε τους επόμενους μήνες θελήσουμε να αλλάξουμε σύστημα και αντιλήψεις, τότε αρχίστε να ακονίζετε τις ξιφολόγχες.

Δεν αναφέρομαι ούτε στα ελληνοτουρκικά, ούτε στη σκέψη να επανέλθουν οι αμερικάνικες πυρηνικές δοκιμές, ούτε καν στην ένταση Κίνας-Ινδίας.

Απλά, αυτή είναι η μόνη λύση που σκέφτεται αυτό το σύστημα. Πάλι. Η μόνη …βιώσιμη λύση.

Μόνο και μόνο επειδή κάποιοι πολύ φτωχοί άνθρωποι δεν κατέχουν μόνο λεφτά στη ζωή τους. Έχουν και όπλα. Lots of guns.

Με εκτίμηση,

Άρης

Υ.Γ.1 Ξέρεις, είχα δει σ’ ένα ντοκιμαντέρ, κάποια στιγμή, να ρωτάνε έναν Μασάι -αφρικανική φυλή- αν είναι ελεύθερος και εκείνος δεν ήξερε τι να τους απαντήσει. Δεν καταλάβαινε καν την ερώτηση. Όπως δεν καταλάβαινε τι σημαίνει ιδιοκτησία. Ούτε καν τη λέξη πειθαρχία. Ή τη βία· μάλιστα, τα μέλη της φυλής ζητούσαν ειλικρινή συγγνώμη από την αντιλόπη που μόλις είχαν σκοτώσει για να φάνε. Σάστιζαν, λοιπόν, οι άνθρωποι της αποστολής που γύριζε το ντοκιμαντέρ με την φυσικότητα που τους απαντούσε «τι είναι αυτό», «δεν ξέρω», «είναι σημαντικό;». Και λίγο αργότερα, του λέει ο δημοσιογράφος «Έχετε κανόνες; Για παράδειγμα: έχετε μια συγκεκριμένη ώρα, μια στιγμή της μέρας που πρέπει να πάτε όλοι για ύπνο;» και του απαντάει ο Μασάι «ναι, όταν νυστάζουμε». Ξεροί όλοι. Μου θύμισε αφάνταστα τον Dersu Uzala, του Kurosawa, όπου ο Ρώσος στρατιώτης ρωτάει έναν ερημίτη για να τον πειράξει «Dersu, ξέρεις τι είναι ο ήλιος;» και εκείνος του απαντάει απότομα «Εσύ δεν ξέρεις; Χαζός είσαι; Δεν έχεις βγει ποτέ έξω; Να, ο ήλιος!» και του δείχνει τον ήλιο, οπότε οι υπόλοιποι στρατιώτες πέφτουν κάτω από τα γέλια. Μάλλον θα αναρωτιόντουσαν ποιος είναι ο «πολιτισμένος».

Υ.Γ.2 «Καλό» νέο που στέλνουμε αστροναύτες για πρώτη φορά μετά το 2011 στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό -δεν λέω τίποτα άλλο γιατί θα καταντήσει δελτίο τύπου του Musk για τους… μετόχους-, αλλά τι να το κάνω; Ε, το λοιπόν, ό,τι και να είναι τ’ άστρα, εγώ τη γλώσσα μου τους βγάζω. Για μένα, το λοιπόν, το πιο εκπληκτικό, πιο επιβλητικό, πιο μυστηριακό και πιο μεγάλο, είναι ένας άνθρωπος που τον μποδίζουν να βαδίζει, είναι ένας άνθρωπος που τον αλυσοδένουνε. Είτε τον οδηγούν σε απεργία πείνας για το αυτονόητο, είτε τον σκοτώνουν στην άσφαλτο, πιέζοντας το γόνατό τους στον λαιμό του. Η ανθρωπότητα πρέπει να κοιτάει πάντα μπροστά, πάντα ψηλά, πάντα μακριά, πάντα προς τα άστρα. Αλλά πρέπει να κοιτάει και προς τη Γη. Όσο μακριά αν φτάσουν οι άνθρωποι, πρέπει να έχουν και κάτι στο οποίο να μπορούν να γυρίσουν. Τι να τα κάνω, λοιπόν, τα διαστημόπλοια και τις αποστολές στον Άρη, όταν εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν καν ηλεκτρισμό ή ένα πιάτο φαΐ. Εδώ στη Γη. Δίπλα μας. Μέχρι και την ανθρώπινη πρόοδο την ιδιωτικοποιήσαμε, μαζί με τα διαστημικά ταξίδια. Δεν αφορά παρά τους λίγους.

Υ.Γ.3Με αφορμή τη δολοφονία του George Floyd, κάποιοι μιλάνε για δυο Αμερικές. Και φυσικά, γίνονται παραλληλισμοί της πορείας διαμαρτυρίας την οποία φλόμωσαν οι μπάτσοι στα χημικά, με τις πρόσφατες εικόνες σε διάφορες πολιτείες με τους οπλισμένους, «άκακους» λευκούς διαδηλωτές, που δεν εισέπραξαν έστω μια γκριμάτσα από τα σώματα ασφαλείας. Ενώ άλλοι ενοχλούνται από posts που τονίζουν την όποια διαφορά στην αντιμετώπιση των ανθρώπων, λες ας πούμε και στον καπιταλισμό είμαστε ίσοι και είναι μεμονωμένο φαινόμενο οι ανισότητες. Κατ’ εμέ, φυσικά δεν υπάρχουν δυο Αμερικές. Είναι σαν να λες ότι υπάρχει μια ανθρωπότητα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, λες και δεν υπάρχουν οι δυο κόσμοι που όλοι βλέπουμε. Δηλαδή, ο κόσμος της χλιδής, της απληστίας, της ασίγαστης δίψας για χρήμα από τη μια -στον οποίο δεν θα ζήσουμε ποτέ- και ο κόσμος της ανέχειας, της φτώχειας, της υποτέλειας από την άλλη. Ανάλογα σε ποιον ζεις ή σε ποιον βρίσκεσαι κοντύτερα -ή ακόμα να πιστεύουν οι άλλοι ότι βρίσκεσαι έστω νοητά -πολιτισμικά, οικονομικά δεν έχει σημασία-, εξαρτάται και πως σε αντιμετωπίζουν. Δεν συμπεριφερόμαστε καν το ίδιο σε έναν μαύρο από τις ΗΠΑ και σε έναν μαύρο από το …Τζιμπουτί. Και συγγνώμη, αλλά δεν πρέπει να καταργηθεί απλά η αστυνομική βία, αλλά η ίδια η αστυνομία. Και για να μην γίνει κείμενο όλο αυτό, γι’ αυτό πασχίζουν τα ΜΜΕ σε κάθε κρίση να μας πείσουν ότι η ανθρωπότητα είναι ενωμένη και τέτοια γεγονότα μεμονωμένα. Δεν είναι. Ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Ποτέ δεν ήταν, άλλωστε, μέχρι σήμερα ενωμένη η ανθρωπότητα. Θα μπορούσε, αλλά δεν είναι. Είμαστε δυο διαφορετικοί κόσμοι σε έναν, όπως θα έλεγε ο Gaber. Προνομιούχοι και μη προνομιούχοι, καταπιεστές και καταπιεζόμενοι. Δυο δυστυχίες, λοιπόν, σε ένα μόνο -ταλαίπωρο, από καιρό, ουράνιο- σώμα. Και όποιος αντέξει.

Υ.Γ.4 Προφητικόν. Ή απλά ζούμε μια διαρκή επανάληψη. Αν και να πω την αλήθεια, ενθουσιάστηκαν οι Έλληνες δημοσιογράφοι με τα 30 εκατομ… ε με τον Τσιόδρα, που απήγγειλε ποίημα του Ελύτη χωρίς να είναι του Ελύτη και η ερώτηση φυσικά δεν είναι αν είναι του Ελύτη, αλλά θα το απήγγειλε αν ήξερε ότι δεν είναι; Ρωτάω επειδή μ’ αρέσουν τα πρωτότυπα publicity stunts, οπότε δεν κρατήθηκα και θα κάνω το ίδιο. «Και των αρχαίων Κυβερνητών τα έργα πληρώνοντας η Χτίσις, θα φρίξει. Ταραχή θα πέσει στον Άδη, και το σανίδωμα θα υποχωρήσει από την πίεση τη μεγάλη του ήλιου. Αλλά πριν, ιδού θα στενάξουν οι νέοι και το αίμα τους αναίτια θα γεράσει. Κουρεμένοι κατάδικοι θα χτυπήσουν την καραβάνα τους πάνω στα κάγκελα. Kαι θα αδειάσουν όλα τα εργοστάσια, και μετά πάλι με την επίταξη θα γεμίσουν, για να βγάλουνε όνειρα συντηρημένα σε κουτιά μυριάδες, και χιλιάδων λογιών εμφιαλωμένη φύση. Και θα ‘ρθουνε χρόνια χλωμά και αδύναμα μέσα στη γάζα. Και θα ‘χει καθένας τα λίγα γραμμάρια της ευτυχίας. Και θα ‘ναι τα πράγματα μέσα του κιόλας ωραία ερείπια». Οδυσσέας Ελύτης.

(Φίλε Άρη, δίνε πόνο. Άρη, για να αλλάξει κάτι, θα πρέπει να προηγηθεί η συνείδηση. Επίσης, θα πρέπει οι άνθρωποι να ξέρουν τι σημαίνει ζωή και τι σημαίνει άνθρωπος. Όχι να αντιμετωπίζουν τη ζωή σαν αγγαρεία, την μέρα που ξεκινάει σαν κατάρα και τους συνανθρώπους τους σαν ντεκόρ. Δύσκολα πράγματα αυτά. Πρέπει να κοιτάξει μέσα του κάποιος. Και πρέπει να αφήσει και χώρο μέσα του, για να μπουν οι άλλοι. Πρόσεξε την εγωπάθεια των ανθρώπων. Κοίτα την αγωνία στις φάτσες τους στο Facebook και στο Instagram· το έχω μελετήσει αυτό. Ακόμα όλοι θέλουν να γίνουν διάσημοι. Και οι εβδομηντάρηδες. Οι άνθρωποι ποζάρουν πια και στις …διαδηλώσεις. Και στις κηδείες! Άρα, μεγάλο το κενό μέσα τους. Και οι περισσότεροι μακριά από τη φύση, που μας εξανθρωπίζει, όπως μας εξανθρωπίζει και ο έρωτας. Δίπλα μας τα ζώα, που μας κάνουν διαρκώς δωρεάν μαθήματα ανιδιοτελούς αγάπης -και προσπαθούν να μας μάθουν να αγαπάμε- αλλά λίγοι μπορούν να το καταλάβουν. Ντεκόρ και τα ζώα. Άρη, εμένα δεν με ενδιαφέρει η επανάσταση και δεν πιστεύω στις μάζες. Μέσα στις επαναστατημένες μάζες ήταν οι αυριανοί τύραννοι. Σημασία έχει να γίνουμε άνθρωποι. Όσο μπορούμε. Και να μην γίνουμε αυτό που κοροϊδεύαμε. Αυτό είναι ο κανόνας σήμερα. Και αυτός που γίνεται αυτός που κορόιδευε, μισεί τους άλλους γιατί βλέπει στα μάτια τους την κατάντια του. Η κόλαση είναι οι άλλοι, όπως έγραψε ο …Ελύτης! Σκέφτομαι τους βλάκες που θα μου γράψουν “Δεν το είπε ο Ελύτης, το είπε ο Σαρτρ, αμόρφωτε!”. Άρη, απάλευτη η ηλιθιότητα. Να είσαι καλά. Την αγάπη μου.)

Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου

Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.