Μας πιάσανε την υφαλοκρηπίδα

Γεια σου ξανά, φίλε μου Πιτσιρίκο. Αφορμή για αυτό το -ελπίζω σύντομο- κείμενο είναι η κουβέντα που είχατε με το Νινί και την Πάμελα στο τελευταίο σας podcast όσον αφορά την σεξoυαλική απειλή που εμπεριεχει ο όρος “παραβίαση της υφαλοκρηπίδας”.

Θα ήθελα πολύ να ακούσω τις σκέψεις της Σοράγιας και του Guru της αλήθειας για το ζήτημα αυτό που είναι άλλωστε τόσο επίκαιρο και βαθιά ερωτικό, πρώτα όμως θα επιχειρήσω να μεταφέρω μερικούς ορισμούς για την υφαλοκρηπίδα, την ΑΟΖ και τα χωρικά ύδατα μιας χώρας μαζί με μερικές σκέψεις μου σχετικά με την ουσία των διαφορών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Με βάση λοιπόν την Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας που υπογράφηκε από όλες σχεδόν τις χώρες του πλανήτη -εξαιρουμένης όμως της Τουρκίας και μερικών ακόμα κρατών- ως χωρικά ύδατα μιας χώρας ορίζονται “τα δώδεκα ναυτικά μίλια, μετρούμενα από γραμμές βάσεως καθοριζόμενες σύμφωνα με την παρούσα σύμβαση”.

Η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ δύνανται να φτάσουν τα 200 ναυτικά μίλια.

Από την άποψη του ορισμού, οι δύο έννοιες πλησιάζουν πολύ η μία την άλλη, με την σημαντική όμως διευκρίνιση ότι, ενώ η υφαλοκρηπίδα αφορά την εκμετάλλευση του βυθού και του θαλάσσιου υπεδάφους, η ΑΟΖ αφορά τα αποκλειστικά δικαιώματα εκμετάλλευσης και στην υπερκείμενη υδάτινη στήλη, δηλαδή ζητήματα που αφορούν την αλιεία, την παραγωγή ενέργειας από θαλάσσια ρεύματα, κλπ.

Κάποιες πολύ βασικές διευκρινίσεις στο σημείο αυτό είναι απολύτως απαραίτητες.

Πρώτο, μόνο τα εθνικά χωρικά ύδατα και ο εθνικός εναέριος χώρος -που στο 99.99% των περιπτώσεων ταυτίζονται μεταξύ τους- αποτελούν χώρο άσκησης εθνικής κυριαρχίας.

Δεύτερο, σε αντίθεση με ότι μας παρουσιάζουν οι διάφοροι “αναλυτές”, η συνθήκη για το δίκαιο της θάλασσας δεν είναι ούτε ξεκάθαρη, ούτε ιδιαίτερα σαφής όσον αφορά τον καθορισμό των συνόρων μεταξύ όμορων κρατών και φυσικά των μεταξύ τους διαφορών.

Κι αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο αφού, αν κοιτάξει κανείς προσεκτικά τον παγκόσμιο χάρτη, θα διαπιστώσει ότι είναι πραγματικά λίγες οι χώρες στον πλανήτη που μπορούν απρόσκοπτα και παντού να επεκτείνουν τα χωρικά τους ύδατα και υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ τους μέχρι τα ανώτερα όρια που προβλέπει η συνθήκη.

Ειδικά, πάντως, για τις οριοθετήσεις μεταξύ κρατών με έναντι ή παρακείμενες ακτές όπως και σε “ειδικές περιπτώσεις” κλειστών ή περίκλειστων θαλασσών, η συνθήκη δίνει έμφαση στην προσπάθεια επίτευξης συμφωνίας με βάση το διεθνές δίκαιο και τις αρχές του διεθνούς δικαστηρίου, προκειμένου να επιτευχθεί μια δίκαιη λύση.

Στην περίπτωση που δεν είναι δυνατή η επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των διαφωνούντων κρατών, η προσφυγή στο διεθνές δικαστήριο αποτελεί τον χρυσό κανόνα επίλυσης των διαφορών.

Αξίζει, πάντως, να αναφερθεί ότι κάθε περίπτωση προσφυγής αντιμετωπιζεται ως μοναδική περίπτωση από το διεθνές δικαστήριο και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.

Έτσι, στην περίπτωση μεμονωμένων νησιών, και παρά το γεγονός ότι η συνθήκη αναγνωρίζει στα νησιά δικαιώματα αντίστοιχα με εκείνα της ηπειρωτικής ενδοχώρας, η απόφαση του δικαστηρίου σχετική με το δικαίωμα ή την έκταση της υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ του νησιού εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως π.χ την θέση του νησιού, το μέγεθός του, το μήκος των ακτών της απέναντι χώρας, κλπ.

Είναι φανερό ότι οι αποφάσεις του δικαστηρίου για μεμονωμένα νησιά μας αφορούν ιδίως για τις περιπτώσεις νησιών όπως το Καστελόριζο και η Γαύδος.

Με βάση λοιπόν την μέχρι τα σήμερα εμπειρία, πλήρη επήρεια του Καστελόριζου ή της Γαύδου δεν θα ήταν πιθανή.

Μικρή επήρεια ή και καμία θα μπορούσε να ήταν μια πιθανή και αναμενόμενη απόφαση του δικαστηρίου στην περίπτωση προσφυγής σε αυτό.

Αυτό φυσικά δεν θα σήμαινε την απώλεια της ελληνικής κυριαρχίας στα δύο αυτά νησιά.

Με τα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου -στα οποία η Τουρκία δεν αναγνωρίζει αυθαιρέτως υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ- τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά.

Παρά το γεγονός ότι πολλοί θα μας ζητούσαν να καθίσουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Άγκυρα για “να τα βρούμε” λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών στο Αιγαίο, κανείς δεν θα τολμούσε να συμφωνήσει με τους τουρκικούς ισχυρισμούς ότι τα ελληνικά νησιά δεν δικαιούνται υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ.

Η θέση αυτή της Τουρκίας είναι παράλογη και αντίθετη με το διεθνές δίκαιο.

Θα κλείσω, κάνοντας μερικές επισημάνσεις σχετικά με τα χωρικά ύδατα ξεκινώντας από το προφανές.

Το διεθνές δίκαιο δεν “επιβάλλει” την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια.

Αφήνει στα κράτη το περιθώριο να διαπραγματευτούν μεταξύ τους και να καταλήξουν σε συμφωνίες, λαμβάνοντας υπόψη τους τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.

Για παράδειγμα, η Ιαπωνία στα στενά της Τσουσίμα μεταξύ Κορεατικής χερσονήσου και Ιαπωνίας έχει περιορίσει τα χωρικά της ύδατα στα 3 ναυτικά μίλια.

Παρόμοιες συμφωνίες έχουν επιτευχθεί μεταξύ Εσθονίας, Φινλανδίας και Ρωσίας στην Βαλτική θάλασσα.

Επιστρέφοντας στα ελληνοτουρκικά, αξίζει να σημειώσουμε ότι και οι δύο χώρες μέχρι σήμερα έχουν επεκτείνει τα χωρικά τους ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια κατόπιν συμφωνίας με τους γείτονές τους σε συγκεκριμένες θαλάσσιες ζώνες, η Ελλάδα στο Ιόνιο και η Τουρκία στην Μαύρη θάλασσα, διατηρούν όμως ακόμα τα 6 ναυτικά μίλια στο Αιγαίο.

Με το σημερινό καθεστώς που ισχύει από το 1936, τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας αντιστοιχούν στο 43% του Αιγαίου, τα διεθνή ύδατα στο 50% και τα τουρκικά χωρικά ύδατα στο 7%.

Στην περίπτωση που και οι δύο χώρες αποφάσιζαν να επεκταθούν στα 12 ναυτικά μίλια, τότε το Αιγαίο θα μετατρεπόταν σε ελληνική λίμνη (71% του Αιγαίου η Ελλάδα, 9% η Τουρκία και 20% τα διεθνή ύδατα).

Οποιοδήποτε πλοίο ξένης σημαίας -ρωσικό, αμερικάνικο ή Τούρκικο- πλοίο ήθελε να περάσει από το Αιγαίο θα έπρεπε να αποδεικνύει ότι εκτελεί “αβλαβή διέλευση” μέσα από τα ελληνικά χωρικά ύδατα.

Κοιτώντας απλά τον χάρτη καταλαβαίνει κάποιος μη-Έλληνας (ή ανθέλληνας) την λογική βάση του Casus belli που διακήρυξε η Άγκυρα από το 1995.

Η πρόταση λοιπόν που διατυπώθηκε από τον καθηγητή Ροζάκη και τον πρώην υπουργό Κοτζιά για διαπραγμάτευση και επέκταση των χωρικών υδάτων με τρόπο επωφελή και για τις δύο χώρες -καθώς και με ταυτόχρονη δημιουργία διαδρόμων από διεθνή ύδατα- δεν στερείται λογικής· σκοντάφτει, όμως, σε δύο ανυπέρβλητα εμπόδια.

Το πρώτο είναι η αντίληψη που έχει διαμορφωθεί -με την ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας φυσικά- πως κάθε συμβιβασμός ισοδυναμεί με προδοσία και ήττα.

Το δεύτερο είναι το αναμφισβήτητο πια γεγονός ότι οι απαιτήσεις της Τουρκίας δεν περιορίζονται στην διευθέτηση των ζωνων κυριαρχίας και δικαιωμάτων εκμετάλλευσης στο Αιγαίο.

Η Τουρκία δεν επιδιώκει την συνεννόηση με την Ελλάδα.

Αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως μια ανερχόμενη περιφερειακή δύναμη και επιδιώκει την επιβολή των παράλογων απαιτήσεων της στην Ελλάδα και όχι τον συμβιβασμό μαζί της.

Χρειάζεται να παρατηρήσει μόνο κάποιος τον τρόπο με τον οποίο η Αγκυρα συμπεριφέρεται έναντι της Λευκωσίας και θα απαλλαγεί από τις όποιες του ψευδαισθήσεις και αυταπάτες στο λεπτό.

Η περιοχή μας, εμείς και οι γείτονες μας., είναι ακόμα ένα κράμα Βαλκανίων και βαθιάς Ανατολής.

Τις διαφορές που σε άλλες περιοχές της Ευρώπης θα τις έλυναν με τρόπο πολιτισμένο και δημιουργικό -χωρίς να αισθανόταν κανένας πολίτης προδομένος και ταπεινωμένος- εδώ δεν μπορούμε ούτε καν να τις κουβεντιάσουμε με γνώμονα την λογική και το αμοιβαίο συμφέρον.

Είμαι σίγουρος ότι για τους περισσότερους Έλληνες το συμπέρασμα στο οποίο θα καταλήξω θα φανεί αστείο, ανόητο και υπερβολικό.

Αν όμως επιχειρούσε κανείς να σκεφτεί την υπάρχουσα κατάσταση, ονομάζοντας την Ελλάδα χώρα-Χ και την Τουρκία χώρα-Υ, θα του ήταν πιο εύκολο να καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα με εμένα.

Η πολεμική σύρραξη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια είναι πια αναπόφευκτη.

Πρόκειται για το χρονικό ενος προαναγγελθέντος θανάτου.

Το γνωρίζουν ή το υποπτεύονται όλοι, εκτός από τα θύματα αυτής της ιστορίας.

Φιλιά πολλά από την Εσπερία

Ηλίας

Υ.Γ. Έγραψα παραπάνω ότι σε ολόκληρο τον πλανήτη τα όρια των χωρικών υδάτων ταυτίζονται με εκείνα του εθνικού εναέριου χώρου. Σε όλο τον πλανήτη; Όχι ακριβώς. Υπάρχει μία και μοναδική εξαίρεση: η Ελλάδα! Τα χωρικά ύδατα της χώρας μας εκτείνονται στα 6 ναυτικά μίλια, ο εναέριος όμως χώρος της φτάνει στα 10 ναυτικά μίλια. Αυτό όμως δεν το δέχεται η Τουρκία (ούτε το ΝΑΤΟ!). Συνήθως, λοιπόν όταν ακούτε τους τουρκοφάγους δημοσιογράφους που εργάζονται στα κανάλια των Μαρινάκηδων και Αλαφούζων να κάνουν λόγο για δεκάδες παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου από τουρκικά αεροσκάφη να θυμάστε ότι η συντριπτική τους πλειοψηφία υπολογίζει μέσα σε αυτά τα 4 ναυτικά μίλια που χωρίζουν τον ελληνικό εναέριο χώρο από τα ελληνικά χωρικά ύδατα.

(Φίλε Ηλία, εγώ είμαι με τον Τζον Λένον και το Imagine. Ούτε χώρες, ούτε σύνορα, ούτε θρησκείες. Κάποτε θα γελάνε οι άνθρωποι με όλα αυτά. Εγώ γελάω από τώρα. Να είσαι καλά. Την αγάπη μου.)

Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου

Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.

H αναδημοσίευση των κειμένων του pitsirikos.net επιτρέπεται μόνο κατόπιν άδειας. Επικοινωνήστε στο pitsiriko@gmail.com.