Πρόγραμμα για σκληρούς λεκέδες

Πιτσιρίκο, φίλες και φίλοι του λόγου και της τέχνης, καλησπέρα,
Μεγάλη νίκη του Μαρόκου επί της Πορτογαλίας σήμερα στο παγκόσμιο κύπελο, όπου αφρικανική ομάδα προκρίθηκε στους ημιτελικούς. Αφού το σπίτι μου βρίσκεται πολύ κοντά στην μουσουλμανική συνοικία της πόλης, με το πρώτο γκολ κόσμος άρχισε να βγαίνει στους δρόμους πανηγυρίζοντας. Ειδικά στην πλατεία γύρω από το τζαμί, πλήθος μαζεύτηκαν με γέλια, φωνές, βεγγαλικά και δυναμιτάκια, αψηφώντας το κρύο.

Πυροτεχνήματα έπεφταν καθ’ όλη την υπόλοιπη διάρκεια του αγώνα αλλά και μετά τη λήξη του.

Και όπως και στην προηγούμενη νίκη, εκατοντάδες μπήκαν στα αυτοκίνητά τους και έκαναν κύκλους στους δρόμους της γειτονιάς με αλάρμ αναμένα, παίζοντας τα φώτα, κορνάροντας και ανεμίζοντας σημαίες του Μαρόκου αλλά και άλλων μουσουλμανικών χωρών της βόρειας Αφρικής και της Αραβίας. Η πομπή αυτή ξεκίνησε από το πρώτο γκολ και προκάλεσε μποτιλιάρισμα ακόμα και στις μεγάλες αρτηρίες.

Και συνεχίστηκε για πολλές ώρες μετά τη λήξη του αγώνα. Φίλαθλοι μπήκαν δηλαδή στο αυτοκίνητό τους και επί ώρες πήραν μέρος σ’ ένα μποτιλιάρισμα που έκανε κύκλους μια γειτονιά, κορνάροντας συνεχώς έξω από το παράθυρό μου.

Δεν θα σχολιάσω την αισθητική αυτών των πανηγυρισμών. Δεν είμαι φίλαθλος και δεν μπορώ να νιώσω τη χαρά του ποδοσφαιρόφιλου την ώρα της νίκης της ομάδας του, άρα δεν έχω και κριτήριο ώστε να την κρίνω.

Έτυχε όμως την ίδια μέρα να ακούσω ένα επεισόδιο από το πάντα εξαιρετικό podcast Freakonomics, με θέμα το sportswashing. Το ξέπλυμα δηλαδή στις συνειδήσεις όλου του κόσμου, συνήθως μιας χώρας με βεβαρυμένο ηθικό μητρώο, χάρη στη διοργάνωση ενός αθλητικού γεγονότος παγκοσμίου εμβέλειας.

Ο όρος σύμφωνα με τον Fred Shapiro πρωτοχρησιμοποιήθηκε το 2015, όταν το Αζερμπαϊτζάν διοργάνωσε για πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού τα European Games.

Το επίκεντρο όμως του επεισοδίου ήταν το τουρνουά LIV Golf που διοργανώνει από φέτος η Σαουδική Αραβία. Το LIV Golf είναι ένα νέο τουρνουά γκολφ, όπου παίκτες παγκοσμίου εμβέλειας προσκαλούνται να συμμετάσχουν, με αγωνιστικές να διεξάγονται σ’ όλον τον κόσμο.

Στις ΗΠΑ η διοργάνωση αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Παίκτες αρνήθηκαν να συμμετάσχουν και ΜΜΕ κατέκριναν στο πρόσωπό της το κράτος της Σαουδικής Αραβίας, που στήνει το παγκόσμιο, αθλητικό αυτό γεγονός σε μια προσπάθεια να απαλύνει τις αντιδράσεις που δέχεται για την μαζική παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο έδαφός του. Και παράλληλα να σημάνει τη θέλησή του για μεταρρυθμίσεις, σε μια περίοδο που η καταπίεση ομάδων στο εσωτερικό του φτάνει σε ιστορικά υψηλά.

Όμως αρκετοί αμερικανοί παίκτες δέχτηκαν να λάβουν μέρος. Για παράδειγμα, ο Dustin Johnson θα λάβει μέρος ως ένδειξη διαμαρτυρίας απέναντι στην μεγάλη αμερικανική διοργάνωση P.G.A. Tour. Ο Johnson διαμαρτυρόταν για χρόνια ότι η P.G.A. Tour δεν μοίραζε δίκαια τα κέρδη με τους παίκτες και δήλωσε ανεπίσημα ότι θα χρησιμοποιήσει την ευκαιρία αυτή ως μοχλό πίεσης ώστε η P.G.A. Tour να κάνει αλλαγές προς το καλύτερο του αθλήματος και των παικτών. Παράλληλα, όμως, παραδέχτηκε χωρίς περιστροφές ότι η Σαουδικάη Αραβία διαπράττει εγκλήματα και ότι ο σκοπός της μέσα από τη διοργάνωση αυτή είναι το sportswashing, ενώ ο ίδιος (και άλλοι συμπαίκτες τους) θα λάβει αμοιβή για τη συμμετοχή του ισάξια, αν όχι πολλαπλάσια, όλων των κερδών που είχε σ’ όλη του την καριέρα.

Προφανώς, έπεσαν όλοι να τον φάνε. Όμως αυτή είναι μια καλή ευκαιρία να παρατηρήσουμε ότι ο ντόρος έγινε επειδή θίχτηκαν τα συμφέροντα της “καθεστωτικής” P.G.A. Tour, που έβαλε λυτούς και δεμένους να μαυρίσουν την ανταγωνίστρια διοργάνωση.

Κανείς δεν το έκανε θέμα, όταν το επενδυτικό ταμείο της Σαουδικής Αραβίας χρηματοδότησε ευρωπαϊκή διοργάνωση γκολφ γυναικών όταν αυτή είχε οικονομικές δυσκολίες. Στην περίπτωση αυτή, ήταν ηθικό να διασωθεί αυτό το αθλητικό γεγονός.

Όπως ηθικό είναι να χρηματοδοτούνται από τη Σαουδική Αραβία κολοσσοί όπως η Boeing, το Facebook, η Disney, τα Starbucks και η Uber. Αυτοί είναι αναπόσπαστα κομμάτια της καθημερινότητας μας και άρα δεν μπορεί να είναι καταδικαστέα.

Και ηθικό είναι ο Joe Biden να επισκέπτεται τη Σαουδική Αραβία ώστε να ανανεώσει συμφωνίες προμήθειας πετρελαίου, εν μέσω μιας νέας παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης, με υπόβαθρο το ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, αν και είχε υποσχεθεί να αποκλείσει την αραβική χώρα από το παγκόσμιο προσκήνιο μετά τη δολοφονία του δημοσιογράφου Jamal Khashoggi.

Αρκετά όμως με τη Σαουδική Αραβία. Η χώρα-επίκεντρο των ημερών είναι το Κατάρ που διοργανώνει το φετινό παγκόσμιο κύπελλο και κερδίζει παγκόσμια προβολή και λάμψη. Ακόμα κι αν είναι η τελευταία χώρα που πληροί τα κριτήρια για να το κάνει, χωρίς χώρο και υποδομές. Και αναγκάζοντας τους παίκτες να συμμετάσχουν το χειμώνα, εν μέσω των αγωνιστικών των ομάδων τους στην Premier League και την Bundesliga. Η FIFA βλέπετε δίνει ευκαιρίες σε μικρές χώρες όπως το Κατάρ, ειδικά αν πρόκεται να εισπράξει ένα γερό φιλοδώρημα.

Και όσο κι αν τα δυτικά μέσα κριτίκαραν την ανάθεση της διοργάνωσης του κυπέλου στο Κατάρ, αυτή την τόσο αναχρονιστική και καταπιεστική χώρα, φυσικά μετέδωσαν τους αγώνες όταν αυτοί άρχισαν, με ένθερμο σχολιασμό και πλήρη κάλυψη.

Και τέλος οι φίλαθλοι ανά τον κόσμο συντονίστηκαν στις οθόνες τους για να υποστηρίξουν την ομάδα της χώρας τους, ζητώντας να εστιάσουμε στο άθλημα και όχι στην πολιτική, γιατί το άθλημα είναι αγνό και δεν πρέπει να μαυρίσει από τα εκάστοτε πολιτικά γεγονότα.

Όπως εύστοχα παρατηρεί στο επεισόδιο ο Bomani Jones, οι φίλαθλοι αυτοί είναι τα ίδια άτομα που και εκτός του αθλητικού γεγονότος αρνούνται να συμμετάσχουν στην πολιτική συζήτηση. Και μάλιστα αποζητούν να επωφεληθούν κι αυτοί από την ηθική ουδετερότητα του αθλητικού γεγονότος, sportswashing δηλαδή κι από την πλευρά των φιλάθλων.

Αδυναμία λοιπόν να συγκρατήσουμε τη σύνθετη σκέψη στο κεφάλι μας ότι το ποδόσφαιρο σαν άθλημα μπορεί να έχει ευγενή κίνητρα αλλά αυτά ακυρώνονται όταν αυτό ξεπουλιέται στον πλειοδότη που θέλει να αγοράσει την αθωότητά του για να κρύψει εκγλήματα που μας αφορούν όλους. Το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι να παθιαστούμε για 90 λεπτά, συν καθυστερήσεις και παράταση, και να υμνήσουμε τη χώρα μας όταν νικήσει. Ακόμα κι αν η χώρα μας είναι ένα αφρικανικό βασίλειο από το οποίο οι πατεράδες μας διέφυγαν και ήρθαν στην Ευρώπη για ένα καλύτερο μέλλον.

Αφού όλα γίνονται στο όνομα αυτού του αθλήματος που ενώνει τους λαούς παγκοσμίως, γιατί δεν μπορούμε να φανταστούμε ένα τρόπο να το γιορτάσουμε χωρίς να μας νοιάζει ποιος θα κερδίσει και ποιος θα χάσει; Γιατί δεν μπορεί το ποδόσφαιρο να έχει λάτρεις όπως η μουσική, όπου οι φανς ενός συγκροτήματος μπορούν να είναι και φανς ενός άλλου παράλληλα; Ή μπορούν να αγαπούν τη μουσική της επιλογής τους χωρίς να πρέπει ταυτόχρονα να ακυρώνουν τη μουσική των άλλων; Γιατί δεν μπορούμε να απολαύσουμε το ποδόσφαιρο για τις χαρές που δίνει εκτός ανταγωνισμού;

Ας δεχτώ έστω ότι το ποδόσφαιρο είναι μια από αυτές τις εκφράσεις της έμφυτης ανθρώπινης τάσης για ανταγωνισμό, και ότι χρειάζεται δύο αντίπαλες ομάδες για να υπάρξει, να αυτοπραγματωθεί και να φτάσει στο ζενίθ της τεχνικής. Αν είναι έτσι, τουλάχιστον μπορούμε να το αντιληφθούμε όπως άλλές ιστορικές διαμάχες που στον καιρό τους σήκωσαν εντάσεις αλλά τελικά έδωσαν καρπούς αιώνιους που τάισαν όλη την ανθρωπότητα ανεξαιρέτως; Όπως η διαστημική κούρσα μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ πριν 60 χρόνια; Όπως εκείνο το ποδοσφαιρικό ματς Αγγλίας-Γερμανίας στα χαρακώματα τα Χριστούγεννα του 1914;

Αλλά όπως είπα και πριν, δεν είμαι φίλαθλος άρα δεν μπορώ να καταλάβω αυτά τα θέματα.

Από την παγωμένη Ουτρέχτη με αγάπη,

Γιώργος

(Φίλε Γιώργο, το ποδόσφαιρο δεν αναλύεται, νιώθεται. Νιώθεται και παίζεται. Γι’ αυτό και είναι αστείες οι αθλητικές εκπομπές με τις πομπώδεις αναλύσεις. Έχει γράψει ο Εδουάρδο Γκαλεάνο βιβλία για το τι είναι το ποδόσφαιρο, ενώ είναι πολύ ωραίο να πας στο γήπεδο. Εκεί θα διαπιστώσεις πως τα πράγματα δεν είναι όπως δείχνουν, ενώ και οι “οπαδοί” δεν είναι όπως τους φαντάζεσαι. Να είσαι καλά. Την αγάπη μου.)

Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου

Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.

H αναδημοσίευση των κειμένων του pitsirikos.net επιτρέπεται μόνο κατόπιν άδειας. Επικοινωνήστε στο pitsiriko@gmail.com.