Τα 5 στάδια της χρεοκοπίας
Καλησπέρα φίλε πιτσιρίκο!
Αρκετές φορές στο blog έχει αναφερθεί, ως ιδιαιτέρως κρίσιμη, η αντίδραση ηγεσίας και λαού, σε δυο σημαντικές ημερομηνίες της σύγχρονης Ιστορίας μας. Την 23/4/2010 ημέρα αναγγελίας της χρεοκοπίας της χώρας από το ακριτικό Καστελόριζο και την 14/8/2015 ημέρα της ψήφισης του 3ου μνημονίου και της τυπικής ανατροπής του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου.
Έχουμε μιλήσει αρκετά, κι εσύ ακόμη περισσότερο, για την μη απόδοση ευθυνών -και κατ’ επέκταση απονομής δικαιοσύνης- το 2010.
Κι όμως, πιτσιρίκο, νομίζω ότι ο ελληνικός λαός αντιμετώπισε την χρεοκοπία της χώρας εντελώς προβλεπόμενα, έχοντας ακριβώς τις αντιδράσεις που θα ανέμενε ένας …ειδικός.
Ανθρώπινες αντιδράσεις που δεν ενεργοποιήθηκαν κατ’ ανάγκην σε όλους τους πολίτες, με την ίδια σειρά. Ίσως μάλιστα κάποιοι να παρέλειψαν κάποιες από αυτές. Μιλώντας όμως για την πλειοψηφία των πολιτών, πιστεύω ότι η εναλλαγή των συναισθημάτων τους, είχε την εξής ακολουθία.
Αμέσως μετά την αναγγελία της χρεοκοπίας και την προσφυγή της χώρας στον μηχανισμό στήριξης του ΔΝΤ, η αρχική αντίδραση του Έλληνα ήταν άρνηση!
Αποκλείεται, ψέλλισε… Δεν μπορεί να μου έχει συμβεί κάτι τόσο βαρύ. Πριν από λίγους μήνες με διαβεβαίωνε ο Πρωθυπουργός μας, που γι’ αυτόν τον λόγο τον προτίμησα άλλωστε, ότι λεφτά υπάρχουν. Δεν είναι δυνατόν. Φάρσα θα είναι.
Στο ίδιο μοτίβο της άρνησης της πραγματικότητας και της ψεύτικης ελπίδας ότι θα ναι κάτι παροδικό, κύλησε και το πρώτο διάστημα μετά την ψήφιση του 1ου μνημονίου. Υπομονή! Το πολύ σε ένα 18μηνο θα έχουμε ξεφύγει από την τρικυμία και θα βγούμε πάλι στο ξέφωτο.
Αμ δε… Μόλις αντιλήφθηκε ο Έλληνας μετά από κάνα χρόνο, ότι όσες θυσίες κι αν έκανε στα πλαίσια του προγράμματος, δεν είχαν την ικανοποίηση των Ευρωπαίων, και μόλις κατάλαβε ότι η περιπέτεια θα είχε διάρκεια, η αρχική άρνηση έδωσε την θέση της στον θυμό!
Είναι άδικο! Γιατί να μου συμβεί κάτι τέτοιο. Ακόμη δεν έχω προλάβει να φτιάξω τίποτα στην ζωή μου. Τι έχω κάνει για να αξίζω εγώ και τα παιδιά μου μια μίζερη ζωή; Οι πολιτικοί φταίνε για την κατάντια μας.
Η άρνηση της αλήθειας έδωσε σταδιακά την θέση της στον θυμό. Ο ψυχικός πόνος, όμως, δεν είναι διαχειρίσιμος. Και μεταλλάσσεται σε οργή.
Ποιος θα ξεχάσει την περίοδο των αγανακτισμένων πολιτών στις πλατείες όλης της χώρας, με ναυαρχίδα την πλατεία Συντάγματος. Ψεύτες, κλέφτες, απατεώνες! Τα οργισμένα συνθήματα που δονούσαν καθημερινά την ατμόσφαιρα.
Η συνέχεια γνωστή. Το Σύστημα βρήκε ξανά τον τρόπο να διχάσει τους πολίτες και να προβοκάρει την εξέγερση. Το κίνημα ξεθύμανε. Εν τω μεταξύ, φάγαμε κατακέφαλα το 2ο αναγκαίο μνημόνιο, λόγω αστοχίας του 1ου και η ζωή συνεχίστηκε…
Τώρα πια, ο Έλληνας πρέπει να το πάρει αλλιώς. Ο θυμός που ένιωθε και εξωτερικευόταν το προηγούμενο διάστημα, γίνεται βουβός. Αρχίζει η εσωστρέφεια και ο αναλογισμός για τυχόν δικές του ευθύνες. Ενοχές και τύψεις. Ήρθε η ώρα της εσωτερικής διαπραγμάτευσης.
Μήπως, μπορούσα να κάνω κάτι διαφορετικό;
Μήπως υπήρχε κι άλλο μονοπάτι τελικά το 2010, από τον μονόδρομο των μνημονίων που με έσπρωξαν; Μήπως, αυτός ο νέος πολιτικός που ευαγγελίζεται την ελπίδα και την απόδραση από αυτήν την δυστοπία, είναι ο ηγέτης που πρέπει πλέον να ακουμπήσω στις πλάτες του;
Ψάχνοντας απεγνωσμένα μια λύση που θα διώξει το συντομότερο μακριά το συναίσθημα του πόνου και της θλίψης, εναποθέτει πλέον την τελευταία του ελπίδα στον Αλέξη.
Προϊόν της εσωτερικής διαπραγμάτευσης, η εθνική διαπραγμάτευση.
Όταν η ελπίδα μετά από ένα εξάμηνο διαπραγμάτευσης στραγγαλίστηκε, ο Έλληνας επέστρεψε με μεγαλύτερο κρότο στην πρότερη κατάσταση. Αναγκάστηκε πλέον να έρθει σε επαφή με τα συναισθήματα του πόνου, της θλίψης, της στενοχώριας και του φόβου.
Τους δοκίμασε όλους. Το αποτέλεσμα το ίδιο. Ο κάθε επικεφαλής με την δική του ρητορική και ακολουθώντας το δικό του μονοπάτι, δεν μπόρεσε τελικά να πετύχει διαφορετικό αποτέλεσμα. Ακόμη και ο φαινομενικά πιο επαναστάτης, την τελευταία στιγμή δείλιασε.
Πλέον ο Έλληνας συνειδητοποιεί το γεγονός. Αναγνωρίζει τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος και διαβαίνει ήδη το κατώφλι της κατάθλιψης.
Την περίοδο της μνημονιακής διακυβέρνησης του Αλέξη, από τον Σεπτέμβρη του 2015 μέχρι την παράδοση της σκυτάλης το 2019, είναι ζωντανός νεκρός. Αποσύρεται στο περιθώριο. Παραιτείται. Διεκπεραιώνει μηχανικά καθημερινές του ανάγκες. Κάποιοι στον περίγυρό του προσπαθούν να τον τονώσουν, ότι θα πρέπει να φανεί δυνατός και να σταθεί ξανά στα πόδια του. Να βρει στόχους και ελπίδα. Μάταια…
Αυτό που ουσιαστικά χρειάζεται, είναι ο απαραίτητος χρόνος για να μπορέσει να αναγνωρίσει πια την πραγματική κατάσταση. Να πάψει να εξωραΐζει την ζωή του και να μπορέσει επιτέλους να αποδεχτεί με ρεαλισμό την σκληρή αλήθεια.
Κάποιες φορές θυμάται την παλιά του ζωή. Δακρύζει μόνος του γι’ αυτά που είχε κι έχασε. Νιώθει μόνος, γίνεται νευρικός και συναισθηματικά ασταθής. Αδυνατεί να καθορίσει νέους στόχους στην ζωή του. Μοιραία αρκετές στιγμές οδηγείται στην απελπισία.
Εφόσον βιώσει όλα τα συμπτώματα της κατάθλιψης, ο μόνος τρόπος για να μπορέσει να βγει από το τέλμα και να ορθοποδήσει, είναι να επέλθει ο συμβιβασμός. Να γίνει οριστικά πλέον, αποδοχή της κατάστασης.
Ουσιαστικά, ο Έλληνας πολίτης, με διαφορά φάσης ίσως, αποδέχτηκε την κατάσταση ως μη αναστρέψιμη. Άλλοι πριν το 2015, οι περισσότεροι από τον Σεπτέμβρη του 2015, αλλά η πλειοψηφία σίγουρα από τον Ιούλη του 2019, όταν επανέφερε πανηγυρικά στην εξουσία, το κόμμα στα χέρια του οποίου είχε εκτιναχθεί το δημόσιο χρέος το 2009.
Αλλά είπαμε. Έτσι έχουν τα πράγματα. Η ζωή πρέπει να συνεχιστεί…
Έπεισε τον εαυτό του ότι ο ίδιος έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του. Άλλωστε, τα τελευταία χρόνια μάτωσε αρκετά. Και στην τελική δεν είναι δυνατόν να αποτρέψει την κατάσταση, να αλλάξει το ρου των γεγονότων.
Οπότε, φίλε πιτσιρίκο, αποδεικνύεται ότι ο Έλληνας αντιμετώπισε το φαινόμενο της χρεοκοπίας της χώρας, ακριβώς όπως θα αντιδρούσε σε μια απώλεια αγαπημένου προσώπου .
Βίωσε τα 5 στάδια του πένθους!
Άρνηση – θυμό – διαπραγμάτευση – κατάθλιψη – αποδοχή…
Ο Έλληνας πένθησε για την χώρα της επίπλαστης ευμάρειας. Που αν και κάποιοι τον προειδοποιούσαν για την επιβαρυμένη κατάσταση της οικονομίας της, εκείνος τους αγνόησε κι αντιμετώπισε την είδηση της χρεοκοπίας, σαν ένα αδόκητο γεγονός.
Οπότε, καλό θα ναι, να μην περιμένουμε πλέον ιδιαίτερα αντανακλαστικά, από έναν λαό που έχει περάσει και τα 5 στάδια του πένθους με τον αναμενόμενο τρόπο, φτάνοντας στην αποδοχή της απώλειας.
Η επιλογή του στις τελευταίες εκλογές μάλιστα, ίσως αποτελεί ένα μικρό βήμα πέρα κι από την αποδοχή. Κάτι σε μοιρολατρία φέρνει…
Συμπερασματικά, μας πήρε περίπου μια δεκαετία για να περάσουμε ως λαός και τα 5 στάδια της χρεοκοπημένης Ελλάδας. Αν μη τι άλλο, στην είδηση της επόμενης χρεοκοπίας, θα είμαστε πιο έτοιμοι και δυνατοί να την αντιμετωπίσουμε. Γιατί, όπως μου είπε κι ένας φίλος ψυχολόγος, μπορεί να έχουμε εκ νέου τις ίδιες εναλλαγές συναισθημάτων, αλλά πλέον δεν θα παιδευόμαστε καμιά δεκαετία για να φτάσουμε στην αποδοχή.
Μη σου πω, φίλε πιτσιρίκο, ότι ο Έλληνας έχει φτάσει στην αποδοχή της νέας χρεοκοπίας της χώρας, πριν την επίσημη ανακοίνωσή της.
Σαν έτοιμος από καιρό, σαν θαρραλέος…
Κώστας από Ιωάννινα
(Αγαπητέ Κώστα, κατά την ταπεινή μου γνώμη, δεν υπάρχει ούτε “λαός”, ούτε “Έλληνας”. Υπάρχουν διαφορετικοί άνθρωποι, με διαφορετικές ζωές, διαφορετική οικονομική κατάσταση, διαφορετικά συμφέροντα, διαφορετική προσωπική ηθική κλπ. που ζουν στον ίδιο τόπο, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες δεν ζουν καν πια στην Ελλάδα. Και αυτοί που έφευγαν από την Ελλάδα, μάλλον δεν περνούσαν τα ψυχολογικά στάδια που περιγράφεις. Όσο για τις τελευταίες εκλογές, δεν μπορούν να είναι ασφαλές κριτήριο για την ψυχολογική κατάσταση των ανθρώπων, γιατί η αποχή και τα άκυρα/λευκά ήταν γύρω στο 42%. Κι αυτοί, άνθρωποι είναι. Και είναι και πολλοί. Ο Μητσοτάκης, στην πράξη, θα γίνει πρωθυπουργός με το 25% των ψήφων του εκλογικού σώματος. Να είσαι καλά. Την αγάπη μου.)
Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου
Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.