Τι δεν μπορεί να σκεφτεί ένα θύμα κακοποίησης, συμπεριλαμβανομένου και ενός κακοποιημένου λαού

Γεια σου πιτσιρίκο.
Στο δεύτερο πέρασμα, το ποντκαστ της Μπιλ και το κείμενο του αδερφού Μπιλ, είχαν ακόμα τροφή να μου δώσουν και με το παραπάνω.

Το βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρον να ακούω τους νέους γονείς να μιλούν για τις προκλήσεις της διαπαιδαγώγησης των παιδιών τους. Ακούω πολλούς φίλους μου να μιλάνε γι’ αυτό το θέμα εκτενώς. Η ποσότητα πληροφοριών που έχουν συλλέξει αναφορικά με τις ευθύνες τους ως γονείς θα γέμιζαν μια μικρή βιβλιοθήκη πριν τέσσερις δεκαετίες, όταν μεγάλωνα εγώ.

Είναι λογικό. Η ψυχολογία είναι ένα σχετικά νέο πεδίο σπουδών –δεν γνωρίζω αν μπορεί κανείς να το αποκαλέσει επιστήμη ακόμα, με την αυστηρή έννοια του όρου–, αλλά σε σχέση με αυτά που γνωρίζουμε τώρα, μετά από δεκαετίες ερευνών και παρατηρήσεων, η γνώση τον καιρό των δικών μας γονιών σε θέματα παιδαγωγικής και παιδικής ψυχολογίας και συμπεριφοράς, δεν ήταν και τόσο εκτενής συγκριτικά.

Φυσικά, αν υπήρχε μία “σωστή” παιδαγωγική μέθοδος, θα την είχαμε βρει μετά από 10.000 χρόνια ανθρώπινου πολιτισμού. Αλλά η νέα αυτή γνώση τουλάχιστον εξασφαλίζει στους νέους γονείς μια πληθώρα πληροφοριών που θα τους βοηθήσει να βρουν τον δικό τους καλύτερο τρόπο, προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες, την ιδιοσυγκρασία και τις ανάγκες του δικού τους παιδιού.

Επομένως, είναι εύκολο για μένα να καταλάβω –αν και δεν έχω παιδιά–, ότι ο προβληματισμός των νέων γονέων στην προσπάθειά τους να κάνουν το καλύτερο για το παιδί τους, ειδικά τα πρώτα του χρόνια, και η πίεση που αισθάνονται σήμερα, συγκριτικά με πολλές άλλες γενιές γονέων στο παρελθόν, είναι εξαιρετικά αυξημένη. Η πίεση για τις παλαιότερες γενιές γονέων ήταν διαφορετικού είδους. Σε πρότερες ιστορικές περιόδους, ήταν πιο επείγουσα ανάγκη το να βρεις πως θα κρατηθούν όλα τα μέλη της οικογένειας ζωντανά και ταϊσμένα, παρά την σωστή παιδαγωγική μέθοδο.

Αναφορικά με το παρόν κείμενο, δεν βλέπω κανέναν λόγο να ξοδέψω χρόνο πάνω στις αιώνιες διαφωνίες πάνω στο τι είναι το “σωστό”, αφού το “σωστό”…εξαρτάται. Προσωπικά, όμως, ταυτίζομαι με την ιδέα ότι ένα πιθανό κριτήριο για το πόσο καλή παιδική ηλικία έχει κανείς, έχει να κάνει με το πόσες πολλές σκέψεις του επιτρέπει να έχει.

Όσο καλύτερη είναι, για τις ανάγκες του παιδιού του ίδιου, αφού, κάθε παιδί είναι διαφορετικό, τόσο περισσότερες σκέψεις του επιτρέπεται να έχει. Όσο πιο δύσκολη είναι, τόσες λιγότερες σκέψεις του επιτρέπεται να έχει, αποφεύγοντας έτσι τον κίνδυνο του να γνωρίσει από πολύ νεαρή ηλικία την απόγνωση.

Όσο πιο δύσκολη είναι για το μυαλό ενός μικρού παιδιού η κατάσταση στην οποία αναπτύσσεται, ειδικά σε μια ηλικία που δεν έχει καν το λεξιλόγιο για να κάνει τις κατάλληλες σκέψεις αναφορικά με το τι συμβαίνει, τόσο και ένα μεγάλο κομμάτι αυτής της παιδικής ηλικίας θα περνά στη σφαίρα της άρνησης, αλλά και της ασυνείδητης επιρροής, καθοδηγώντας την συμπεριφορά του για δεκαετίες χωρίς να το συνειδητοποιεί.

Για παράδειγμα, υπάρχουν παιδικές ηλικίες όπου για ένα παιδί είναι αδιανόητο να σκεφτεί ότι ο πατέρας του είναι ένας βίαιος μ@λάκας, ότι πολύ πιθανόν να είναι και εκείνος τραυματισμένος και πονεμένος από την ζωή του και γι’ αυτό είναι τόσο βίαιος και φωνακλάς, και επομένως, αντί αυτού, μπαίνει στην διαδικασία να σκεφτεί ότι για όλα φταίει εκείνο. Ότι πρέπει να έχει κάνει κάτι πολύ κακό για να προκαλεί τόσο έντονη αντίδραση στον γονέα του, ότι αξίζει την τιμωρία του κάθε βράδυ, και τα χαστούκια το πρωί.

Υπάρχουν άλλες παιδικές ηλικίες, όπου είναι εξαιρετικά δύσκολο για ένα παιδί να σκεφτεί ότι η κατάσταση στο σπίτι, στην γειτονιά, στην πόλη, στην χώρα ολόκληρη στην οποία έχει την τύχη να γεννηθεί, έχει άμεση επίδραση στην καθημερινότητα τόσο του ίδιου, όσο και των γονιών του, επομένως, αντί αυτού, μπαίνει στην διαδικασία να σκεφτεί ότι μοιάζει πολύ χοντρό και πρέπει να προσέχει κάθε θερμίδα που βάζει στο σώμα του, ασκώντας έτσι μια ελάχιστη μορφή απόλυτου ελέγχου στην χαοτική ζωή του.

Ή, αντιστρόφως, ότι η μόνη ευχαρίστηση που μπορεί να έχει σε αυτή τη ζωή, είναι το φαγητό.

Νομίζω ότι δεν χρειάζεται να μπούμε σε λεπτομέρειες αναφορικά με εκείνες τις παιδικές ηλικίες οι οποίες δεν σου επιτρέπουν καν αυτές τις σκέψεις, αλλά αντί αυτού, σε οδηγούν στην σωματική δυσμορφία, τον αυτοτραυματισμό κλπ. Ή για τις περιπτώσεις που μεγαλώνεις μέσα σε μια εμπόλεμη ζώνη, βλέποντας τους συγγενείς, τους φίλους και τους γείτονες σου, να διαμελίζονται μπροστά στα μάτια σου. Ή, άλλες ακραίες μορφές κακοποίησης, όπου οι σκέψεις σε οδηγούν στο συμπέρασμα ότι εσύ είσαι η αιτία αυτού που σου συμβαίνει, ή, ακόμα χειρότερα, όπως σου υπενθυμίζει ο “θείος” –ή ο οποιοσδήποτε ανώμαλος–, ότι όλα είναι ένα αθώο παιχνίδι.

Αυτές οι παιδικές ηλικίες είναι απλώς ένα δείγμα, αλλά εξακολουθούν να αποτελούν μια σκληρή πραγματικότητα για υπερβολικά πολλά παιδιά από αυτά που θα επέτρεπε μια υγιής κοινωνία. Δηλαδή, 0.

Αυτές είναι καταστάσεις, όπου η αλήθεια είναι ικανή να σου σπάσει το μυαλό, αναγκάζουν τα περισσότερα παιδιά που τις βιώνουν στο να υποχωρήσουν σε ένα αφήγημα που απλώς είναι εκεί για να σε κρατάει ζωντανό, και δίνει την απάντηση σε όλα, επομένως δεν χρειάζεται να έχεις πολλές σκέψεις για το τι συμβαίνει.

Αυτός ο ασυνείδητος μηχανισμός του ανθρώπινου εγκεφάλου, επιτρέπει στον άνθρωπο να συνεχίζει να επιβιώνει ακόμα και στις πιο δύσκολες συνθήκες. Οι σκέψεις περνούν σε δεύτερη μοίρα, καθώς το σημαντικό είναι να κρατηθείς στη ζωή. Να αντέξεις ακόμα μια μέρα.

Σκεπτόμενος όλα αυτά, θυμήθηκα και μια συζήτηση που είχαμε κάνει με τον Πιτσιρίκο αναφορικά με ένα άλλο είδος κακοποιητικής σχέσης, και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει το ψυχικό τραύμα στην μετέπειτα συμπεριφορά.

Αν πάρει κανείς όλα τα παραπάνω και τα ανάγει στον μακροσκοπικό ορίζοντα της κοινωνίας, δεν είναι δύσκολο να δει πώς ένας ολόκληρος λαός μπορεί να συνεχίζει να ζει σε ένα βλαβερό αφήγημα, αδυνατώντας να αλλάξει, γνωρίζοντας βαθιά μέσα του ότι είναι ψέμα, διότι αδυνατεί να βρει την δύναμη που χρειάζεται μετά από τόσες ήττες και κακοποίηση ώστε να κοιτάξει την πραγματικότητα κατάματα. Οι σκέψεις μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα, καθώς το σημαντικό είναι να κρατηθείς εσύ και η οικογένειά σου στη ζωή. Να αντέξεις ακόμα έναν μήνα, χρόνο, κλπ.

Ίσως, τη στιγμή της κατάρρευσης, της χρεοκοπίας μιας ολόκληρης χώρας, το σοκ του τραύματος είναι τόσο μεγάλο, όπου, αντί να σκεφτεί κανείς ότι όλα αυτά τα χρόνια ζούσε ένα ψέμα που στηριζόταν από ένα διεφθαρμένο σύστημα, με διεφθαρμένους πολιτικούς, και ένα διεφθαρμένο σύστημα χειραγώγησης της κοινής γνώμης, μπήκε στη διαδικασία να σκεφτεί, αντί αυτού, ότι “μαζί τα φάγαμε”, και επομένως έχουμε όλοι την ίδια ευθύνη, δεν είναι ανάγκη να τιμωρηθεί κανείς, να μπει φυλακή, παίξαμε και χάσαμε και τώρα πρέπει να πληρώσουμε γι’ αυτό.

Κάτι σαν φυσικό φαινόμενο, όπως λέει συχνά ο Πιτσιρίκος. Ότι το καθεστώς των μνημονίων είναι απαραίτητο και αναπόφευκτο, και ότι κανείς μας δεν μπορεί να κάνει κάτι για να το αλλάξει.

Σε ακραίες περιπτώσεις κακοποίησης, όπως, για παράδειγμα, σε περίπτωση ανατροπής ενός δημοψηφίσματος της τάξεως του 61,3% του εκλογικού σώματος, δημιουργείται μια κατάσταση όπου το ανθρώπινο μυαλό πρέπει να αποφασίσει ανάμεσα στο αφήγημα ότι συνεχίζει να ζει σε μια δημοκρατία και ότι απλώς είναι θέμα χρόνου να βελτιωθούν τα πράγματα, απλά πρέπει να σφίξουμε λίγο το ζωνάρι.

Ή, στο αφήγημα ότι η χώρα του είναι μια αντιδραστική δυστοπία η οποία κυβερνάται από ένα μάτσο διεφθαρμένους απατεώνες, μια κάστα πολιτικής ολιγαρχίας που αποτελείται κυρίως από πολιτικά τζάκια δεκαετιών και οι οποίοι βρίσκονται εκεί για να υπηρετούν μια ακόμα μικρότερη μειοψηφία πλούσιων ολιγαρχών σακαφλιάδων, οι οποίοι ελέγχουν τεράστια κομμάτια του συνόλου της οικονομίας της χώρας του.

Είναι ευκολότερο για πολλούς ανθρώπους να παραδοθούν στο πρώτο αφήγημα, γιατί είναι αυτό που τους κρατά ζωντανούς και δεν τους σπάει το μυαλό, αφού δεν χρειάζεται να κάνουν τίποτα για να το αλλάξουν. Το μόνο που χρειάζεται να κάνουν, είναι να το υπομείνουν. Όπως ακριβώς προστάσει ο εγκέφαλος κάθε κακοποιημένου.

Όπως και σε κάθε κακοποιητική σχέση, έτσι και στην περίπτωση ενός κακοποιημένου λαού από το ίδιο κράτος που έχει ορκιστεί στο Σύνταγμα να τον υπηρετεί και να τον προστατεύει, μπορεί να δημιουργήσει ένα σχίσμα μεταξύ της πραγματικότητας, και της ανάγκης του λαού να επιβιώσει μέσα σε αυτή τη σχέση.

Αυτό, επίσης, σημαίνει, ότι όπως σε κάθε κακοποιητική σχέση, κάποια στιγμή, τα πράγματα θα φτάσουν σε ένα υπαρξιακό δίλημμα. Ή θα αντιδράσεις, ή θα καταστραφείς.

Πολλοί κάνουμε το λάθος να πιστεύουμε ότι εξακολουθεί να υπάρχει δίλημμα, ενώ, στην ουσία, το δίλημμα υπήρξε και έχει απαντηθεί ήδη.

Ίσως, λοιπόν, το πρώτο βήμα σε μια νέα πραγματικότητα, να είναι το να αναγνωρίσεις ότι αυτή η σχέση δεν προχωράει άλλο. Ότι ίσως είναι καταστροφική για την ζωή και την ασφάλεια, τόσο τη δική σου και της οικογένειάς σου, όσο και των άλλων ανθρώπων γύρω σου. Ότι, ίσως, ήρθε η στιγμή να αφιερώσεις κάθε ρανίδα της ενέργειας που σου έχει απομείνει για να σχεδιάσεις την απόδρασή σου από την κακοποιητική αυτή σχέση.

Οι κοινωνικές συνθήκες που δημιουργεί αυτού του επιπέδου η οικονομική ανισότητα στην οποία βρισκόμαστε σήμερα, τόσο εντός των χώρων των ίδιων όσο και διεθνώς, περιγράφουν μια κατάσταση που είναι ήδη επείγουσα, γιατί είναι παντελώς ανεξέλεγκτη. Είτε μιλάμε για την ποιότητα των παιδικών ηλικιών, είτε για τη Γάζα, είτε για τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης, είναι αδύνατο ως κοινωνίες να αντιμετωπίσουμε οποιοδήποτε θέμα, αν δεν ασχοληθούμε προηγουμένως με τον περιορισμό του επιπέδου της ανισότητας, αφού όλα, όλα, γίνονται για τα φράγκα. Για τα κέρδη τους.

Με λίγα λόγια, πρέπει να ξεσκίσουμε τους πλούσιους στους φόρους, γιατί αυτοί έχουν τα λεφτά και τον πλούτο, οπότε, αν δεν φορολογηθούν αυτοί, δεν υπάρχουν πόροι για να κάνεις το οτιδήποτε. Δεν θέλει και πολύ μυαλό.

Όλα τα προβλήματα, σε τελική ανάλυση, σχετίζονται με τις ανισομερείς σχέσεις εξουσίας και επιβολής. Η κοινωνική πίεση που δημιουργεί το χάσμα της ανισότητας, γίνεται πλέον αισθητή σε κάθε σημείο του πλανήτη και σχετίζεται με κάθε κοινωνική παθογένεια στις ζωές μας, τις οικογένειές μας, τις γειτονιές μας, τις πόλεις μας, τις χώρες που ζούμε, στην διεθνή σφαίρα, και τον πλανήτη ολόκληρο.

Αλλά, τίποτα από όλα αυτά που σκεφτόμαστε, ή δεν σκεφτόμαστε για την διαπαιδαγώγηση, το ψυχικό τραύμα και τις συνέπειες που μπορεί να έχει, δεν θα έχει σημασία, αν αρχίσουν να πέφτουν τα πυρηνικά.

Θα λυθούν όλα μας τα προβλήματα μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.

Αυτοί οι καριόληδες παίζουν ζάρια με τις ζωές μας, και όσο τους αφήνουμε, θα συνεχίζουν.

Έχεις δίκιο, ρε Πιτσιρίκο, από Οκτώβρη. Δηλαδή, λίγο έλεος κάπου. Ποιος ξενέρωτος κάνει πόλεμο το καλοκαίρι;

Από το χειμερινό Αμστελόδαμο περιμένοντας με αγωνία την άνοιξη, που μάλλον ακυρώθηκε, οπότε περιμένω το καλοκαίρι, με αγάπη,

Κώστας

ΥΓ: Γιώργο Γιαλούρη, εύγε για το κείμενό σου! Μόνο που, αν βάλεις μια μικρή μύτη στο φαντασματάκι, μπορεί να γίνει λευκή κουκουβάγια. Σκέψου το.

(Φίλε Κώστα, όλα είναι πια κακοποιητικά, όλοι είναι κακοποιημένοι. Άρα, είναι θύματα και δεν έχουν ευθύνες. Αυτό το βρίσκω άδικο για τους πραγματικά κακοποιημένους ανθρώπους. Εγώ λέω να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Γιατί έτσι που το πάμε, θα πούμε πως η ίδια η ζωή είναι κακοποιητική, αφού στο τέλος πεθαίνουμε όλοι. Και αυτό είναι το μόνο βέβαιο. Φτάνει πια με τα θύματα, φτάνει με την θυματοποίηση, δεν είμαστε ούτε πρόσφυγες, ούτε Παλαιστίνιοι σε γενοκτονία. Ένα δώρο είναι ζωή, ας το ζήσουμε -με τις χαρές και τις λύπες- και ας μην το αναλύσουμε. Ας ευγνωμονήσουμε το σύμπαν για το δώρο που είναι η ζωή. Γιατί όπως δίνεται αυτό το δώρο, έτσι και παίρνεται πίσω. Να είσαι καλά. Την αγάπη μου.)

Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου

Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.