Ευθανασία
Αγαπητέ Πιτσιρίκο,
Θα ήθελα να μοιραστώ μια ιστορία, μια πραγματικότητα που εξελίσσεται όσο μιλάμε και με έχει αφήσει άφωνη, κάτι που δεν μου συμβαίνει συχνά.
Όταν η φίλη μου ανέφερε τη λέξη ‘ευθανασία’, ήμουν έτοιμη να ξεκινήσω έναν πύρινο λόγο. Τι υπέροχο θέμα συζήτησης!
Είχα και έχω άποψη για την ευθανασία, την οποία θεωρώ μια θετική επιλογή, αλλά τώρα βρίσκομαι αντιμέτωπη με την πραγματικότητα.
Ακούω την φίλη μου, που στέκεται ολοζώντανα μπροστά μου, να δηλώνει ότι θα κάνει ευθανασία. Δεν θα μιλήσουμε για την ευθανασία. Θα είναι αυτή που θα κάνει ευθανασία!
Γνώρισα τη φίλη μου σε μια πορεία για τον Τζούλιαν Ασάνζ, στο κέντρο του Λονδίνου χρόνια πριν.Ανακαλύψαμε ότι ήμασταν γειτόνισσες και έτσι απλά γεννήθηκε μια φιλία.
Μιλάμε κυρίως για πολιτική. Δηλώνει αριστερή και “παιδί της εργατικής τάξης”, αλλά με την υπέροχη posh accent της ποτέ δεν με έπεισε. Μια όμορφη, ψηλή γυναίκα, ευθυτενής, που χειριζόταν τη γλώσσα της καλύτερα και από γνωστούς πολιτικούς και άλλους διανοούμενους. Πριν από τέσσερα χρόνια, λίγο μετά την πανδημία, άρχισε να προχωρά με δυσκολία. Μου είπε για έναν δίσκο στη σπονδυλική στήλη. Νόμιζα ότι δεν θα την επηρεάσει τόσο πολύ. Στην αρχή κούτσαινε, μετά χρησιμοποίησε μπαστούνι, και από πέρυσι την έβλεπα πραγματικά να υποφέρει, μέχρι που αναγκαστήκαμε να περιορίσουμε τις συναντήσεις μας στο αγαπημένο μας καφέ και πηγαίναμε στο σπίτι της, και βέβαια ούτε λόγος για πορείες για εκείνη.
Μια μέρα μου ανακοίνωσε: “Είμαι μόνη και πονάω, δεν θέλω άλλο να ζήσω. Έχω κάνει αίτηση σε γνωστή εταιρεία και θα κάνω ευθανασία.”
Δεν το περίμενα να το ακούσω ποτέ. Δεν είμαι προετοιμασμένη για κάτι τέτοιο, όπως οι περισσότεροι από εμάς. Ήταν όμως ένα άκουσμα που δεν είχα εμπειρία, και απλά βγήκε προς τα έξω ο θαμμένος, καλά κρυμμένος εαυτός μου από τόσα χρόνια χριστιανικής κατήχησης στο σχολείο και στην εκκλησία.
Δεν είπα ότι ήταν αμαρτία, ευτυχώς αυτό έχει εκλείψει από μέσα μου. Αλλά της είπα για τη ζωή που είναι ωραία, ότι είναι υγιής εκτός από το μικρό πρόβλημα του δίσκου και της κινητικότητας. Ότι δεν είναι μόνη, έχει έναν απίστευτο κύκλο ανθρώπων που την αγαπούν, όπως εγώ, και συμμετέχει σε τόσες εκδηλώσεις, και ότι ‘κοίτα πόσοι 90χρονοι είναι καλά και κάνουν τόσες δραστηριότητες’.
“Ξυπνώ και πονώ αφόρητα, παίρνω φάρμακα για τον πόνο, η φορά που είμαι χωρίς πόνο είναι όταν κοιμάμαι, αλλά και πάλι, όταν μετακινούμαι στον ύπνο μου ξυπνώ με φρικτούς πόνους. Σε ένα χρόνο από τώρα θα είμαι σε αναπηρικό καρότσι και δεν έχω κάποιον δικό μου να το σπρώχνει. Ακόμα κι αν είχα, θα ήθελα να έχω την αξιοπρέπεια να μην βρεθώ σε αυτήν την ταπεινωτική θέση να με καθαρίζουν οι δικοί μου άνθρωποι. Ξέρεις κάτι, Κατερίνα μου, μην ξεγελιέσαι με τους 90χρονους που προωθούν το σύστημα και τα ΜΜΕ. Έρευνες δείχνουν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό (84% δειχνουν οι ερευνες) μετά τα 84-85 πάσχουν από πολλές ασθένειες που τους στερούν το ‘ευ ζην’. Έζησα πολύ καλά και το ξέρεις, σκηνοθέτησα υπέροχα έργα στο θέατρο, δίδαξα κάποιους που αυτή τη στιγμή είναι μεγάλες αστέρες της μεγάλης και μικρής οθόνης και του θεάτρου, αγάπησα και αγαπήθηκα, πολέμησα για την κοινωνική αδικία. Υπάρχουν πράγματα που δεν έκανα αλλά δεν πειράζει, η επόμενη γενιά εσείς, οι ακόμα νεότεροι ειδικά, θα έχετε ευκαιρίες να πολεμήσετε κι εσείς με ό,τι μέσα έχει ο καθένας. Φεύγω και είμαι γεμάτη’ απάντησε η φίλη μου αποφασιστικά . Είναι έτοιμη, όπως τόσα χρόνια είχε επιλέξει το “ευ ζην”, να στραφεί στην ‘ευθανασία’.
“Όπου είναι ο θάνατος, δεν είσαι εσύ. Όπου είσαι εσύ, δεν είναι ο θάνατος,” είπε ο Επίκουρος. Οι άνθρωποι φοβούνται τον θάνατο, κάτι που δεν είναι χειροπιαστό, μια και δεν είναι κάτι που καποιος ποτέ θα βιώσει. Θα βιώσουμε ίσως τον δρόμο που οδηγεί προς τον θάνατο: την αρρώστια, τον πόνο, την γνώση ότι δεν υπάρχει βελτίωση της ζωής, την απουσία του ευ ζην.
Η κουλτούρα του φόβου του θανάτου στην Δύση, και ειδικά τον τελευταίο αιώνα, με την υποστήριξη των ΜΜΕ, των κοινωνικών μέσων και του κινηματογράφου, αντί να προωθούν τον θάνατο σαν μια φυσική εξέλιξη, εντείνουν τον φόβο και την ανησυχία των ανθρώπων. Χωρίς να σκεφτούμε ότι περίπου δύο γενιές από τώρα δεν θα μας θυμάται κανείς.
Η ερώτηση που κάνω συχνά είναι: “Πες μου το όνομα της γιαγιάς της γιαγιάς σου.”
Σιωπή. Μάλλον έχει ξεχαστεί η γιαγιά της γιαγιάς μας, όπως κι εγώ κι εσύ, θα ξεχαστούμε, σύντομα μέσα στην αιωνιότητα. Και είναι φυσιολογικό.
Κι ενώ στις μέρες μας η ευθανασία είναι αμφιλεγόμενο θέμα και υπάρχουν οι πολέμιοι που σε κάποια θέματα έχουν δίκιο, όπως όταν θα υπάρξει πίεση από κάποιους καλοθελητές να σπρώξουν ηλικιωμένους ή ανθρώπους με σοβαρές ψυχικές ασθένειες στον θάνατο για προσωπικά οφέλη, όπως να αρπάξουν περιουσίες. Θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί από τους “κακούς” της ιατρικής κοινότητας, οι οποίοι θα μπορούσαν να σπρώχνουν ασθενείς σε αυτήν την οδό, αντί να προσφέρουν άλλες επιλογές θεραπείας, και έτσι να γλιτώνουν χρήματα τα κατεστραμμένα συστήματα υγείας.
Από την άλλη, όμως, η αξιοπρέπεια να διεκδικήσουμε το ευ ζην θα πρέπει να συζητηθεί και να περιφρουρηθεί, έτσι ώστε να εκμηδενιστεί η πιθανότητα εκμετάλλευσης και η ευθανασία να γίνει, όπως είπες, Πιτσιρίκο, κι εσύ, ανθρώπινο δικαίωμα. Σαν το δικαίωμα που προσφέρουμε στους τετράποδους φίλους μας, είτε είναι αδέσποτοι είτε οικόσιτοι, όταν φτάνουν στο σημείο μη επιστροφής.
Και αν κάποιος πει ότι για τα ζωντανά δεν υπάρχουν ακόμα οι προηγμένες επιλογές θεραπείας που έχουμε για εμάς, ας θυμηθούμε ότι ακόμα και με θεραπείες οι άνθρωποι δεν απολαμβάνουν πάντα μια αξιοπρεπή ζωή.
Πολλές φορές, κάποιοι από εμάς έχουν βιώσει με τους δικούς μας ανθρώπους συνθήκες που τους κρατούν ημιζωντανούς για χρόνια.
Και τότε ευχόμαστε να μην συμβεί και σε μας.
Όταν, με το καλό, η ευθανασία αναγνωριστεί ως δικαίωμα, το νομικό πλαίσιο θα πρέπει απλώς να θέσει όρους και προϋποθέσεις ώστε να αποφεύγονται οι συνθήκες που θα μπορούσαν να την καταστήσουν εργαλείο εγκληματικής δράσης ή να επηρεάσουν άτομα των οποίων η ψυχική υγεία δεν τους επιτρέπει να πάρουν την απόφαση.
‘Να μη φύγουμε σα σκλάβοι δαρμένοι, κλαμένοι από της γης ετούτη, παρά σα βασιλιάδες που έφαγαν ήπιαν χόρτασαν, δε θέλουν πια και σηκώνονται από το τραπέζι’ – Καζαντζάκης
Με αγάπη απο το Λονδίνο
Κατερίνα Μ
ΥΠ: Η φίλη μου αποφάσισε να το αναβάλλει για λίγο καιρό ακόμα.
(Αγαπητή φίλη, οι επιστήμονες διαφωνούν για το θέμα της ευθανασίας· ειδικά για ανθρώπους που την επιθυμούν λόγω ψυχικών νοσημάτων. Εγώ σκέφτομαι πως είναι ένα πολύ προσωπικό θέμα και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με ψυχραιμία και σεβασμό στον άνθρωπο και στην επιλογή του. Κανείς δεν ξέρει τι νιώθει ο άλλος άνθρωπος, κανείς δεν ξέρει πόσο πονάει ο άλλος άνθρωπος. Το ξέρει μόνο ο ίδιος. Είμαι βέβαιος πως θα φουντώσει ο διάλογος για την ευθανασία τα επόμενα χρόνια. Εύχομαι ό,τι είναι καλύτερο για τη φίλη σας. Να είστε καλά. Την αγάπη μου.)
Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου
Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.