Η βία της αδιαφορίας (The Bystander Effect)

Για τη βία της αδιαφορίας είχα γράψει για πρώτη φορά το 2012 στο κείμενο “Περισσεύετε”, σε μια εποχή, μετά το έγκλημα της χρεοκοπίας της χώρας μας, που σύσσωμο το πολιτικό σύστημα μας ζητούσε να καταδικάσουμε όλοι τη βία, ενώ πολλοί άνθρωποι καταστρέφονταν, αυτοκτονούσαν και μετανάστευαν.

Βέβαια, από την πολλή καταδίκη της βίας, έχουμε φτάσει σήμερα στο σημείο να παρακολουθούμε σχεδόν αδιάφοροι τη γενοκτονία και τη λιμοκτονία που επιβάλλει το Ισραήλ στους Παλαιστίνιους στη Γάζα, ενώ πολλοί επικροτούν κιόλας το Ισραήλ. Η γενοκτονία δεν είναι βία· βία είναι το γιαούρτωμα στον πολιτικό και τα τρικάκια στην είσοδο της πολυκατοικίας που μένει ο “δημοσιογράφος”.

Κρατική βία η βία της Γερμανίας του Χίτλερ, κρατική βία και η βία του Ισραήλ του Νετανιάχου. Η κρατική βία είναι καλή. Και είναι η μόνη βία που είναι γενικά αποδεκτή και σχεδόν κανείς δεν νιώθει την ανάγκη να καταδικάσει. Την καταδικάζουν εκ των υστέρων. Μετά το έγκλημα.

Αν κάποιοι είχαν απορίες για το πώς ήταν δυνατόν να καίγονται άνθρωποι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και δίπλα οι άλλοι άνθρωποι να συνεχίζουν κανονικά και ανέμελα τη ζωή τους, με τη γενοκτονία στη Γάζα μάλλον θα έχουν λυθεί οριστικά όλες οι απορίες τους. Γιατί οι άλλοι άνθρωποι σήμερα είμαστε εμείς. Οι θεατές της γενοκτονίας. Οι παρατηρητές.

Θεατές. Παρευρισκόμενοι. Bystanders.

Ίσως έχετε ακούσει για το Bystander Effect, το φαινόμενο του παρατηρητή ή και απάθεια του παρευρισκομένου, όπου αφορά μια κατάσταση στην οποία, όσοι περισσότεροι άνθρωποι βρίσκονται σε ένα μέρος, τόσο λιγότερο πιθανό είναι αυτοί οι άνθρωποι να βοηθήσουν έναν άνθρωπο που κινδυνεύει, γιατί ο παρατηρητής έχει τη βεβαιότητα πως κάποιος άλλος άλλος από τους παρευρισκόμενους ανθρώπους θα βοηθήσει τον άνθρωπο που κινδυνεύει και δεν θα χρειαστεί να το κάνει ο ίδιος.

Σκεφτείτε έναν άνθρωπο που πνίγεται στην θάλασσα και ζητάει βοήθεια από τους λουόμενους. Κάποιος άλλος θα τον βοηθήσει. Το σκέφτονται όλοι. Ο άνθρωπος πνίγεται.

Ή σκεφτείτε τον Ζακ Κωστόπουλο, που ζητούσε βοήθεια και δολοφονήθηκε στο κέντρο της Αθήνας, με μια υπέροχη σύμπραξη νοικοκυραίων και αστυνομικών, την ώρα που τα καταστήματα ήταν ανοικτά, ενώ κάποιοι τραβούσαν βίντεο και έβγαζαν φωτογραφίες.

Παρατηρούμε μια γενοκτονία στη Γάζα σε απευθείας μετάδοση, και όλοι πιστεύουν πως κάποιοι άλλοι θα αντιδράσουν, κάποια άλλη χώρα θα πει “Φτάνει, ως εδώ!”, δεν γίνεται, διάολε, 8 δισεκατομμύρια άνθρωποι να παρακολουθούν μια γενοκτονία απαθείς. Η γενοκτονία συνεχίζεται.

Σε εμάς δεν θα συμβεί ποτέ κάτι κακό και όλα τα άσχημα θα συμβούν στους άλλους.

Στα τρένα που συγκρούονται δεν θα είμαστε ποτέ εμείς ή οι αγαπημένοι μας άνθρωποι, θύματα γενοκτονίας ή πρόσφυγες δεν θα είμαστε ποτέ εμείς -αν και ήταν οι παππούδες και οι γιαγιάδες πολλών από εμάς-, εμείς δεν θα μείνουμε ποτέ άστεγοι, εμείς δεν θα βρεθούμε ποτέ σε κίνδυνο, ώστε να χρειαστούμε βοήθεια. Όλα τα άσχημα θα συμβούν στους άλλους.

Ας αδιαφορήσουμε λοιπόν.

Ας αδιαφορήσουμε για τα εγκλήματα που γίνονται μπροστά στα μάτια μας.

Και ως επίλογος του κειμένου, ο ίδιος επίλογος με το “Περισσεύετε”, πριν από 13 χρόνια:

Η βία που πρέπει να καταδικαστεί αλλά κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να την καταδικάσει είναι η βία της αδιαφορίας.

Η βία της αδιαφορίας.

Το pitsirikos.net χρειάζεται τη βοήθειά σου

Στήριξε οικονομικά το pitsirikos.net, αν θεωρείς πως καλό είναι να υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιες φωνές που δεν δουλεύουν για τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Σαββίδη και τα άλλα παιδιά, οπότε μπορεί να διαβάσεις ή να ακούσεις κάτι διαφορετικό από αυτό που συμφέρει τους ολιγάρχες. Οι τρόποι στήριξης εδώ.